"Gazetelerden, televizyondan kan damlıyor bir yandan. Öteden yılbaşı kutlamaları. Salt gürültü, salt mutlu gibi yapan insan (Nasıl insan?) kalabalığı. Sevinç de eğlence de sahte, bir yüzü bu… Öte yüzü kavgazan, kıyıcı, savaşlardan savaş beğenen. Öldüren ve ölen, aptalca! "
"Allah Bu Kadar Merhametliyse Neden Kuran'da Akıl Almaz Cehennem Azaplarından Bahsediyor?"
Eğer size şöyle bir duyuru yapılsa: "Bir saat içinde şehre yakıp yıkıcı bir kasırga gelecek, eşyalarınızı toplayın ve şehri terkedin!" Bu duyuruya verilecek mantıklı bir yanıt ne olabilir?
A şıkkı: "Ah inanmıyorum ya, kasırgalardan
İnsan
Ayrı olmadan doğan kaygıyı azaltmanın bir yolu
olan uyum göstermeye ek olarak, çağdaş yasamın bîr
başka etkenini de gözönüne almalıyız; çalışma düzeniyle
eğlenme düzeninin etkileri» insan «dokuzdan beşe
» çalışan bir kişi olarak İş gücünün ya da yöneticiler
Ve kâtipler gibi bürokratik gücün bir parçası olmuş»
tur. Çok az insiyatife sahiptir. Görevleri, işin yönetmeliği
ile çizilmiştir. Basamağın, üstündekîlerle altındakiler
arasında çok uz bir fark vardır. Hepsi, yönetmeliğin
yapının tümü için, belirlediği işi, belirlenen hız
ve belirlenen tarzda yaparlar, Hatta duygular bile tanımlanmıştır:
neşe, hoşgörü, güven, tutku ve hiç kim»
şeyle çatışmadan herkesle geçinebilme yetisi. Eğlence
de bu denli zorlayıcı bir yolla olmasa bile, benzer şekilde düzenlenmiştir» Okunacak kitaplar, kitap külubunce seçilir. Filmler filmcilerle sinema sahipleri tarafından
verilen ilânlarla saptanır. Geride kalanlarsa,
hep yeknesaktır: arabayla pazar gezintisi, televizyon
programları, kâğıt oyunları ve toplantılar. Doğumdan
ölüme, pazartesinden pazartesiye, sabahtan akşama
tüm faaliyetler düzenlenmiş bir örnek hale getirilmiştir.
Bayi esi bir düzenin ağma düşen kişi, insan olduğunu,
tek bir birey olduğunu nasıl hatırlar? Düş kırıklığıyla,
üzüntüyle, sevgi özlemi, hiçlik ve ayrı olma korkusuyla
doluyken yaşama şansına bir kez sahip olduğunu
nasıl aklına getirebilir?
Politika adlı çember de bir inanılabilirlik varsayımı üzerine kurulmuştur. Bu varsayıma göre kitlelerin eylem ve söylevlere karşı geçirgen oldukları, bir görüşe sahip oldukları ve sondajlarla, istatistiklere ait somut veriler oldukları söylenmektedir. Çünkü politikacılar ancak bu verilerin varlığına inandıklarında, politikanın varlığına inanabilmektedirler. Oysa politika uzun bir süreden bu yana yarı sportif yarı eğlendirici bir özel eğlence programına dönüşmüştür. Bütün bunlar eski, komik ve büyüleyici töresel güldürüler biçiminde yapılmaktadır. Halkın gözünde seçimler çoktandır bir televizyon oyununa dönüşmüştür.
Kimseyi Hakir Görme
Televizyonda en lüks otomobillerle, en cafcaflı eğlence merkezlerine, en güzel kadınlarla giden ve adına ‘playboy’ denen adamları hayranlıkla izleyen 18 yaşındaki genç, ertesi sabah gidip onlar gibi olmak adına hırsızlık yapmıyor ya… Çöpten naylon ya da kâğıt topluyor ve akşam evine ekmek parası götürüyor ya… Ben de bu duruma hayret ediyorum. Bu yüzden kendimi bildim bileli nerede çöp karıştıran birini görsem onunla mutlaka sohbet ederim, ona yardım etmekten gurur duyarım; çünkü o gerçekten toplumun en onurlu bireylerindendir.
"Televizyon öğrencinin okuma özgürlüğünü açıkça kısıtlar ve bunu, deyiş yerindeyse, masumca davranışlarla yapar. Televizyon kitapları yasaklamaz, sadece onların yerine geçer."
Sayfa 173 - Ayrıntı yayınlarıKitabı okudu
Araçların Düşünceyi Biçimlendirmesi Üzerine
Saatlerin felsefesine, metafor olarak saatlere, eğitim sistemimizin bu konuda söyleyecek çok az şeyi, saat yapımcılarının ise hiçbir şeyleri olmamasına kafa yoran Mumford şöyle bir sonuca ulaşmıştır: “Saat, ‘ürün’ü saniye ve dakika olan bir makinenin parçasıdır.” Böyle bir ürünün imal edilmesiyle saat, zamanı insani olaylardan ayırmak gibi bir etkide bulunur ve dolayısıyla matematik bakımdan ölçülebilir, art arda gelen anlar dizisinden oluşan bağımsız bir dünyaya duyulan inancı besler. Öyle anlaşılmaktadır ki, andan ana geçiş düşüncesi Tanrı’nın ya da doğanın bize sunduğu bir şey değildir. Andan ana geçiş düşüncesini doğuran, insanın bizzat kendisinin yarattığı bir makine parçası hakkında ve onun aracılığıyla kendi kendisiyle konuşmasıdır.
Sayfa 20 - AyrıntıKitabı okudu
Metaforların Dönüşümü Üzerine
Bize okulda, oldukça doğru bir biçimde, bir metaforun herhangi bir şeyi başka bir şeyle karşılaştırarak neye benzediğini çağrıştırmaya yaradığı anlatılır. Ve o metafor, düşündürdüğü şeyin etkisiyle, zihnimizde diğeri olmadan o şeyi de tahayyül edemeyeceğimiz bir bakış açısı doğurur: Işık, bir dalga; dil, bir ağaç; Tanrı, akıllı ve muhterem bir insan; zihin, bilgiyle aydınlatılan karanlık bir mağara olur. Ve bu metaforların artık işimize yaramadığı zamanlarda da doğal olarak o işlevi görecek başka metaforlar bulmamız gerekir. Böylece ışığa bir tanecik, dile bir nehir, Tanrı’ya (Bertrand Russell’ın iddia ettiği gibi) bir diferansiyel denklem, zihne işlenmeyi bekleyen bir bahçedir, deriz.
Sayfa 22Kitabı okudu
Doğayı, zekâyı, insani motivasyonu ya da ideolojiyi “olduğu” gibi değil, yalnızca dillerimizdeki gibi görürüz. Ve dillerimiz bizim medyamız, iletişim araçlarımızdır. Medyamız metaforarımızdır. Kültürümüzün içeriğini metaforlarımız yaratır.
Sayfa 24 - AyrıntıKitabı okudu
Karl Marx retorik bir dille şu soruları soruyordu: “Matbaanın, hatta baskı makinelerinin olduğu bir çağda İlyada mümkün müdür? Matbaanın doğuşuyla birlikte şarkı söylemenin, hikâye anlatmanın, hatta derin derin düşünmenin geçerliliğini yitirmesi kaçınılmaz değil midir?” Marx, matbaanın yalnızca bir makine değil, aynı zamanda belli türde içerikleri ve doğal olarak belli türde izleyicileri dışlayan ve bunda ısrar eden bir söylem yapısı olduğunu çok iyi anlamıştı. Ama meselenin özünü kendisi tam olarak keşfedememiş, bu görevi başkaları üstlenmişlerdir. Ben de matbaanın bir metafor işlevi, ciddi ve rasyonel bir kamusal konuşma biçimi yaratacak bir epistemoloji işlevi gördüğünü açığa çıkarmak üzere elimden geleni yapmalıyım.
Sayfa 55 - AyrıntıKitabı okudu