Flaubert'in üsluba dair bir teorisi vardı: mot juste. "Doğru sözcük"ten kastettiği, belli bir fikri tamı tamına ifade etmek için kullanılan sözcüktü. Yazarın başlıca yükümlülüğü bu sözcükleri bulmaktı. Peki bulduğunu nasıl anlayacaktı? Kulağına güvenecekti: Sözcük kulağa hoş geliyorsa doğru demekti. Biçim ve temel sözcük ve fikir- arasındaki o mükemmel uyumun müzikal bir ahenge dönüşmesi gerektiği için Flaubert bütün cümlelerini la gueulade (bağırtı veya çığırtı) adını verdiği bir sınamadan geçirirdi. Yazdıklarını yüksek sesle okumak için Croisset'deki küçücük evinin yanındaki, ıhlamur ağaçlarının gölgelediği, halen mevcut olan ve allee des gueulades (bağırtı patikası) diye anılan yürüyüş yoluna giderdi. Yazdıklarını bağırarak okur veya kulağına hoş gelen doğru sözcüğü bulur ya da aşın bir azimle peşinden koştuğu sanatsal kusursuzluğa ulaşması için gereken sözcükleri ve cümleleri aramaya devam ederdi.
"Ben Çakırcalıyım. Bana Mutafizadenin evini göster."
Adamlar Çakırcalının önüne düşüp Mutafizadenin evine getirdiler onu.
Neden mi hırçınım?
••••
Çünkü ben sessizken bile içimde fırtınalar kopuyor.
Kimse sormuyor denizim neden kabarmış, herkes sadece dalgama bakıyor.
Anlatsam eksileceğim, sustukça büyüyorum ama içimde değil… içimdeki kırıklar büyüyor.
Çocukken susmaya mecbur kaldım, büyüyünce kelimelerim diken oldu.
Ben ne zaman içimi dökmeye kalksam, insanlar “çok abartıyorsun” dedi.
Kimse bilmiyor, ben her şeyin en sessiz yerinde bağırıyorum.(!)
Ve bazen o bağırtı… işte o, hırçınlığım oluyor…
Anlamadılar, anlatamadım. Belki de o yüzden bu kadar hırçınım.
Belki de bu benim en çaresiz savunmam.
Vesselam…
Meyvelere, sebzelere, bağırtı çağırtıya ulaştığında her şeyden zoraki bir zevk almaya çalıştı. Bu çabasından daha çok buruldu. İçinde, şimdi ona kök söktüren şeyleri bilmeyen bir insan olmaya özlem duydu.
