Aç karnına nasıl sevinirdi insan, bu savaş bitti diye, bu bitmek nedir bilmeyen savaş, topraklarımızı alt üst ettikten sonra cehennem olup giden, uzağımızda bir yerlerde biten bu savaş. Ne soyut bir bitiş.
Bir şey var ki, kimisi Tanrı der ona,kimisi insan,kimisi tabiat der adına,kimisi evren… ne derseniz deyin siz adına,durmuyor o! Bir kütüğü kemiren böcek durmuyor,tarlaya düşmüş tohum durmuyor,yumurtanın içindeki civciv durmuyor,ölüyü toprağa katan kurt durmuyor,ana rahminde bebek durmuyor,dalın ucuna vurmuş sürgün durmuyor,yaprağa değen güneş ışını durmuyor,buğdayı serpen el durmuyor,mezarda tahta tabut durmuyor,göğe yükselen bulut durmuyor,yere yağan yağmur durmuyor,saatin tik-takları durmuyor,zamanın sıcaklığı durmuyor,haksızlığa karşı çıkan yürek durmuyor,sömürüye karşı çıkan yürek durmuyor,sömürüye karşı savaş durmuyor,kafalarda düşünceler durmuyor,zindanlarda özgürlük durmuyor,cephede asker durmuyor,bilincin ışığı durmuyor,toplumların biçimi durmuyor,çocukların oyunu durmuyor,başkaldırma durmuyor,meyve dalında durmuyor,çiçek sapında durmuyor,büyüyen şey durmuyor,özgürlük savaşı durmuyor…
Modernizmin verdiği açıklara modernizme iman etmiş kimi entelektüeller gözlerini kapayıp kulaklarını tıkasa da kimi zaman bazı modernistler vaziyetin farkında olmuş, bu durumu modernizmin içerisinde eleştirmiş ve modernizmin üstesinden gelebileceği bir geçici buhran süreci olarak görmüşlerdir. Postmodernistler ise modernizmin böyle bir eleştiri süzgecinden geçirilmesini gereksiz olarak görüp ondan umudunu tamamen kesmiştir. Ortada var olan gerçeklik ise modernizmin hem içeriden hem de dışarıdan sıkı bir eleştiri bombardımanına uğruyor olmasıdır.
Sanat, edebiyat ve düşünce alanında, uygarlığın ve modernitenin durumu, insanlığın modernist hedefleri savaş sonrası süreçte sürekli olarak sorgulanmıştır. Örneğin yıkıcı dadaizm akımı, onu izleyen sıradışı gerçeküstücülülük (surrealism) ve bunlarla beraber başkaldırıyı içinde barındıran varoluşçuluk (existentialism) ve hiççilik (nihilism) dönemin marjinalliğinin bilinçaltında gizli öncüller olmuşlardır.
Sayfa 73 - AltıKırkbeş YayıneviKitabı okudu
Ama iyi ve kötünün yan yana olduğu bir ordu savaş kazanamaz.
Sayfa 332 - Bilgi KitabeviKitabı okuyor
1914'te savaş hakkında ne biliyorduk? Yarım yüzyıla yakın bir barıştan sonra kitleler, büyük bir savaş konusunda ne bilebilirlerdi? Savaşı tanımıyorlardı. Hatta böyle bir şeyi bir gün düşünmüş değillerdi. Savaş, masalımsı bir şeydi. İşte böylesine uzak kalıştan ötürü savaşı bir kahramanlık ve romantizm konusu yapmışlardı. Savaşa okul kitapları ve müzelerdeki tablolar açısından bakmışlardı. Pırıl pırıl üniformalı atlıların yaptığı parlak saldırılar, hep de kalbin tam ortasına rastlayan öldürücü kurşun!... 1939 kuşağıysa savaşı tanıyordu. Kendini aldatmıyordu artık. Savaşın romantik değil barbarca olduğunu biliyordu...
Sayfa 70 - AltıKırkbeş YayıneviKitabı okudu