Sergüzeşt anılarımdan biridir.
Yeni Türk Edebiyatı dersinde romanın incelemesini yapmak için kürsüye çıktığımda elim ayağım tir tir titremiş, ağzımdan çıkan kelimeler sanki anlamsızmış gibi gelmişti kulağıma, yerine oturduğum da ise hocam memnun kalmıştı. Bu kitabı ne zaman görsem aklıma bu sahne gelir. Buraya da aklıma kalanlardan not düşeyim.
Roman, Tanzimat İkinci Dönem Edebiyatına aittir.
"Sergüzeşt" mana olarak "Macera" demektir. Romanda Dilber adınki küçük bir halayığın hayat hikayesi anlatılmaktadır. Dilber küçük yaşta esir düşer ve roman boyunca acılarla dolu bir hayat yaşar. Dilber'in yaşadıkları gerçek hayatta da yaşanabilecek olaylardır. Bu nedenle roman realizm akımının özelliklerini taşır. Eserde Dilber adlı karakteri 9 yaşında tanır, eser boyunca karakterin yaş, vücut ve psikolojik olarak değişimlerini görürüz. Bu nedenle roman gelişim romanı olarak da kabul edilir.
Dilber ve Celal karakterleri arasında yaşanan aşk yasak aşktır. Celalin köklü bir aileden geliyor olması ailesinin bu aşka karşı çıkmasına sebep olmuştur. Bu noktada gözümüze toplumsal sınıf farklılığı gözümüze çarpar.
Esaret, kölelik, insan hak ve özgürlüklerine verilen değer, gelenek ve göreneklerin yaşam üzerinde etkisi gibi konular bize dönemin sosyal ve siyasi yapısını yansıtır.
