Aşağıda nakledeceğimiz türden bir örneğin, dünya tarihinde benzerinin bulunabileceği konusunda çok derin şüphelerim var. Ayrıca bu nakiller, cizyenin din değiştirmede bir baskı unsuru olmadığını, bilakis koruma bedeli olduğunu göstermesi açısından da de ğerlidir.
Suriye şehirleri fethedildikten ve cizyeler toplandıktan sonra ışığıda zikredilen
Mehmet Akif Ersoy'un Çanakkale şehitlerini tasvir eden o şâheser şiirinde şöyle iki mısrâ da yer alıyor:
Hercümerç ettiğin edvâra da yetmez o kitâb
Seni ancak ebediyetler eder istiâb
Birinci mısrâda geçen "Edvar" kelimesinin ne anlama geldiğini sokaktan geçen beş kişiye rast gele sorsak, acaba doğru cevap verebilirler mi? Hiç
yazmak, bir anlamda buluşmakmış. Aynı sıkıntıları,
aynı endişeleri, aynı umutları paylaşanların buluşması, zaman-
ları farklı olsa dahi...
7
Fakat guguklu saat misali, sunulan her fırsatta konuşmaya kalk-
mak, bu devrin müzmin hastalıklarından biridir.
15
"Dilinizin sınırları, dünyanızın sınırlarıdır ... "
Ludwig
ve İslam inancı üzerine yaptığım konuşmalar, yazdığım ya-
zılar re katıldığım televizyon programları sonrasında çoğu olumlu
olmak üzere birçok tepki alıyorum. Geri dönüşlerin önemli bir kıs-
mında bazı temel kafa karışıklıklarını yansıtan itirazlar var. Ge-
nel bir cevap olsun diye onlardan önemli bulduklarımın bazılarını
burada sizlerle
ir. Günahçıkarıcı Mak-
simus'a göre, Tanrı insanı, ilahi ve madde dışı bir çoğalma tarzıyla donatarak ya-
ratmıştır; hem cinsellik hem de ölüm ilk günahın sonuçlarıdır. Logos'un bedenlen-
mesi theosis'i mümkün kılmıştır, ama onu gerçekleştiren her zaman Tanrı'nın lütfu-
dur. Bu da Doğu Kilisesinde içsel duanın (daha sonra "kesintisiz dua"ya dönüşmüş-
tür), tefekkür ve manastır yaşamının önemini açıklar. Tanrılaşmanın öncesinde bir
mistik ışık deneyimi yer alır, ya da bu deneyim söz konusu sürece eşlik eder. Daha
Çöl Babaları zamanında esrime ışıltılı görüngülerle tezahür ediyordu. Keşişler "tan-
rısal lütfun ışığıyla parıldar." Münzevi bir keşiş kendini tamamen dua etmeye ver-
diğinde, hücresi olduğu gibi ışığa boğulmuştu:4