İlk Türk matbaasının açılması gayrimüslimlere göre oldukça geç bir tarihte oldu. 1727'de İbrahim Müteferrika ve Yirmisekiz Çelebizade Mehmed Said Efendi'nin gayretleriyle ilk Türk matbaası açıldı.
Sayfa 97Kitabı okudu
Türk matbaasının kurucusu ve müdürü İbrahim Müteferrika ile işbirliği yaptı. Müteferrika Macaristan’da doğmuş, Müslüman olmuş ve Osmanlı devleti hizmetinde çalışmıştı. Müteferrika ile Said Efendi yazdıkları matbaanın faydalarını anlatan raporu sadrazama verdiler. Umulmadık bir destek geldi. Başkent müftüsü ve İmparatorluğun Müslüman hiyerarşisinin başı dini konular hariç Arap harfleriyle Türkçe kitap basılması için fetva verdi. Kuran, hadisler, Şeriat ve Kuran fıkıhları basılması yine yasaktı. 5 Temmuz 1727 tarihinde Türk matbaasının kurulması ve Türkçe kitaplar basılması için padişah fermanı yayınlandı.
Osmanlı'daki ilk localarda yabancılar ağırlıktaydı.
İlk bilenen mason, Tophane nazırlığı, Paris büyükelçiliği görevlerinde bulunan Sadrazam Yirmisekiz Çelebizade Mehmed Said Paşa'ydı.
Türkiye'de masonlar konusunda en iyi araştırmalardan birini gazeteci-yazar İlhami Soysal yapmıştır. Dünyada ve Türkiye'de Masonlar ve Masonluk adlı çalışmasında, Yirmisekiz Çelebizade Mehmed Said Paşa'nın babasının devşirme olduğunu yazıyor. (1978, s. 169)
Osmanlı'ya ilk matbaayı getiren (1727) "Macar dönmesi" İbrahim Müteferrika ve Osmanlı'da ilk Mühendishanei Berrî Hümayun'u kuran "Fransız dönmesi" Humbaracı Ahmed Paşa da (Kont Bonneval) ilk masonlardandı.
“Ahmed-i Sâlis”, "Sultan Ahmed Han-ı Sâlis” olarak da bilinir. (...) IV. Mehmed ile Rabiâ Gülnûş Emetullah'un oğludur. II. Mustafa'yla öz kardeşti. İstanbul dışında doğmuş, Edirne Vak'ası'nda Edirne'de tahta çıkmış, Patrona Halil Ayaklanması'nda tahttan indirilmiştir. Padişahlığının 1718-1730 arasındaki dönemine
Sayfa 351 - 23- Sultan III. AhmedKitabı okudu
Said Efendi-İbrahim Müteferrika
...
Nihayet, 5 Temmuz 1727 tarihinde Türk matbaasının kurulması ve Türkçe kitaplar basılması için padişah fermanı yayınlandı.
...
1729 yılında ilk kitap olarak iki ciltlik bir sözlük basıldı.
Paris'te Bir Osmanlı SefiriYirmisekiz Mehmet Çelebi · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2023704 okunma
Osmanlı'ya ilk matbaayı kimin getirdiğini biliyoruz: mason İbrahim Müteferrika. Peki hangi sadrazam döneminde getirildiğini biliyor musunuz: ilk mason Yirmisekiz Çelebi Mehmed Said Paşa'nın sadrazamlığında!
"Aristoteles mantığı": o halde ilk matbaayı Osmanlı'ya getirenler bu işi Galata'daki mason locasında görüşüp karara bağlamışlardı!
Sayfa 83Kitabı okudu