Şamanizm diye adlandırılan inanca göre, kainat üst-üste katlardan müteşekkildir. Bu katlar belirli bir düzen üzere birbirlerinden ayrılmışlardır. Bundan dolayı .Kam san' atını icra ederken, bir kattan diğerine geçmek için büyük bir güç harcamak zorundadır. Yukarıda ve aşağıda dokuz (veya yedi ya da onyedi) kat bulunur. Gökyüzü ışık alemi, yer altı da karanlıklar dünyasıdır. İnsanlar da bu iki alem arasında, yani yeryüzünde yaşarlar. Kişiyi yaratan, koruyucu ve iyi ruhlar bu ışık diyarında bulunurlarken, göğün en üst katında ise, altın bir taht üzerinde, dokuz erkek ve dokuz kızı ile beraber Bay Ülgen oturmaktadır. İnsanları, hayvanları, bitkileri, dağlan, ırmakları, gölleri, denizleri, ayı, güneşi ve yıldızlan yaratan odur. Kırgız ve Kazak lehçelerinde Ülgen "büyük" ve "ulu'' anlamlarına gelir. Yine Ülgen iyilik eden bir varlıktır. Onun huzuruna giden yolda yedi engel bulunur. Ülgen'in yanına varan yol ancak erkek kamlara açıktır (Gömeç 2011; 28).
- Düşünebiliyor musun, yıllarca bana deli gözüyle bakan bir adam geldi birkaç gün önce, köye gitmemi ve onun adına rey vermemi istiyor. Bir deliden medet uman adamdan muhtar olur mu sence? Yıllar önce deli demişti bana. Bir şey demedim, gelmeyeceğimi söyledim. İnkârın adına ne demeli bilmem. İnsan inkâr ettiğini kabul ederse aşağılanır, kaybolur, küçülür ya da yücelir. Ortası yok, yücelmek ya da kaybolmak var inkâr ettiğini kabul etmekte. Niyet önemli, niyet eğer halis ve temizse insan inkâr ettiğini kabul ettiği zaman da yücelir. Karmaşık bir duygu ve anlatım oldu. Anladığını düşünüyorum...
Mekân aynı, hareket yok. Sakin bir deniz kıyısı değil, bahara ulaşmaya çalışan yeşillikler var ve yoldan geçen araçlar var. Uzak uzak sesleri geliyor. Çocukluğuma dönüyorum. Gece uykuya varınca rampaya saran kamyonların sesiyle uyurdum Bursa İzmir yolundaki köyde. Ulubat gölüne bakardı köy ve çocukluk yıllarımdan gelen hatıraların seline teslim oluyorum. Hep uzaklara gitmeyi isterdim, yolculuk yapmak, yollara çıkmak ve uzakların büyüsünde kaybolmak.
Şimdi geceleri kan damlıyor yüreğimden, sabah ezanları okunuyor ve ben hâlâ uyanık oluyorum. Seni yazmak için, diyemedim. Bir uzun macera oldun bende Ulu Kam diyemedim. Sen, bildiğin gibi yaşa, Ulu Kam gibi yaşa. Sen böyle yaşadıkça ben seni yazacağım ve anlatacağım insanlara. Çünkü sen bilinmekliğini istedin diyemedim. O bana baktı, ben ona baktım, zor bir sohbetti yaşadığımız.
Sayfa 133 - Matbuat Yayın, 2. Basım - Aralık 2016, BÖLÜM 2, AKIL AKINCISI
Merküt (ya da Markut); veya Bürküt, Türk, Altay ve Moğol mitolojisinde efsanevi kartal. Bazen Anka kuşu ile özdeşleşmiş olarak devasa bir kuş şeklindedir. Bazen de bir tanrı veya tanrıça olarak görünür. Altay efsanelerinde, gök yolculuğuna çıkan kamın ruhuna, ilk üç gökkatı boyunca kılavuzluk eden dev dişi gök kuşudur.
Anadolu 'da geleneksel Türk kültürünün taşıyıcılarından olan Yörük boyları arasında, yaramazlık yapan çocukları korkutmak için uydurulan düşsel bir varlık olarak da görünür. Aslında bu düşsel denilen varlığın kökü, ulu dil birliği çağına kadar gider. Bu mitolojik varlık hakkında Yörükler arasında şöyle denilir: "Merküt Merküt ... Bacadan kolunu salla..." Aynı tekerleme bazı yörelerde "Harkıt. Bacadan torbanı sarkıt. Çocukları al git." olarak da söylenir. Yaşlıların derin inanışlarına göre, Merküt bir kuştur. O sadece adı anılanları korkutur.
V. Radlof, "Sibirya'dan" adlı eserinde, Altay dağlarında yaşayan kamlardan ve kurban törenlerinden söz ederken, "Sema kuşu Merküt"ün adı geçen bir kam duası metnini de kaydetmiştir:
Gök kuşları beş Merküt,
Tırnakları bakırdan
Ayın tırnağı bakırdan,
Ayın gagası buzdan
Geniş kanatları muhteşem hareketli.
Uzun kuyrukları yelpaze gibi
Sol kanadı ayı örter.
Sağ kanadı güneşi
Ey dokuz kartalın anası!
Yayığı geçerken şaşmaz
İdil üstünde yorulmaz,
Öterek gel sen bana!
Oynayarak gel sen sağ gözüme!
Sağ omzumun üstüne kon."
Ulu Kam
Yokluktan gelenler,yokluk korkusu yüzünden varlığına dokunamaz.Varlıktan gelenler ise yok demek korkusundan varlıklı gibi yaşamaya devam ederler.
Sayfa 221 - MatbuatKitabı okudu