Prometeizm ve Mareşal Jozef Pilsudski
Promete (Prometheus) Teşkilâtı: 1917 İhtilâli ile ortaya çıkan bağımsız cumhuriyetlerin ömürleri çok kısa oldu. Bunun sonucu olarak birçok devlet adamı, büyük şehir belediye başkanları, siyasî parti ve hareket yöneticileri, Batı Avrupa başkentlerine, özellikle Paris ve Varşova’ya sığındılar. Her iki başkentte, General Pilsudski Polonya’sının
Prometeizm: 1918-1935 yılları arasında İkinci Polonya Cumhuriyeti devlet adamı Józef Piłsudski tarafından başlatılan siyasi bir projeydi.
Ayaz İshaki ve Mehmed Emin Resulzade’nin Ziyaretleri
17 Temmuz 1939’da Ayaz İshaki, 6 Ağustos’ta da Mehmed Emin Resulzade Polonya’dan Romanya’nın Köstence şehrine geldiler. 13 Ağustos günü, gelen misafirlere Köstence’nin Zeçe May (10 Mai) lokantasında, DTHB Merkez Yönetimi adına 50 kişilik bir ziyafet verildi. Ayaz İshaki, bu ziyafetteki
XX. yüzyılın başlarında bütün Türk Dünyasını etkileyen Türkleşmek, muasırlaşmak. İslâmlaşmak" fikri,
Mehmed Emin Resulzade'nin önderliğindeki Müsavat Partisi'n programı oldu. 1918 yılında Azerbaycan Türkleri, Çarlık Rusya'nın yıkılması üzerine Müsavat Partisi önderliğinde kendi devletlerini kurdular. (1918 yılında kurulan Azerbaycan Cumhuriyetine Osmanlı devleti her alanda destek vermiş kurulan bu devlet Türk dünyasını ilk cumhuriyeti olma özelliğini göstermişti...
Azerbaycan, 1804 tarihinde Rusya'nın sömürge toprağı haline getirildi. 1917 yılında Lenin ve arkadaşları ayaklanarak Rusya'da Bolşevik idaresi kurdular. Lenin, 07.12.1917 tarihinde, bütün Rusya ve Doğu Müslümanlarına hitaben şöyle seslendi:
"Camileri Çar hükumeti tarafından imha edilen siz ey Mavera-yı Kafkasya Türk ve Tatarları!
Petrol kuyularının açılmasıyla birlikte zenginleşmeye başlayan şehirde, Avrupa'nın Barak ve Gotik mimarisine uygun taş binalar da yükselmeye başlamış. Geniş caddeler boyunca uzayan, 5-6 katlı o taş binaların ön cephelerinde veya kapı kenarlarında, şöyle açıklamalar var:
"Yazar, Mir Celal Ali oğlu Paşayev, 1908-1978 yıllarında, bu evde yaşamıştır!"
"Neft sanayinin teşkilatçısı Prof. Enver Nezeroğlu, 1962-1992 yılları arasında bu evde yaşamıştır. "
"Azerbaycan mülki aviasının (hava yollarının) görkemli teşkilatçısı emektar tayyareci Nureddin Mecidoğlu burada yaşamıştır (1910-1961).
"Bakü'de pek çok evin kapı alınlarında, böyle levhaların bulunduğunu bana söylediler. Ne güzel! Ne güzel! Ne güzel! Bu arada, şehirdeki ev müzelerinden de kısaca bahsetmeliyim: Azerbaycan'da san'at ve siyaset dünyasının önde gelen kişileri vefat ettiklerinde, doğup büyüdükleri veya oturduklan evler müze haline getirilmiş. Bunlara "Ev müzesi " diyorlar. Baku'nün ev müzelerinden, ben sadece dördünü gezip gördüm. Üzeyir Hacıbeyli'nin Ev Müzesi, Hophopname şairi Mirze Elekber Sabir'in Ev Müzesi; şair ve tiyatro yazarı Hüseyin Cavid'in Ev Müzesi ve Azerbaycan'ın Mehmed Emin Resulzade'den sonra ikinci Cumhurbaşkanı olan Neriman Neriman'ın Ev Müzesi....
Himmet dergisi bunları olduğu gibi bastı.Dergiyi Hacı Molla Ali Ekber okuyunca oğlunu sorguya çekti.Mehmed Emin Resulzade babasına şöyle demişti:
"Şimdi babacığım,şu elinizdeki,sadece düşüncemi açıklayan yazım,başkaları tarafından okunması için yayınlandı.Ama düşünce yerine eylem de olabilirdi,örneğin bir bomba...
O zaman da o bombayı gereken yere atardım!"
Sayfa 41Kitabı okudu
Men Atatürk'ün Esgeriyem!
"Yakasından hiç çıkarmadığı Atatürk rozeti, ruhunda
Atatürk'ün bağımsızlık ateşi, gönlünde milletine duyduğu büyük sevgi ve güven ile Elçibey, Atatürk'ün kendisi ve Azerbaycan için ne demek olduğunu şu sözlerle anlatıyordu
"Atatürk, Türkiye Cumhuriyetini kurarak, nasıl Türkleri esret zincirinin aşağılayıcı boyunduruğundan çekip çıkarttıysa, onu milletine duyduğu güvenle, milletiyle beraber başardı. Azerbaycan da aynı yoldan gidecektir. Maksadımız Mehmed Emin Resulzade'nin ideallerini elde bayrak tutarak hayata geçirmek, bunu yaparken de Atatürk'ün metot ve usullerinden istifade etmektir. Ben de Türk milletinin bir evladıyım ve işte onun için Atatürk'ün askeriyim."
Müsavat Partisi, 1911 yılında, o sırada İstanbul'da sürgünde bulunan Mehmed Emin Resulzade'nin çabaları sonucu, amcasının oğlu Muhammed Ali Resuzade, Abbaskulu Kırımzade ve Tağı Nağıoğlu tarafından Bakü'de kurulmuştur. Azerbaycan'da Sovyet iktidarının kurulduğu 1920'li yılların başından itibaren Sovyetler Birliği dağılana kadar muhacerette faaliyet gösteren Müsavat”ın amacı, Azerbaycan'ı Bolşevik işgalinden kurtararak bağımsızlığına kavuşturmak olmuştur.Parti halen Azerbaycan'da aktif siyasetin içindedir.
Eski Muhacirlerin Düşünce ve Tutumları
Çarlığın çökmesinden sonra istiklaline kavuşmuş olan Azerbeycan, Türkistan, Başkurdistan, Kırım ve Kafkaslarda millî hükûmetler kurulmuş ve iki sene müddetle Türk yurtları kendi istiklali içinde millî birlik oluşturarak idari düzen ve hattâ millî ordularını kurmuşlardı.
Çarlık yıkıldıktan sonra Baltık
Bir Türk Milliyetçisinin Stalin'le İhtilal HatıralarıMehmet Emin Resulzade · Türk Dünyası Araştırmaları vakfı · 201898 okunma