Puşkin ve Kars
Kars Kalesi Puşkin’de öyle güçlü bir izlenim yaratmıştır ki ulaşılmaz, erişilmez olanın simgesi haline gelmiştir. Şair evleneceği kadın olan Natalya Gonçarova’yı da bu bakımdan Kars’a benzetmiştir, çünkü Natalya’nın annesi bu evliliğe uzun süre olumlu bakmamıştır. Şair müstakbel kaynanasının sertliğinden yılmış, alaycı bir karikatürünü çizmiş ve adını da “Kars’ın anası”(Maminka Karsa) koymuştur. Ayrıca Natalya’yı çizdiği eskizlerinden birinde de “Vay benim başıma! Kars, Kars!”diye yazmıştır.
Candan Badem
Görmezden Geldiklerimiz
Kendimi bildim bileli Natalya Savişna'yı ve onun sevgisini, şefkatini anımsarım; ama bu sevginin ve şefkatin değerini ancak şimdi bilebiliyorum, o zamanlar bu yaşlı kadının bu kadar az bulunur, bu kadar harika bir varlık olduğu aklıma bile gelmezdi. Bırakın kendinden söz etmeyi, sanırım kendini düşünmezdi bile. Bütün hayatı sevgi ve fedakârlık demekti. Bize gösterdiği karşılıksız, şefkat dolu sevgiye o kadar alışıktım ki, başka türlü olabileceği aklıma gelmezdi bile, ona zerre kadar minnet duymaz ve "Mutlu mu acaba, halinden memnun mu?" sorularını hiçbir zaman sormazdım kendime.
Sayfa 59Kitabı okudu
"Siz güçlüsünüz," dedim Tanrı'yı bile kandırmış olan Havva'yı hatırlayarak. Natalya iç çekerek cevap verdi: "Bir kadının erkekten daha çok güç sahibi olması gerekir. İki kişilik bir gücü olmalı, Tanrı da bu gücü bahşetmeli ona. Erkek dediğin dengesiz bir yaratıktır."
Sen aramızdan ayrıldıktan birkaç yıl sonra Nâzım, Smelyakov’ un yine Natalya için yazdığı bir şiirini gördüm bir yerde, daha önce yazdığı şiiri nedeniyle kaba ve haksız davrandığını dile getiriyordu satırlarında.
Dostoyevski'nin Liza'ya söylediğinden daha doğru bir önerme
NATALYA PETROVNA
İşin kötüsü de bu zaten dostum: Bizler büyük bir gayretle kendimizi öğreniyor, değerlendiriyoruz, sonra da insanlar hakkında bilgi sahibi olduğumuzu sanıyoruz.
Sayfa 10 - Türkiye İş Bankası Kültür YayınlarıKitabı okudu
Natalya içini çekerek:
"Kadına erkekten çok güç gerek," dedi. "İki kişiye yetecek kadar güç gerek kadına... Ama ne çare ki, güç dağıtımında Tanrı haksızlık etmiş..."
Altı ay sonra tekrar Paris’e gittiğimizde Natalya Gonçarova yaşamıyordu artık. Cenazesinde bulunanlar, Natalya’nın tabutta, pembe güller ve unutmabeni çiçekleri desenli siyah Rus şalı ile yattığını anlattılar bize...
