Teşkilata Medreseyan li Kurdistanê
Alimekî ku îcazeya ilmê bigirta, diçû li gundekî, tenê ji bo riza Xwedê Teala medreseyek vedikir. Eger îmkan û derfetên wî hebûna, wî bi xwe îhtiyacên wê pêk dia- nî. Eger na, gundiyan ew wezîfe bicîh dianîn. Çawa ku seyda dersa telebeyan ji bo Xwedê, bê heq û ucret dida, gundiyan jî îhtiyac û aboriya wan digirtin ser xwe. Yani hemû telebeyan xwarinên xwe ji malên gundiyan dia- nîn. Gundiyan çi xwarin bixwara, rojê sê danan didan telebeyan jî. Carinan jî wî kesê ku medrese ava kiribû, xwarina feqiyan temîn dikir. Di van herdû rewşan de jî ji wê xwarinê re bi Kurdî digotin "ratib".
Feqî û telebeyên medreseyan salê carekê ji bo komki- rina zekatê derdiketin gundên der û dora xwe. Bi vê ze- katê ve pereyê cil û bergên xwe temîn dikirin.
Mela Seîd di vî mudetê telebetiya xwe de qet neçûye zekat û ratibê. Lewra di nezera Mela Seîd de çûyîna rati- ban her wekî ku mirov li ber xelqê destê xwe veke û husti yê xwe xwar bike, wisa lê giran dihat. Lewma hewcedarî bi girtina zekatê jî nekir. Heta dema ku hevalên wî di- çûn zekatê, ew nediçû û tenezzulê wê nedikir. Gundî pê hesiyabûn ku Seîd li xwe danayne ku here zekatê hilde, lewma mutehessis bûn û di nav xwe de jê re hinek alîka- ri kom kirin ku ji yên wan hevaldersên wî yên ku ji bo zekatê digeriyan zêdetir derket. Wek hediye ji bo xercki- rinê tînin didine wi. Wî ji ber îhtimala minnetê, ev pere negirte ser xwe. Da birayê xwe Mela Ebdullah.
Serhildana Şex Seîd û Bedîuzzeman Seîdê kurdî
Seidė Kurdî ji ber mucadeleya xwe ya heqdar a hemberî "Dewra Îstibdade" (Dewra Abdulhamide II) hate avêtin bi hebisxane û tîmarxaneyê. Heçî dewra C mhûrêyetê ye, nefi (sirgûn) û zindan wek du şopgerê beeman her daîm li dû wî bûn. Heyata wî ya nefiye (sirgûnê) rastî tarîxeke manîdar tê. Ev dîrok ew sal in ku hereketa Şêx Seîd hê nû destpê kiriye û berdewam e. Kifş e ku ihtimala beşdariya wî jî ya li hereketê, sergerdeyên cumhuriyeta ciwan veciniqandiye ku wî jî tevlî qurbanên tehcîrê (koçberkirinê) dikin.
Nesîhetê Bedîuzzeman Mella Seîd‑ê Kurdî
Ey gelî Kurdan!
Îttifaqê de quwet, îttihadê de heyat, di biratiyê de se'adet, hukûmetê de selamet heye. Kapika ittihadê û şirîta muhebbetê qewî bigrin, da we ji belayê xelas ke. Qenc guhê xwe bidinê, ezê tiştekî ji we ra bibêjim:
Hûn bizanin ku sê, sê cewherê me hene, hifza xwe ji me dixwazin. Yek Îslamiyet, ku hezar hezar xûna şehîdane bihayê wê dane. Ê duduyan însaniyet, ku lazime em xwe nezera xelqê de bi xizmeta 'eqlî, ciwanmêranî û însaniyetiya xwe nişanî dunê bidin. Ê sisiyan milliyeta me ye, ku meziyetê da me. Ê berê ku bi qenciya xwe saẍin; em bi karê xwe, bi hifza milliyeta xwe rûhê wan qebra wan de şad bikin.
Piştî wê, sê dujminê me hene, me xerab dikin: Yek feqîrtî ye, çil hezar hemmalê Îstenbolê delîlê wê ye. Ê duduyan cehalet û bê xwendinî, ku hezar ji me da yek «qazete» nikarin bixûnin delîlê wê ye. Ê sisiyan dujminî û îxtilafe, ku ev 'edawet quweta me wunda dike, me jî musteheqî terbiyeyê dike û hukûmet jî, ji bêînsafiya xwe zulm li me dikir.
Ku we ev seh kir bizanin çara me ev e: ku em sê şûrê elmas bi destê xwe bigrin; ta ku em hersê cewherê xwe ji destê xwe nekin, hersê dujminê xwe ser xwe rakin!. Û şûrê ewil* me'arif û xwendine. Ê duduyan îttifaq û muhebbeta millî ye. Ê sisiyan însanê bi nefsa xwe şuẍla xwe bike û mîna sêfîlan ji qudreta xelqê hêvî neke û pişta xwe nedetê.
Wesiyeta paşî; xwendin, xwendin, xwendin û dest hev girtin, dest hev girtin, dest hev girtin.
Kürt Teavün ve Terakkî Cemiyeti tüzüğü
13. Madde: Cemiyet lisân-ı resmî olan "Türkçeyi" mekteblerde ve Kürtler arasında talim içün son derecede çalışacaktır.
Bedîuzzeman Seîdê Kurdî İstanbul'u terk ederken
Elveda ey gelin libasi giymiş âcuze-i şemta. Usandım; sen zehirli bir bala benzersin. Belki,medeni libasi giymiş vahşi bir adama benzersin, sureten ne medeniligin var; sîreten dahi nifak, agraz içinde o kadar vahşisin. Tam dünyaya benzersin.
Bedîuzzeman Seîdê Kurdî
Nîşana welîtî, şêxîtî û mezinahiyê, tewazû nefsbiçûkî ye; ne quretî û zordestî ye. Nexwe yê ku quretî dike, mîna zarokê ku xwe bi darê zorê li şêxîtiyê girê dide. Hûn jî, bi çavê mezinan li wan menihêrin.
Bedîuzzeman Seîdê Kurdî
"Îslamiyet mîna tavê ye, bi pifkirinê natemire, mîna rojê/ronahiyê ye, bi çavgirtinê nabe şev. Yê ku çavê xwe bigre, tenê li xwe dike şev."
"Şîretên Bedîuzzeman Mela Seîdê Kurdî
Ey gelî Kurdan!
Îttîfaqê de qewet, îttîhadê de heyat, di biratiyê de se’adet, hukûmetêde selamet heye.
Kapika îttîhadê û şirîta muhebbetê qewî bigrin da we ji belayê xelas ke. Qenc guhê xwe bidinê, ez ê tiştekî ji we ra bibêjim: Hûn bizanin ku sê cewherên me hene, hifza xwe ji me dixwazin.
Yek îslamiyet e ku hezar hezar xûna şehîdan, bihayê wê dane.
Ê diduya, insaniyet e ku lazim e em xwe nezera xelqê de, bi xizmeta eqlî, ciwamêranî û însaniyetî, xwe nîşanî dunê bidin.
Ê sisiyan, milliyeta me ye ku meziyetê da me; ê berê ku bi qenciyê xwe sax in, em bi karê xwe, bi hifza milliyeta xwe, ruhê wan qebra wan de şad bikin. Piştî wê, sê dijminê me hene, me xerab dikin:
Yek feqîrtî ye. Çil hezar hemalê Stenbolê, delîlê wê ye.
Ê duduyan, cehalet û bêxwendinî ye ku hezar ji me da, yek “qezete" nikarin bixwînin, delîla wê ye.
Ê sisiyan, dujminî û îxtîlaf e ku ev edawet, qeweta me wunda dike. Mejî musteheqî terbiyeyê dike û hukûmetê jî ji bêînsafiya xwe, zulim li me dikir.
Ku we ev seh kir, bizanin çara me ew e ku em sê şûrên elmas bidest xwe bigrin; ta ku em her sê cewherên xwe ji dest xwe nekin, hersê dijminê xwe ji ser xwe rakin. Û şûrê ewil, mearif û xwendin e. Êduduyan, îttîfaq û muhebbeta millî ye. Ê sisiyan, însanê bi nefsa xwe şuxla xwe bike û mîna sefîlan ji qudreta xelqê hêvî neke û piştaxwe nedetê.
Û wesiyeta paşî, xwendin, xwendin xwendin û desthevgirtin, desthevgirtin, desthevgirtin.
Mela Seîd
Îca gava ewên ku li van peyvên min ên tevlîhev binihêrin, ji kerema xwe re bila ew bi mêvantî û nefsbiçûktî, wî ruh û giyanê xwe bişînin cem wî cesedê min ê ku di wesfê “Maleke Kurd” de ye; da ku xezîneya xeyalên min bibîne û teftîş bike û wan tiştên nepenî, karibe jê derxe. Ango bila bi çavên min li Leylaya min temaşe bike. Bijî şerîeta pak û ronak!
Bedîuzzeman Seîdê Kurdî
Sayfa 387 - Zehra yayıncılık
Şîretên Bedîuzzeman Mela Seîdê Kurdî !!! (4)
Û wesiyeta paşî,
xwendin, xwendin xwendin û
desthevgirtin, desthevgirtin,desthevgirtin.
Sayfa 361 - Zehra yayıncılık
Şîretên Bedîuzzeman Mela Seîdê Kurdî !!! (3)
Ku we ev seh kir, bizanin çara me ew e ku em sê şûrên elmas bidest xwe bigrin; ta ku em her sê cewherên xwe ji dest xwe nekin, hersê dijminê xwe ji ser xwe rakin. Û şûrê ewil, mearif û xwendin e. Êduduyan, îttîfaq û muhebbeta millî ye. Ê sisiyan, însanê bi nefsaxwe şuxla xwe bike û mîna sefîlan ji qudreta xelqê hêvî neke û piştaxwe nedetê.
Sayfa 361 - Zehra yayıncılık
Şîretên Bedîuzzeman Mela Seîdê Kurdî !!! (2)
Piştî wê, sê dijminê me hene, me xerab dikin:
Yek feqîrtî ye. Çil hezar hemalê Stenbolê, delîlê wê ye.
Ê duduyan, cehalet û bêxwendinî ye ku hezar ji me da, yek “qezete” nikarin bixwînin, delîla wê ye.
Ê sisiyan, dujminî û îxtîlaf e ku ev edawet, qeweta me wunda dike. Mejî musteheqî terbiyeyê dike û hukûmetê jî ji bêînsafiya xwe, zulim li me dikir.
Sayfa 361 - Zehra yayıncılık
Şîretên Bedîuzzeman Mela Seîdê Kurdî !!! (1)
Ey gelî Kurdan!
Îttîfaqê de qewet, îttîhadê de heyat, di biratiyê de se’adet, hukûmetêde selamet heye.
Kapika îttîhadê û şirîta muhebbetê qewî bigrin da weji belayê xelas ke. Qenc guhê xwe bidinê, ez ê tiştekî ji we ra bibêjim:Hûn bizanin ku sê cewherên me hene, hifza xwe ji me dixwazin.
Yek îslamiyet e ku hezar hezar xûna şehîdan, bihayê wê dane.
Ê diduya, insaniyet e ku lazim e em xwe nezera xelqê de, bi xizmeta eqlî,ciwamêranî û însaniyetî, xwe nîşanî dunê bidin.
Ê sisiyan, milliyeta me ye ku meziyetê da me; ê berê ku bi qenciyê xwe sax in, em bi karêxwe, bi hifza milliyeta xwe, ruhê wan qebra wan de şad bikin.
BANGA ÛSTAD Lİ KURDA 10 (!!!) (DAWÎ)
Va ye vî camêrî, nimûneyeke xîret û welatparêziyê ku hêjayî pêgirtin û lipeyçûnê ye, nîşan daye û ji bo zimanê me yê millî yê ku hewceyê kemilîn û pêşxistinê ye, xîm û bingehekî daniye. Ez li ehlê hemiyet û xîretê tembîh û tewsiye dikim ku li dû rêça wî biçin û li ser bingeha wî ava bikin.
Bedîuzzeman Seîdê Kurd
Sayfa 178 - Zehra yayıncılık
HEVPEYVÎNA Lİ GER ZAPTÎYE 6 (DAWÎ)
Nazir: “Di vê gotinê de qest û mebesta te çi ye?”
Min bi bersivî got: We perdeyeke bi navê nîzamê ku wekî pelê cixareyê zirav e, li hemberî ev qas fewerana fikr û hestan, avêtiye ser her kesî. Hemû kes di binî de û wekî miriyê muteherrîk, bi zordariya we, dinale. Ez ecemî bûm, bi ser de ketim, neketim binî. Wekî şiklê kincê min, exlaqê min jî giran bû. Carekî li Mabeynê qelişî. Li Şîşliyê ez ketim mala Ermeniyekî, li wir qelişî. Ketim Şekercîxanê, li wir jî qelişî. Ez ketim timarxaneyê. Niha jî ketim nezaretxaneyê. Elhasil hûn jî nikarin ewqas pînekariyê bikin, ez jî diêşim.
قَدِ اتَّسَعَ الْخَرْقُ عَلَى الرَّاقِعِ(Qelş, ji pîne mezintir hat.)
Hem jî ez gava li Kurdistanê bûm, min we baş dizanibû. Vê rewşê, sir û meqsedên we, rind hînî min kirin. Bi taybetî timarxaneyê, vê metnê, ji min re rind şerh kirin. Hem jî ji bo van rewş û halan, sipas dikim. Lewra min li cî û meqamê sûîzenê, husnîzen dikir.
Bedîuzzeman
Mela Seîdê Kurdî
Sayfa 175 - Zehra yayıncılık