Kim haklı
Semavi kitapların emri: “Öldürmeyeceksin”. Hıristiyan Avrupa, en sefil çıkarları için dünyanın bütün Mandarenlerini öldürdü ve öldürmeye hazır. Goethe: “Ya örs olacaksın, ya çekiç” diyor. Şark, Sadi’den Gandi’ye kadar aksi kanaatte: “Yemin ederim ki, dünyanın bütün toprakları bir tek insanın kanını akıtmaya değmez.” Kim haklı?
Sayfa 208Kitabı okudu
Cinayet, Tanrı bir zamanlar ''Öldürmeyeceksin,'' diye buyurduğu için değil; kurbana, ailesine, arkadaşlarına ve tanıdıklarına korkunç acılar çektirdiği için yanlıştır. Hırsızlık, kadim bir metin, ''Çalmayacaksın,'' yazdığı için değil, sahip olduklarını kaybetmek insana kötü hissettirdiği için kötüdür. Bir davranış kimseyi üzmüyorsa hiçbir sorun yaratmayacaktır.
Sayfa 238Kitabı okudu
Semavî kitapların emri: ''Öldürmeyeceksin''.
Hıristiyan Avrupa, en sefil çıkarları için dünyanın bütün Mandarenlerini öldürdü ve öldürmeye hazır. Goethe: ''Ya örs olacaksın, ya çekiç'' diyor. Şark, Sadi’den Gandi’ye kadar aksi kanaatte: ''Yemin ederim ki, dünyanın bütün toprakla rı bir tek insanın kanını akıtmaya değmez.”
Kim haklı?
Sayfa 208Kitabı okudu
Suç - Jean valjean ve doğu ekspresi
Suç, hangi politik sistemde olursa olsun, egemen güçlerin, toplumsal istikran sağlamak gerekçesiyle, kendi sosyoekonomik sistemlerim korumak için icat ettikleri, asıl işlevi bireyin haklı ya da haksız isteklerine gem vurmak olan bir kavramdır.
Bu yönüyle de suçların, nesnel, gerçekçi ve adil olarak tanımlanması mümkün değildir. Victor Hugo'nun Sefiller adlı yapıtında Jean Valjean adlı karakterinin bir ekmek çaldığı için aldığı kürek cezası ve tüm yaşamının altüst oluşunu anlatan öyküsü bu durumu çok iyi açıklamaktadır.
Dolayısıyla, suç bir yanıyla göreceli, bir yanıyla da belirsiz bir olgudur. Kesin olarak suç sayacağımız eylemler yok mu diye sorulabilir. Öldürmek fiilini hemen her yerde, her zaman suç sayabiliriz. İnsan öldürmek, gerekçesi, nedeni ne olursa olsun suçtur.
Önerme doğrudur. Ancak yeryüzünde öldürülmeyi hak eden binlerce kişi olduğu da doğrudur. Agatha Christie'nin Doğu Ekspresi'nde Cinayet romanında öldürülen Samuel Ratchett adındaki karakter gibi. Christie, romanda öyle bir kurban tipi yaratmıştır ki, öldürülen adam gerçekte o trendeki en kötü, en iğrenç, en zararlı insandır. Öyle ki, okur, katilleri sevmeye bile başlar.
Böylece, Christie, bu adamın öldürülmesi bir suç mudur ya da değil midir tartışmasına yönlendirir bizleri. Yani belirgin olarak suç sayılabilecek fiiller bile aslında tartışmalı bir yan taşımaktadır.
Kuşkusuz biz yine de öldürmeyeceksin diyeceğiz, ölümün cezasını ölümle vermenin, ölümü yüceltmekten başka bir işe yaramadığını söyleyeceğiz.
