Edirne'nin düşüşü ve Anadolu'daki aksi
Gözü Osmanlı topraklarında olan fanatik Hristiyanların, savunma hatlarını geçtiğine inanan bu kadınlar, bir yabancı uyruklu olan Misket Hanım’a kendilerini koruması için ricaya gelmişlerdi. Arkadaşım, Çatalca hattında genel bir taarruz gibi görünen top sesleriyle Türk ordusunu oyalarken, gerçekte Edirne’ye müşterek bir taarruzun yapılmakta olduğunu söyledi. Bulgarlar, Sırpları kendi saflarında toplamışlardı, zaten Rus gönüllülerini söylemeye hacet yok. Böylece şehir düşmüştü.
Osmanlı'nın fazlasıyla mutlakıyetçi ve sömürücü kurumları göz önüne alındığında sultanın neden matbaa karşı olduğunu anlayabiliriz. Kitaplar fikirleri yayar ve halkın kontrolünü zorlaştırır.
Sayfa 201Kitabı okudu
İngilizler ajanlarıyla çok gizli operasyonlar gerçekleştirdi. Bu gizli görevleri üstlenecek ajanlara anadilleri gibi Arapça öğretiyordu. Onları İslâm dini sahasında da eğitiyordu. Onlar bu amaçla Arap kıyafetine bürünerek, Arapça konuşarak, onlar gibi görünüp bağımsızlıktan söz ederek her şeyden önce kendi çıkarlarını göz önünde tutarak
Osmanlı'da Matbaa
"Beklenebileceği gibi, sonuçta Müteferrika çok az kitap basabildi; matbaanın faaliyete geçtiği 1729'dan Müteferrika'nın çalışmayı bıraktığı 1743'e kadar yalnızca 17 adet kitap. Ailesi geleneği sürdürmeye çalışsa da 1797'de pes edinceye kadar yalnızca yedi kitap daha basabildiler. Osmanlı İmparatorluğu'nun Türkiye'deki merkezinin dışında matbaacılık daha da geride kaldı. Örneğin Mısır'da ilk matbaa makinesi ancak 1798'de Napoléon Bonaparte'ın ülkeyi ele geçirmeye yönelik başarısız girişiminin parçası olan Fransızlar tarafından kurulabildi. 19.yüzyılın ikinci yarısına kadar Osmanlı İmparatorluğu'nda kitap üretimi esasen mevcut kitapların elde kopyalarını çıkaran kâtiplerin üstlendiği bir işti. 18.yüzyıl başlarında Istanbul'da böyle 80 bin kâtibin faaliyet gösterdiği sanılmaktadır.."
Sayfa 201 - Doğan KitapKitabı okudu
Osmanlı'da Matbaaya Bakış
"Ancak herkes matbaayı cazip bir yenilik olarak görmüyordu. Osmanlı sultanı II.Beyazid, daha 1485'te çıkardığı bir fermanla Müslümanların Arapça baskı yapmasını açıkça yasakladı. Bu kural 1515'te Sultan I.Selim tarafından tekrarlandı. 1727'ye kadar Osmanlı topraklarında matbaaya müsade edilmedi. Daha sonra Sultan III.Ahmed, İbrahim Müteferrika'ya bir matbaa kurması için izin veren bir kararname çıkardı. Bu gecikmiş adıma bile kısıtlamalar getirilmişti. Kararname 'Bu hayırlı günde bu Batılı usul, tıpkı bir gelinin duvağını kaldırır gibi gün yüzüne çıkarılacak ve bir daha asla saklanmayacaktır' dese de Müteferrika'nın matbaası sıkı bir şekilde izlenecekti. Kararname söyle diyordu:
Kitapları tashih için, hakîki ulemâ ve müdekkik fâzıllardan, şer'î ilimlerde ve yüksek fenlerde ehilleri tam olan Müslüman faziletli kadılardan eski İstanbul kâdısı Mevlânâ Es'âd (faziletleri ziyade olsun) ve büyük şeyhlerden olup, hakîkî âlimlerin önde geleni Kasımpaşa mevlîhânesi şeyhi Mûsâ (ilmi ziyade olsun) me'mur ve tayin olunmuşlardır.
Müteferrika'ya matbaa kurması için izin verilmişti fakat ne basarsa bassın, din ve hukuk âlimlerinden, yani kadılardan oluşan üç kişilik bir heyet tarafından incelenecekti. Belki de matbaa makineleri daha yaygın olsaydı diğer herkes gibi kadıların ilim ve irfanları da ziyade olacaktı. Fakat öyle olmadı, matbaa kurması için Müteferrika'ya izin verildikten sonra bile.."
Sayfa 200 - Doğan KitapKitabı okudu
