Bir hayvan, kurnaz, yırtıcı, sinsi, yalan söylemek zorunda olan, bilerek, isteyerek yalan söylemek zorunda olan, av peşinde koşan inatla, alacalı maskeler takmış, kendi kendisinin maskesi, kendi kendisinin av ganimeti ve bu – hakikat ile söz kesmeye talip, öyle mi?...
Bugün Hristiyan olmak, namussuzluktur. Ve
iğrenmem de burada başlar. —Çevreme bakıyorum : bir zamanlar «hakikat» denen şeyin tek bir sözü bile kalmamış ortada, bir rahip «hakikat» sözcüğünü daha ağzına bile alınca, dayanamaz hale geliyorum. Dürüstlükle en ufak alışverişi olan kişi, bugün bilmek zorundadır ki, bir Tanrıbilimci,bir rahip, bir papa, söylediği her tümceyle, yalnızca yanılıyor değil, yalan söylüyordur, —artık elinde de değildir, «masumca», «cahilce» yalan söylemek. Rahip de herkes gibi bilir artık
«Tanrı»nın olmadığını, «günahkar»ın, «kurtarıcı»nın olmadığını, —«özgür istem»in, «ahlaksal dünya düzeni»nin yalanlar olduğunu
Proust, "Gerçek hayat, nihayet keşfedilmiş ve aydınlanmış hayat, bunun sonucunda da gerçekten yaşanmış tek hayat, edebiyattır," diye yazıyordu. Bu daha çok, şu demektir, bütün sanatlar gibi edebiyat da, yine Proust'un dediği gibi "sanatçıda olduğu kadar bütün insanlarda da her an olan" ama dikkatsizlikten, yeteneksizlikten herkesin göremediği ve sanatçının kendi biricikliği içinde bize sunduğu bu gerçek hayatı algılamada ve ona uyum sağlamada bize yardım eder. Güzellik buna yetmez. Hakikat buna yetmez. Çirkinlik ya da Nietzsche'ye rağmen, yanılsama da bunun için yeterli değildir. Güzele ve gerçeğe ihtiyacımız var, ama daha çok onların karşılaşmasına, karışmasına, birliğine ve bunun için de sanatçılara ihtiyacımız var: Sadece hakikati güzelleştirmek için değil, bu yapay ve süslü olurdu, ama hakikatin özünde bulunan güzelliği ortaya çıkarmak ya da ifade etmek için, bize hakikati görmeyi, ondan zevk almayı ve bu zevkten mutlu olmayı, onu sevmeyi öğretmeleri için. Hoş ya da benzer bir hale getirmek söz konusu değildir. Yalan söylemeksizin sevmek söz konusudur Mozart'a, Vermeer'e bakınız bu da, hakiki sanattır.
Sayfa 108 - Altın Kitaplar
54-Yalan
Y a l a n . - İnsanlar gündelik yaşamlarında niçin genellikle hakikati söyler? - Bir tanrı yalan söylemeyi yasakladığı için değil elbette. Tersine, ilkin: daha rahat olduğu için; çünkü yalan: buluş, rol yapma ve bellek gerektirir. (Bu yüzden Swift der ki: bir yalan söyleyen, üstlendiği ağır yükü nadiren fark eder; çünkü bir yalanı sürdürebilmek için, başka yirmi yalan daha bulmak zorundadır.) Sonra: basit ilişkilerde doğrudan doğruya ben şunu istiyorum, ben şunu yaptım vb. demek daha avantajlıdır; o halde, otoritenin ve zorlamanın yolu, aldatmanın yolundan daha güvenlidir. - Ama bir çocuk karmakarışık ev içi ilişkilerde yetiştirildiyse, yalanı da aynı doğallıkla kullanır ve ister istemez her zaman çıkarına uygun düşeni söyler; bir hakikat duygusu, yalana karşı bir
antipati ona tamamen yabancı ve uzaktır, böylece tüm masumluğuyla yalan söyler.
Sayfa 48 - İş BankasıKitabı okudu
Zorbalıklar Üzerine
Dünya, yeni değerler yaratanların çevresinde döner: görünmeden döner. Oysa, oyuncuların çevresinde döner halk ve şan: böyledir dünyanın gidişi. Ruh vardır oyuncuda, lakin zayıftır vicdanı ruhun. O, daima inanmak istediği şeye inanır en çok - kendine inanır!
Yarın başka, ertesi gün başka bir şeye inanır.
Hızla değişen duygulara sahiptir halk gibi ve değişken ruh hallerine. Devirmek - bu onda şu manaya gelir: ispatlamak. Kudurtmak - bu onda şu mana ya gelir: ikna etmek. Ve kan, onun için tüm delillerin en sağlamıdır.
Yalnız hassas kulaklara sızan hakikati yalan ve hiç olarak tanımlar. Sahiden de o, ancak dünyada büyük gürültü koparan tanrılara inanır! Şatafatlı şaklabanlarla doludur panayır - ve halk, büyük adamlarıyla övünür!
bunlar, halk için an'ın hakimleridir.
Fakat an onları sıkıştırır: böylece onlar da seni sıkıştırır ve senden bir evet ya da hayır bekler. Eyvah, leh ile aleyh arasına mı yerleştirmek istersin iskemleni?
Ey hakikat aşığı, kıskanma bu kayıtsız şartsızları ve zorbaları!
hakikat, hiçbir zaman takılmamıştır bir zorbanın koluna.
