Şamanizm diye adlandırılan inanca göre, kainat üst-üste katlardan müteşekkildir. Bu katlar belirli bir düzen üzere birbirlerinden ayrılmışlardır. Bundan dolayı .Kam san' atını icra ederken, bir kattan diğerine geçmek için büyük bir güç harcamak zorundadır. Yukarıda ve aşağıda dokuz (veya yedi ya da onyedi) kat bulunur. Gökyüzü ışık alemi, yer altı da karanlıklar dünyasıdır. İnsanlar da bu iki alem arasında, yani yeryüzünde yaşarlar. Kişiyi yaratan, koruyucu ve iyi ruhlar bu ışık diyarında bulunurlarken, göğün en üst katında ise, altın bir taht üzerinde, dokuz erkek ve dokuz kızı ile beraber Bay Ülgen oturmaktadır. İnsanları, hayvanları, bitkileri, dağlan, ırmakları, gölleri, denizleri, ayı, güneşi ve yıldızlan yaratan odur. Kırgız ve Kazak lehçelerinde Ülgen "büyük" ve "ulu'' anlamlarına gelir. Yine Ülgen iyilik eden bir varlıktır. Onun huzuruna giden yolda yedi engel bulunur. Ülgen'in yanına varan yol ancak erkek kamlara açıktır (Gömeç 2011; 28).
Nesini söyleyeyim, nesini anlatayım, nereden başlayayım, nerede bitireyim bilmem; böyle dile söze gelmez şeyleri insan kulağiyla değil, yüreğiyle duyabilir ancak. Bizim acımızın üstüne acı yoktur, bizim figanımızın üstüne figan yoktur. Şengal Dağı kadar büyüktür derdimiz, göğsümüzün üstüne oturmuştur. Öyle çok kanımız döküldü ki, iki nehrin suyu bu kam yıkamaya yetmez. Ulu Fırat, ulu Dicle bile temizleyemez bu lekeyi. Ooooy oy, oy. Ocagimız sönmiiş bizim, kolumuz kesilmiş bizim, hanemize baykuşlar konmuş bizim, hikâyemiz kıyamete kalmış bizim.
Reh-i Mevlâ'da hırâm eyledi Bayrâm-ı Velî
Sevkini zevkini tâm eyledi Bayrâm-ı Velî
Ne mübârek ne güzel pîr-i tarîkatdır o
Herkesi kendine râm eyledi Bayrâm-ı Velî
Aşk ile türbe-i pür-ıtrına dâhil oldum
Beni ser-mest ü müdâm eyledi Bayram-ı Velî
Ankara halkı vücûduyla tefâhur etsün
Nûr ile def-i zalâm eyledi Bayrâm-ı Velî
Zâir-i hâlisi Vassâf'nı taltîf ederek
Iyd-i vuslatla be-kâm eyledi Bayrâm-ı Velî
Hüseyin Vassâf
