Zen ustaları ölüm döşeklerinde izdeşlerine son sözlerini genelde özlü şiirlerle aktarır ve bu ölüm döşeği şiirlerine Japonca jisei adı verilir. Büyük haiku üstadı Matsuo Basho’nun (1644–1694) ölümü yaklaşınca öğrencileri ve dostları ustadan bir ölüm döşeği şiiri istemişler ama Basho bunu geri çevirmiş. “Dün yazdığın haiku bugünkü jiseindir. Bugün yazdığın haiku yarınki jiseindir. Benim ömrüm boyu yazdığım tüm haikular jiseilerimdi,” demiş. Yine de
uyuyup uyandıktan sonra gördüğü düşün de etkisiyle öğrencisi Donşu’yu yanına çağırıp son haikusunu yazdırmış:
"Yolda sayrılık,
Düşler uçuşur hâlâ
Solgun çayırda."
İyi bir şiir ve özellikle de iyi bir Zen şiiri bir koana verilebilecek birden fazla olası yanıtı içinde barındırır ve aslında bir bakıma kendisi başlı başına bir koandır. Böyle bir şiir güçlü imgelerle -ki bu imgeler güçlerini çoklukla yalınlıklarından alır- paradoksal aklı kışkırtarak zihni açmaya hizmet eder. Bunu başardığı takdirde, okur aktarılan tecrübeyi dışarıdan naklen değil içeriden bizzat anlayarak dönüşür.
Bu nedenle iyi bir şiir, yazarı için de okuru için de bir vahiydir, haiku ustası Basho’nun ifadesiyle şiir başlı başına bir Tarikat, aydınlanmaya giden bir yoldur.
Zen Şiiri
Sanatçı çoğu zaman şiirini birkaç fırça darbesiyle resimler (sumi). Bir kağıt yaprağı üzerinde biçimlenen Zen şiiri haiku, ikebana, hat ve resim sanatlarının bileşimidir.
Haiku: Zen şiiri
Haiku'nun yalın biçimi için gerekli olan üç dizeden fazla olmamasıdır. İlk dize beş, İkincisi yedi, üçüncüsü yine beş hecelidir. Bunun dışında bir şiir yalnızca bir doğa sahnesi ya da izlenimi içerdiğinde haiku sayılır. Kurallar şunlardır: her haiku, dört mevsimden birini temel alır. Seçilen mevsimin doğa olayları (yağmur, rüzgar, kar, güneş ışığı), gelenekler, bayramlar, bitkiler (ilkbahar çiçekleri, hazan yaprağı) ve hayvanlar (hayvanların sözkonusu mevsimdeki davranışları) gibi işaretleri anılmalıdır. Kişisel ve öznel durum ve algılardan ise söz edilmez.
Okyanus Yayınları, 1997Kitabı okudu
2023 böyle geçti
(Satır sonlarında yazanlar bitirme tarihi ve saati)
2023 kitapları : 307
OCAK
1. Charles Bukowski - Kapalı Bir Kapıdır Cehennem 01.01.2023
2. Charles Bukowski - Bana Aşkını Getir 02.01.2023 18.26
3. Can Yücel - Maaile 04.01.2023 19.30
4. Can Yücel - Portreler 05.01.2023 18.35
5. Edip Cansever - Ben Ruhi Bey Nasılım? 05.01.2023 23.36
6.