Orijinal Vakıf üçlemesinin son kitabı olan 
İkinci Vakıf, diğerlerine göre çok daha hareketli ve çok daha kompakt bir kitap. İçinde sadece iki büyük öykü barındırmasıyla da bunu zaten belli ediyor. 
Vakıf ve İmparatorluk'un sonunda Katır karakterine ve merak uyandırıcı hikayesine giriş yapmıştık. Kitap yine Katır'la başlıyor ve mutantlığıyla dört asırlık Seldon Planı'nı bozmasını beklediğimiz bu karakter, nelere kadir olduğunu ve nerede olduğunu bilmediğimiz İkinci Vakıf'ın arayışıyla durma noktasına geliyor.
İkinci Vakıf ise hiç beklediğimiz gibi çıkmıyor ve işin içine telepati ile akıl kontrolü giriyor. Birinci Vakıf'ın fiziki bilimlerdeki ustalığına, psikoloji ve psikotarih alanındaki ustalıklarıyla İkinci Vakıf'ın kurulması çok zekice. Seldon Planı yolundan saptığında bir çözüm bulmaları ve galaksi halkını adeta bir koyun gibi güdüp planın sürmesini sağlamaya çalışmaları da 
Isaac Asimov tarafından toplum hareketleri düşünüldüğünde çok güzel planlanmış detaylar. Bir yerden sonra halk planın bozulacağına dair olan inancını o kadar yitiriyor ki, ona karşı bir adım atanların kaybetmeye mahkum olduğuna dair bir yanılgıya düşüyor.
Sadece, muhtemelen kitabın çıkışından 70 sene sonra okumam nedeniyle, ters köşeleri ve kim kimi kontrol ediyor oyunlarını pek eğlenceli bulmadığımı söylemeliyim. Yani, evren içinde çok eğlenceli olabilecek bu yöntemin okuyucu açısından bir boşluk yarattığını ve ne kadar dikkatli okursan oku bir şeyleri tahmin edemeyeceğin hissini pek sevdiğim söylenemez. Fakat, diğer kitaplara olan merakımı artırmaya devam ettiği için kitabı başarılı bulduğumu da ekleyeyim.
İçinde bulunduğumuz durumu yüceltmek suretiyle, sıkıcı hayatlarımızın katlanılır olduğuna inanmamız, bizi kati intiharlardan uzak tutmak için olmadık oyunlar geliştiren aklımızın icat ettiği zekice bir çözüm değil midir zaten?
Sayfa 132Kitabı okudu
"Siz insanlar," diye çıkıştım:"Bir konuda fikir belirtme fırsatı buldunuz mu geri durmazsınız!'Bu aptalca,bu çok zekice,şu iyi,bu kötü!'Bunlar ne demek oluyor peki Albert?Bir insanı bu duruma getirmeye sebep olan iç dünyasını hiç araştırdınız mı?Bu tip olayların neden yaşandığını,neden yaşanmak zorunda olduğunu hiç düşündünüz mü buradan bir çözüm bulmaya çalıştınız mı? Keşke yargılara varırken bu kadar hızlı olmasanız!"
İYİ HABER ŞU Kİ süperdeterminizm bize dolaşıklığın gizemi için bir çözüm vermektedir. Kötü haber de şu ki karar verme ve kendi yolumuzu belirleme becerilerimizin hepsini alıyor. Eğer bir süperdeterministik evrende yaşıyorsak, yaklaşık 14 milyar yıl önce yazılmış bir metindeki hareketleri ve rolleri yaparken aynı zamanda kendimize tartışmalar sırasında ne kadar zekice davrandığımızı, ne kadar bencil veya ne kadar cesur olduğumuzu söylüyoruz. Keşke kendimizle ilgili beğenmediğimiz şu küçük şeyi bir değiştirebilseydik, diye dertleniyoruz... Özgür iradenin olmadığı bir evrende deterministik robotlardan başka bir şey değilizdir.
