Cumhuriyeti ilân
§
Yemek sırasında : "Yarın 'Cumhuriyet' ilân edeceğiz." dedim.
(Gazi Mustafa Kemal Paşa - 28 Ekim 1923)
§
Sayfa 522 - OlympıaKitabı okudu
1923 yılında gelen yenilik Meclis’ten ibaret değildir, rejim değişmiştir. Saltanat bitmiş, Cumhuriyet gelmiştir. Devlet ortadan kalkmamış, bir devamlılık içinde sadece rejim değişmiştir. Başkaları bize “Türkiye” diyordu; ilk defa biz de kendimize “Türkiye” dedik. Ama 1923 sonrası yaşananlar 1923 kadar önemlidir. Mustafa Kemal Paşa, Medenî Kanun’u getirdi, hukukun Romanizasyon sürecini tamamladı.O dönemde iktisadi sistemin ıslahına geçildi ve köyden aşar kaldırıldı. Eğitim ve sağlıkta da ciddi reformlar yapıldı. Her toplumun yenilenmesi gerekir. Yenilenme olmadan hiçbir kurum yaşamaz. Türkiye Cumhuriyet’le değişmiştir. İkinci Dünya Savaşı’na girmedik, birikim yaptık ve o birikimle yeni endüstriye geçtik.İki asırdır Batı orduları karşısında savaşabilmek ve direnebilmek için yeni ilimleri, teknikleri öğrenmek zorundaydık. Nitekim öğrendik ve geliştirdik. Batılılaşmak için Batılılaşmadık, ayakta kalmak için Batı’nın kurumlarını aldık ve devam ediyoruz. Bugün de bu kurala uymak, Batı-Doğu kavgasından kaçınmak zorundayız.
Bazıları Türklerin milletleşmesini ya da uluslaşmasını Fransız devrimi etkisine ve nihayet Cumhuriyet dönemine yani 1923 yılı sonrasına bağlarlar. Böyle bir tezi kabul etmek tarihi yok saymak,tüm bilimsel verileri bir tarafa bırakmak anlamına gelir ki hiçbir bilimsel dayanağı yoktur.
Sayfa 28Kitabı okuyor
Neler yaşamış ne zorluklarla mücadele etmiş. Ve aslında ne kadar yalnızmış!
Atatürk, devrimci lider olarak, ordusuz bir komutana benziyordu.
...
1923 neslinin vazifesi, Atatürk devrimlerini halka sindirmekti. Bu güç, zahmetli ve belki ilk zamanları nankör bir vazife idi.
...
Arkadaşlarından biri Çankaya akşamlarından birinde Atatürk'e:
Sıhhatinizi düşününüz, uzun yaşamaya bakınız, öldüğünüzün ertesi günü heykellerinizi bile kırarlar, demişti.
Onun partisine, tek parti adını verenler yanılmaktadırlar. Halk Partisi en koyu gericilikten en ileri fikre kadar bütün eğilimleri, itiraz edilmez bir prensipler disiplini içinde dizginlemeye çalışan bir karma-parti idi. Bu karma-parti içinde bizler yabancı idik ve yadırganırdık. Atatürk'e:
- Davaya inanmayanları tasfiye ediniz, inananları etrafınızda toplayınız, gibi telkinlerde bulunduğumuz çok olmuştur.
***Umudunu Cumhuriyet devrinde yetişecek gençliklere bağlamıştı. Halkı da bunlar yetiştireceklerdi.
Sayfa 517 - PozitifKitabı okudu
28 Ekim 1923 akşamı Mustafa Kemal Çankaya'ya çağırdığı arkadaşlarına:
- Yarın Cumhuriyet ilân edeceğiz, dedi.
Kendisi başbakanla birlikte bir teklif hazırlayarak ertesi günü Meclis'e sundu.
Meclis Cumhuriyet ilân etmeğe 29-30 Ekim akşamı saat 8,30'da karar verdi ve Cumhurbaşkanı olarak da vatanın kurtarıcısı Mustafa Kemal'i seçti.
Sayfa 134Kitabı okuyor
Osmanlı İmparatorluğu'nun dağıldığı günlerde doğup Cumhuriyet'in kuruluş sürecinde büyüyen 
Aziz Nesin, hiç kuşkusuz ki 1923 Devrimi'nin Türkiye'ye neler kazandırdığını en iyi bilenlerden biri.
Bu Yurdu Bize Verenler ve Borçlu Olduklarımız adlı iki kitabında topladığı yaşanmış öyküler, Kurtuluş Savaşı'nın adsız kahramanlarını ve destansı anlarını, en yalın gerçeklikleriyle anlatıyor.
Namussuz, vicdansız karı. Sonunda bana boynuz da taktı. Dünyada en korktuğum şey bu idi. Bu da başıma geldi. Ben derhal boşayarak namusumu kurtarıyorum. İptida beni deli etti. Eğer karı burada olsaydı. Birden elimden bir kaza çıkardı. Düşüne düşüne geçti. Fakat Kanun-u Medeniye lanet ettim. Şeriat usulü olsa idi beş dakikada biterdi.
Sayfa 593Kitabı okudu
İstibdat denilen şey daima aynı şeydir. Otokrasi, cumhuriyet gibi şekiller onu değiştiremez.
Sayfa 597Kitabı okudu
Zavallı Abdülhamid. Padişahtı. 34 yılda Yıldız'da ancak bir havuz yaptı ki, dairevi ve iki oda kadar büyüklüğündedir. O milletin boğazından kesilerek yaptığını söylediği saraylarda, kendi zevk içinde. İzmir' de, Adana' da, Bursa' da, Yalova' da ve her tarafta çiftlikler, portakallıklar, haneler hesapsız...
Sayfa 27Kitabı okudu
Birgün İstanbul'da gazetede baktım, Hilafeti ilga etmişler. Çok müteessir oldum. Benim kanaatimce Hilafet bil'akis kuvvetlendirilecek, modernize edilecek bir müessese idi. Hanedandan kadın, erkek ne varsa, hepsini ani bir surette toplayıp hudud haricine attılar. Mallarını da birisine mühlet vererek tasfiye ettiler. Bu feci' bir şeydi.
Sayfa 26Kitabı okudu
"Lütfi Fikri! Çok rica ederim, bu fikirden vazgeç! Hiç olmazsa dilini tut! Sen Mustafa Kemal'i bilmiyorsun. Pervasız bir mahluktur. Valiahi seni imha eder" dedim. Ayrıldık.
Sayfa 21Kitabı okudu
Cumhuriyet ilânı gününe kadar ben işlere doğrudan doğruya
methaldar idim. Bugüne kadar bu devlete iyilik ve kötülükten ne
yapıldı ise, hissem, şeref veya mes'uliyetim vardır. Bundan sonra
sade meb'us olarak işleri yakından görüyorum
Sayfa 20Kitabı okudu
