Kitap Puanlama Rehberi
1000kitap'ta kitaplara 1'den 10'a kadar puanlar verebiliyoruz, bu her ne kadar içinde güzel yanları bulunan vasat eserleri gözden düşüren bir etkiye sebep olsa da, aynı zamanda bir eser hakkında hızlıca fikir edinebilmenin de önünü açıyor. Bu bağlamda kitaplara verdiğim puanları hem kendime hem de okura açıklayıcı bir rehber yazmıştım, blogdan buraya aktarıyorum.
10 – Mükemmel: Mükemmel bir eser demek, hiçbir kusuru olmamak demek değil elbette. Kelimenin kökenine inersek, kemale ermiş olarak bakmak daha isabetli. Belirli bir amaca uygun olarak yazılmış, sağlam bir estetik anlayışın mahsulü olan, gerekiyorsa yenilikçi ve yeniliklerini isabetli bir şekilde uygulayabilmiş, okunduğunda insanın kemâle ermesinde katkısı bulunan, okuduktan sonra insanın hayatına bakışında kayda değer değişiklikler ve daha da önemlisi iyileşmelere vesile olan eser 10 puanı kapar.
Şu ana kadar 10 puan verdiğim sadece iki eser var:
– 
Saatleri Ayarlama Enstitüsü
– 
Küçük Prens
9 – Harika: Türk Dil Kurumu harika için “çok büyük bir hayranlık uyandıran” diyor. Burada da bu anlamda kullanıyoruz. Harika bir eser, mükemmel bir eser gibi amacına yönelik yazılmış, yenilikçi yanları varsa bunların metne tam olarak uydurulduğu, okurda anlatılanlar bağlamında hayranlık uyandıran bir eserdir. “Harika” eseri “mükemmel” olmaktan alıkoyan temel unsur, eserin baştan sona bir tamama ermişlik hâlinin bulunmamasıdır. Bu eserlerin çoğunluğu tabiri caizse mükemmel olmasına rağmen, bazı göze batan kısımlar ya da eksiklikler bulunmaktadır.
9 puan verdiğim birkaç eser:
– 
Karamazov Kardeşler
– 
İnsanın Acayip Kısa Tarihi
– 
Gün Olur Asra Bedel
8 – Çok İyi: Çok iyi olan eserler çok iyidir. Şaka bir yana, bu eserler de okurunda hayranlık uyandırıcı denli harikadırlar. “Çok iyi” kategorisinde olan eserler, “harika” eserler gibi bazı kusurlar barındırırlar; ama “harika” eserlerin kusurları eserin genelinden müstakil kalmayı başarırken, çok iyi eserlerde bu kusurlar eserin geneline sızmaya başlamıştır.
8 puan alan birkaç eser:
– 
Yokuşa Akan Sular
– 
Körlük
7 – İyi: İyi olarak değerlendirilen eserler genel olarak tatmin edici bir okuma tecrübesi sunarlar. Temel yetkinliklerinde genel olarak hiçbir sıkıntı yoktur. Ancak hayranlık uyandıracak yanları iyice yitmeye başlamış ve okur elinde bir kitap tuttuğunun daha da farkına varır olmuştur. Bunun sebeplerinden bazıları; yenilikçilikten yoksunluk, tekrarlar, gereksiz uzatmalar, temel maksada aykırılıklar olarak sayılabilir.
7 puan alan birkaç eser:
– 
Yûsuf ile Züleyha
– 
Semerkant
6 – Yetkin: Yetkin eserler bir eseri vasat üstü tanımlayabilmek için gerekli özellikleri kendilerinde toplamışlardır. Temel açısından pek fazla sorunu bulunmayan bu eserlerde, iyi eserlerden ayrı olarak, kusurlar artık eseri fazlaca beğenecek kişilerin de reddedemeyeceği düzeye gelmiştir. Bu eserler de edebiyat dünyasında olumlu anlamda iz bırakabilecek düzeydedir; ama iz bırakmalarına rağmen kusurlarıyla da anılageleceklerdir.
6 puan alan birkaç eser:
– 
Bizim Büyük Çaresizliğimiz
– 
Bir Bilim Adamının Romanı: Mustafa İnan
5 – Vasat: Vasat eserler belirgin kusurlara sahip, ortalama düzeyde eserlerdir. Hâlâ sağlıklı bir temelden söz etmemiz mümkündür; ama artık bu eserin iyi sayılmasının pek mümkün olduğu söylenemez. Eserdeki güzellikleri bulmak için taşlı yollardan gitmeniz gerekmektedir. Eserdeki güzellikler kimi zaman harika eserlerinkiyle baş başa gidecek düzeyde olabilir; ama bu güzellikler diğer sorunları örtmeye yetmeyecektir.
5 puan alan birkaç eser:
– 
Beyaz Geceler
– 
Kedilerin Dili
4 – Yetersiz: Yetersiz eserlerde vasat eserlerin aksine temelde belirgin kusurlar ve eksiklikler vardır. Birkaç kolonu unutulmuş bir bina gibidir yetersiz eserler; bina ayakta dursa da içinde oturup yaşamayı aklınızdan geçirmezsiniz. Eserin güzellikleri -varsa- tasarlanmış bir nadirattan ziyade bir tesadüf eseri gibiymiş gelir.
3 – Ağır Kusurlu: Ağır kusurlu eserler rahatlıkla “olmamış” diyebileceğimiz eserlerdir. Eserin amacına uygun olmayacak şekilde kaleme alınmış olması, amacın nitelikten yoksunluğu, dil ve üslûp açısından yetersizlik bu eserlerin temel özelliklerindendir.
2 – Kötü: Kötü eserler kötüdür. Artık sınıflandırmada isim bulmaktan aciz kaldığımızın da ifadesidir bir yandan. Kötü bir eser, kalitesizliği veya şikâyetimi bir nevi perdelemekten artık vazgeçtiğim anlamına gelir. Eser kötüdür. Temellerden, amaçtan, istikametten, teknikten bihaber ve çoğunlukla yoksun olan eserler bu sınıflandırmadadır. İnşallah hiç böyle bir eser okumam.
1 – Çok Kötü: Kötünün kötüsü çok kötüdür. Bir esere 1 puan vermek kılı kırk yaracak bir değerlendirme sonucundan ziyade, başlı başına bir tepki olabilir. Ancak, velev ki böyle olmadı, çok kötü bir eser, yazımından basımına harcanan bütün emeğe yazıklanacağım, okunmasını mümkün olsa yasaklamak isteyeceğim, insanlığa hiçbir surette faydası dokunmayacağını düşündüğüm eserdir.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.