İran Masalları

İran masalları saatler içinde okuduğum güzel bir kitap :) içinde isminden de bulunduğu gibi İran'da anlatılan masallar var. Ve masalların hepsini severek okudum :) Ve masallarda güzel olduğu gibi ders verici aynı zamanda. Okumanızı kesinlikle tavsiye ederim. İyi günler.

Masal seven bizim gibi her büyük çocuğun okuması gereken bir kitap diye düşünüyorum.Zaten sayfa sayısı az ve elinize alır almaz bitireceğiniz, içinde fabllar,Zâl oğlu Rüstemler,Keyhüsrevler,periler,sihirbazlar, birçok dine dair izler bulacağınız bir eser. Tabii doğu masallarının güzel bir özelliği olarak her biri illa ki bir hayat dersi içeriyor.

Bizim Nasrettin Hoca masallarına benziyor ama biraz daha felsefik, dinsel ve atasözleri gibi bilgelik, akılcılık sağlayan öğüt kitabı olmuş. Ders alınacak hikayeler var. La Fontane'den masallara çok benziyor. Yine başlıklar ve olaylar hayvanlar ile ilgili ama karakterler insanlardan oluşuyor. Güldüm ve çok eğlendim bazı yerleri gercekten mizahın tam dibine vurmuş. Sözlü geleneğe dayalı Iran'daki değişim inanç ve kültürlerin nasıl iç içe geçtiğini Islam, Zerdüştlük, Budizm ve Hinduizm karması hikayeler bizlere aktarılmış.
Çeviri mükemmel. Karakarga Yayınlarına teşekkür ediyorum. Dünya Edebiyatı ile ilgili farklı eserler var. Kısacık size ders veren Iran ı gezdiren bir eser.

Unutmadan kısacık, minnacık, çerezlik bir kitap. Akıcı ve akılcı. Tavsiye edilir.

Tüm masalları zevkle okudum diyemem. Gerçi kitabın isminden sexist yazımlar olabileceğini kabul edip öyle okumam lazımmış, ne yazık ki ben kendimi buna hazırlamamışım. Neyse bu da böyle bir anım olsun.
Okurken böyle iklimin sıcaklığı, gecelerinin soğuklu, bol baharatlı kokuları, toprak renkleri, keten, yün dokuları hissettim. Basit bir anlatımı var ama hissettim.
Sayfa sırasıyla;
1.Aç Adamın İnancı (Sayfa 65)
2.Çiftçinin Oğlu İle Sihirbaz (Sayfa 83)
3. Emin ve Gulyabani (Sayfa 123)
Bunlar benim en çok keyif alarak okuduklarım.
Umarım siz de bir gün aynı hissiyatla kitabı alırsanız, en az benim kadar Doğu'nun ezgileri size de güzel gelir.
İyi okumalar.

Bir masal kitabı ancak bu kadar kötü olabilir. Kapağına biraz etnik desenler koyalım, nasıl olsa İran yeterince ilgi de çeker iyi bir pazarlama olur diyerek basmışlar kitabı. E içimde ne var hiçbir şey. Mesele içindeki masalların bilinirliği falan değil onu anlatış şekli. Buradaki masallar bir çocuğun rüyasını anlatması gibi şöyle oldu bu geldi şuraya gitti gibi basit cümlelerden oluşuyor. Bir masal ancak bu kadar kötü yazılabilir, anlatılabilir.

12 masaldan oluşan, 2-3 saatte bitirdiğim, severek okuduğum bir masal kitabı oldu. Önsözdeki açıklamada masalların çıkış hikayeleri, hangi dinlerden etkilendikleri yazıyor. Sırasıyla masalları, içeriklerini ve kaç puan verdiğimi yazacağım.

1-)Sabuncunun Oğlu: Yaşlı ve fakir sabuncunun oğlu olan kişinin kralını haşhaşi liderinden kurtarmasını anlatıyor. Puanım 9/10

2-)Kedi ile Fare: İran’ın Kerman şehrindeki kedilerin ve farelerin olağanüstü savaşı anlatılıyor. Resmen bir görsel şölen var. Kediler atların üzerinden geliyor. Fareler şöyle böyle diye. İslam dini etkisi açıkça belli oluyor. Puanım 8/10

3-)Kralın Hazinesi: Fakir işçi Abdül’ün yaptığı iyilikler sonucunda aldığı ödülleri anlatıyor. Kanal 7’de akşam üzeri kuşağı çıkan dini filmleri anımsattı. Puanım 7/10

4-)Kral ile Balıkçı: Cem Yılmaz gibi hazır cevap bir balıkçının kralını karısını perişan etmesi anlatıyor. Çok kısa bir masal olmuş. Uzun olmasını tercih ederdim. Puanım 10/10.

5-)Rüstem’in Yedi Badiresi: İçinde devlerin, büyücülerin, taht kavgalarının olduğu 1 sezon Netflix dizisi olacak kalitede bir masal. Çok beğendim. Puanım 10/10

6-)Aç Adamın İnancı: 2 sayfalık kısa bir masal. Derviş’in yaşadığı bir kıssadan hisse. Puanım 6/10

7-)Akıllı Tavşan: Kurdun öğlen yemeği olmaktan kurtulmak için plan yapan tavşanın hikayesi anlatılıyor. Puanım 9/10

8-)Deveye Binen Tilki: Deveyi kandırıp aslana yem etmek isteyen tilkinin dumur olması anlatılıyor. Puanım 9/10

9-)Çiftçinin Oğlu ile Sihirbaz: Yine içinde sihrin, büyünün ve cücelerin olduğu güzel bir masal. Ek olarak cüce sihirbaz ile Kian adlı oğlanın sihir atışması müthişti. Voldemort ile Hayri kardeşimizin savaşması gibiydi. Puanım 10/10

10-)Yıldız Falcısı Ayakkabıcı Ahmed: Karısının zengin olma merakı ile falcı olan Ahmed’in şans yardımıyla olaylardan kurtulması ve kralın kızını almasını anlatıyor. Puanım 10/10

11-)Emin ve Gulyabani: Zekası sayesinde Gulyabani’yi yenen Emin Bey’in hikayesi anlatılıyor. Masalın girşindeki Gulyabani çizimi efasane olmuş. Puanım 9/10.

12-)Nuşirevan’ın Mezarı: Nuşirevan’ın mezarını ziyaret eden hükümdara verilen nasihatlar anlatılıyor. Puanım 9/10.

İran masallarını okurken pek yabancılık hissetmedim. Doğu hikayeleri neredeyse pek benzerlik gösterir. Motifler, karakterler, verilmek istenen mesajlar, geçen mekanlar aynı hissiyatı verir okuyuculara. İran masallarından güzel bir seçki var kitapta. Masalların her biri ayrı bir zevkli ve sürükleyici ama şahsi olarak en beğendiğim son masal Harun Reşid'in masalı oldu. Her bir masaldan çıkarılacak dersler, nasihatler mevcut. İran kültürünü merak eden ve sevenler varsa güzel bir kitap.

Hikayeler insana yeni dünyalar hayal ettiriyor. Bu yüzden birkaç hikaye kitabı da okuyacaklarım listesine eklemiştim. İyi ki eklemişim bu kitabı da. Çok güzel hikayeler var, ezberleyip çocuklara anlatmaklık.

Güldüren düşündüren hikayelerin olduğu bilgelik, yasama amacı veren bir kitap.klişe hikâyeleri olan ama bize unuttuğumuz değerleri hatırlatan bir kitap.

Çocuklar için yazılmış İran masalları , bu masalların bazıları halen İran'lı çocuklara anlatılıyor . Acemice yazılmış cümlelere takılmazsanız, yaklaşık bir saat süren bu romanda ilginç saptamalar yapıyorsunuz.

Örneğin dininin bu kadar koyu yaşandığı bir ülkede çocuklara analatılan bir hikayeyi, "alıntılara" değil de buraya koyuyorum .
Şaşırmamak elde değil.

KEDİ İLE FARE öyküsü muhtemelen içlerinde en popüler olanıdır. Ve İran’da halen çocuklara anlatılır.

Böylece kedi fareyi öldürüp yemiş; ama daha sonra ,yaptığına pişman olmuş, camiye koşmuş , ellerine su döküp insanların namaz saatinde yaptığı gibi abdest almış.
Sonra İranlıların kutsal kitabındaki güzel ayetleri Allah’a okumaya başlamış; bu vesileyle tövbe etmiş.
Pişman oldum , bir daha hiç bir farenin etini dişlerimle parçalamayacağım.
Fakirlere sadaka vereceğim.
Günahımı bağışla büyük bağışlayıcı ,sana geldim acıyla diz çöktüm.
Bunu o kadar içten , o kadar çok tekrarlamış ki, kendisi de yürekten inanmış ve üzüntüden ağlamış.

O sırada minberin arkasında küçük bir fare varmış, kedinin ettiği bu yemini duyunca bu güzel ama şaşırtıcı haberi hemen diğer farelere taşımış.

Kendinin nasıl gerçek bir Müslüman olduğunu, onun camide nasıl ağlayıp sızladığını nefes bile almadan anlatmış ve kedinin; “Ah dünyaların yaratıcısı , günah işledim günahımı bağışla!” diye yakardığını anlatmış.

Sonra fare , elinde bir tespih bile tutan bu kedinin gerçekten pişman olduğunu söylemiş.

Fareler barışmak için kedinin ziyaretine giderler....

Ah, efendim, kurtarıcımız , size değerli hediyeler getirdik . Lütfen kabul buyurun demişler.
Kedi kendi kendine “ inançlı bir Müslüman olduğum için ödüllendirildim.
Çok aç kaldım ama bu gün bana bu nimetler geldi .
Ne zamandır orucumu bozmadım.
Belli ki Allah benden memnun” diye düşünmüş .
.......Yaklaştıklarında kedi onların üzerine atlamış..

Başarısızlık ve geri dönüş ...

Fareler oraya vardıklarında kral tahtında oturuyormuş, fareler saygılarını sunarak demişler ki: “Efendimiz , biz sizin kullarınız.
Kedi, Hazreti Muhammed yoluna girince bize zalimlik etti .
Daha önce senede ancak birimizi yakalamak isterdi , şimdi Müslüman olduğundan beri iştahı o kadar artmış ki ,beşimizle ancak doyabildi.”

Kitabın diLi ve anLatımı çok sade. OrtaokuL- Lise düzeyindeki kişiLere okutuLmasını tavsiye ederim. Kısa kısa masaLsı hikayeLerLe hayata dair dersLer veriLmiş. En son masaLdaki beş köşeLi tacın, her bir köşesinde yazıLan nasihatLar çok hoşuma gitti.

Prens en güzel kızı seçer, prensese sahip olmak için kralın isteklerine göğüs gerilir en sonunda fikri ve duyguları hiçe sayılan masalın kadın kahramanı sonsuza kadar mutlu yaşar degil mı? Ne mutlu ki İran masallari bu kliselerin ötesinde. Bildiğimiz masal kalıplarına (genel olarak) uymayan, dini motiflerle bezeli ve tatmin edici bir okumaydi.