En ünlü mezopotamya kralı Sargon
Kurucu modeli olan en ünlü Mezopotamya kralıdır. Akadçada "Knal meşrudur" anlamına gelen ismi, meşruiyetini kanıtlamak zorunda olduğuna bakılırsa muhtemelen bir gaspçı olduğunu ortaya koymaktadır. İlk birleşik Sümer-Akad kralığını kurmuştur. Akad veya Agade, Orta Mezopotamyada kuruluşu kendisine atfedilen ve arkeologlarca hiç keşfedilememiş şehrin adıdır. Ayrıca, Sümer'in kuzey batısında yer alan ve daha sonraları Orta Babil'e tekabül eden çevre bölgeden de aynı isimle bahsedilir.
Agadeli Sargon'un özellikle çocukluğu efsanelerle doludur. Musa'nın öyküsünde olduğu gibi annesi onu bir hasır sepetin içinde Firar'a bırakmıştır. Onu bir hurma bahçesinde çalışan bir bahçıvan alıp büyütür. Kiş Kralı Ur-zababa'nın sarayına saki olarak girer.
Musa vs. Sargon
Bu tarz bir doğum mitinin ilişkilendirildiği en eski tarihi kişilik Babil'in kurucusu (MÖ 2800 civan) Agadeli Sargon' dur.
Ona atfedilen anlatıya burada değinmek, bize de yarar sağlayacaktır:
"Ben Agade'nin güçlü kralı Sargon. Annem bir rahibeydi, babamın erkek kardeşi bizim dağlarımız da yaşardı, yine de babamı hiç tanımadım. Fırat kıyısındaki şehrim Azupirani' de rahibe olan annem bana hamile kaldı. Beni gizlice doğurdu. Beni kamıştan bir sepetin içine yatırdı, zift ile sıvadı ve beni boğulmama izin vermeyecek bir akıntının içine bıraktı.
Akıntı su-tanrı Enki'ye sürükledi. Su-tanrı Enki, yüreğindeki iyilikle beni sudan çıkarttı. Su-tanrı Enki beni kendi oğlu gibi büyüttü. Su-tanrı Enki beni kendi bahçıvanı yaptı. Bahçıvanken beni İştar sevdi, kral oldum ve 45 yıl hükümdarlığımı sürdürdüm."
Sayfa 16
Ne Sargon'un ne Naram Sin'in Akad devletini, tarihin ilk imparatorluğu saymak doğru görünüyor. Çünkü imparatorluk, yaygın bir fetihten öte bir kurumlaşma olgusudur... Agadeli Sargon'un ve kurduğu hanedanın egemenlerinin eylemleri, imparatorluk kurma yönünde bir "girişim" sayılabilir. Ama insanlığın ilk imparatorluğunun Babilonya olduğu daha bir güvenle söylenebilir.
Musa, Sargon ve Sazdan Sepet
"Bu tarz bir doğum mitinin ilişkilendirildiği en eski tarihi kişilik Babil'in kurucusu (MÖ 2800 civarı) Agadeli Sargon'dur. Ona atfedilen anlatıya burada değinmek, bize de yarar sağlayacaktır:
"Ben Agade'nin güçlü kralı Sargon. Annem bir rahibeydi, babamın erkek kardeşi bizim dağlarımızda yaşardı, yine de babamı hiç tanımadım. Fırat kıyısındaki şehrim Azupirani'de rahibe olan annem bana hamile kaldı. Beni gizlice doğurdu. Beni kamıştan bir sepetin içine yatırdı, zift ile sıvadı ve beni boğulmama izin vermeyecek bir akıntının içine bıraktı. Akıntı su-tanrısı Enki'ye sürükledi. Su-tanrısı Enki, yüreğindeki iyilikle beni sudan çıkarttı. Su-tanrısı Enki beni kendi oğlu gibi büyüttü. Su-tanrısı Enki beni kendi bahçıvanı yaptı. Bahçıvanken beni İştar da sevdi, kral oldum ve 45 yıl hükümdarlığımı sürdürdüm."
"Kahraman soylu bir ailenin çocuğu, genellikle bir kralın oğludur. Doğumu örneğin dünya nimetlerinden kaçınılan bir yaşam ya da uzun süren bir kısırlık dönemi ya da dış etkenlerden kaynaklanan yasaklar ya da engellerden ötürü ebeveynlerin gizli birlikteliği gibi birtakım zorluklara gebedir. Hamilelik sırasında, hatta öncesinde genellikle babayı zor durumda bırakan, çocuğun doğumunu bildiren bir uyarıda (rüya, kehanet) bulunulur.
Bunun üzerine yeni doğan çocuğun sıklıkla babanın ya da onu temsil eden kişinin kışkırtması ile de öldürülmesine ya da terk edilmesine karar verilir; genellikle bir sandığın içinde su ya bırakılır.
Sonra çocuk hayvanlar ya da sıradan insanlar (çobanlar) tarafından kurtarılır ve dişi bir hayvan ya da sıradan bir kadın tarafından emzirilir.
Çocuk büyüdükten sonra, çok farklı yollardan geçerek soylu ailesini tekrar bulur, bir yandan babasından intikam alırken diğer bir yandan çevresi tarafından kabul görür, şan ve şöhrete kavuşur."
Bu tarz bir doğum mitinin ilişkilendirildiği en eski tarihi kişilik Babil'in kurucusu (MÖ 2800 civan) Agadeli Sargon'dur.
Sayfa 16Kitabı yarım bıraktı
Akad yasallık masalı:
''Akad devletinin kurucusu, imparatorluk ideolojisini, siyasal erki yasa dışı yoldan ele geçirdikten sonra adını değiştirip ''Şarrum-kin'' (Gerçek kral) yaparak başlatmıştı. Agadeli Sargon soylu olmadığını, haneden soyundan gelmediğini kabul etmesine karşın ''Gerçek kral'' olduğu savını nasıl iler sürebilmiştir.? Kendisinin, Aşk Tanrıçası İştar'ın hatırına ve tapınağa gelir sağlamak için dinsel bir görevle aşk yapan tapınak fahişelerinden birinin oğlu olduğunu söyleyerek. Ama söylediğine göre, Tanrıça İştar kendisini sevmiş, kollamış ve desteklemişti. Annesi onu ziftle sıvadığı bir sepete koyup suya saldığında, boğumadan bulunabilmişti. Sepet, Kiş kentine vardığında, bebeği bir bahçıvan görüp, alıp büyütmüştü. Gençlik yaşına ulaşınca Kiş egemeninin sarayına hizmetçi (saki, içki sunucu) olarak alınmıştı. Sonra egemenle arası bozulunca ona başkaldırmıştı. Kendisini seven İştar ve öteki tanrılar ondan yana olunca, Kiş'in eski egemenini ahırda bir domuz vurur gibi vurabilmişti, yazdırdığı yazıya göre.''
Sayfa 631Kitabı okudu
“Ben, güçlü Kral, Agade Kralı Sargon. Annem Bakireydi, babamı ise tanımıyordum', babanım kardeşi dağlarda yaşıyordu. Bakire Anmem, Fırat nehri kıyısındaki Azupirani şehrinde bana hamile kaldı. Beni gizlice doğurdu. Kamıştan yapılmış bir sandığın içine koyarak kapağını kapatıp nehre bıraktı, ama nehir beni boğmadı. Nehir beni sucu [su çeken] Akki’ye götürdü. Sucu Akki yüreğindeki şefkatle beni sudan çıkardı. Sucu Akki beni kendi oğlu gibi büyüttü. Sucu Akki beni bahçıvanı yaptı. Bahçıvan olarak çalışırken [tanrıça] Ishtar beni sevdi. Kral oldum ve kırk beş yıl süreyle kraliyete hükmettim.” [sf. 12-13.] Agadeli Sargon’la başlayan bu dizide en iyi bildiğimiz isimler Musa, Cyrus ve Romulus’tur. Ama bunlara ek olarak Rank, aynı gençlik öyküsünün tamamen veya kolayca gözlenen benzerliklerle anlatıldığı daha birçok kahramandan söz ediyor: bunlar arasında Odipus, Kama, Paris, Telephos, Perseus, Heracles, Gılgamış, Amphion ve Zethos sayılabilir.
Bu tarz bir doğum mitinin ilişkilendirildiği en eski tarihi kişilik Babil'in kurucusu (MÖ 2800 civarı) Agadeli Sargon'dur. Ona atfedilen anlatıya burada değinmek, bize de yarar sağlayacaktır:
"Ben Agade’nin güçlü kralı Sargon. Annem bir rahibeydi, babamın erkek kardeşi bizim dağlarımızda yaşardı, yine de babamı hiç tanımadım. Fırat kıyısındaki şehrim Azupira-ni'de rahibe olan annem bana hamile kaldı. Beni gizlice doğurdu. Beni kamıştan bir sepetin içine yatırdı, zift ile sıvadı ve beni boğulmama izin vermeyecek bir akıntının içine bıraktı. Akıntı su-tanrı Enki'ye sürükledi. Su-tanrı Enki, yüreğindeki iyilikle beni sudan çıkarttı. Su-tanrı Enki beni kendi oğlu gibi büyüttü. Su-tanrı Enki beni kendi bahçıvanı yaptı. Bahçıvanken beni îştar sevdi, kral oldum ve 45 yıl hükümdarlığımı sürdürdüm."
Sayfa 9
“Ben, güçlü Kral, Agade Kralı Sargon. Annem Bakireydi, babamı ise tanımıyordum', babanım kardeşi dağlarda yaşıyordu. Bakire Anmem, Fırat nehri kıyısındaki Azupirani şehrinde bana hamile kaldı. Beni gizlice doğurdu. Kamıştan yapılmış bir sandığın içine koyarak kapağını kapatıp nehre bıraktı, ama nehir beni boğmadı. Nehir beni sucu [su çeken] Akki’ye götürdü. Sucu Akki yüreğindeki şefkatle beni sudan çıkardı. Sucu Akki beni kendi oğlu gibi büyüttü. Sucu Akki beni bahçıvanı yaptı. Bahçıvan olarak çalışırken [tanrıça] Ishtar beni sevdi. Kral oldum ve kırk beş yıl süreyle kraliyete hükmettim.” [sf. 12-13.] Agadeli Sargon’la başlayan bu dizide en iyi bildiğimiz isimler Musa, Cyrus ve Romulus’tur. Ama bunlara ek olarak Rank, aynı gençlik öyküsünün tamamen veya kolayca gözlenen benzerliklerle anlatıldığı daha birçok kahramandan söz ediyor: bunlar arasında Odipus, Kama, Paris, Telephos, Perseus, Heracles, Gılgamış, Amphion ve Zethos sayılabilir.
Agadeli (Akad) kral Sargon su yolcu fakir bir ailenin çocuğu iken kral yetiştirilen bir soylu ailenin çocuğu haline koymuştur. Bu Sargon'un ağzından şöyle anlatılır:
"Ben Sargon'um, güçlü kral, Agade Monarkı" "Annem düşük bir soydan, babamı bilmedim, babamın kardeşi dağda yaşardı ve benim şehrim Azupiranu Fırat kıyılarındadır.
Düşük soydan annem gebe kaldı ve beni gizlice doğurdu, beni hasır bir sepete yerleştirdi, katranla mühürledi ve ırmağa bıraktı fakat ırmak beni yutmadı. Beni ırmak yetiştirdi ve beni Akku'ya sulamacıya taşıdı. O beni ırmaktan aldı, oğlu olarak büyüttü, beni bahçıvan yaptı. Ve ben bahçıvan iken Tanrıça Iştar beni sevdi. Sonra ben krallığı yönettim" (Aktaran J.Campbell Batı Mitolojisi sf. 66)
Bu hikaye size de tanıdık gelmiyor mu?
Agadeli Sargon
Düşük soydan annem gebe kaldı ve beni gizlice doğurdu, beni hasır bir sepete yerleştirdi, katranla mühürledi ve ırmağa bıraktı, fakat ırmak beni yutmadı.Beni ırmak yetiştirdi ve beni Akku'ya sulamacıya taşıdı.Ve ben bahçıvanken Tanrıça İştar beni sevdi.Sonra ben krallığı yönettim.
