Kraliçe Victoria öldüğü sırada İmparatorluk, dünya topraklarının dörtte birine, dünya nüfusunun ise beşte birine hükmediyordu. 
William Golding in Deniz Üçlemesinin sonunda kahramanının, yıllar sonra döndüğü adasına hayran hayran bakmasının arkasında, yüzyıla damgasını vuran bu güç ve üstünlük hissi bulunuyor olsa gerek. 1837 ile 1901 yılları arasını kapsayan Victoria Dönemi'nde İngiltere, dünyanın her açıdan süpergücüdür. Bunu, herkese korku veren donanmasına ve gerçekleştirdiği sanayi devrimine borçluydu. Her ne kadar saflığı merkeze alan bir zihin anlayışı hakimmiş gibi olsa da, dönem kendi içinde oldukça çelişkili olaylara sahne olmuştur: 
Charles Darwin insanlık tarihinin en büyük keşiflerinden birini, 
Türlerin Kökeni ile ortaya atıyor ve felsefe tarihinde kadınlara karşı olumlu fikirleri bulunan ender filozoflardan 
John Stuart Mill kadınkarın özgürleşmesi için meclise önerge verip, insanın hürriyeti üstüne kitaplar yazarken, öte yanda, son derece katı bir ahlakçılık, kadınları eni iki-üç metreyi bulan son derece rahatsız edici ve komik yuvarlak etekler giymek zorunda bırakıyor ve onların özel hayat içine hapsederek, kocalarının hizmetçisi olmak için sıkı bir eğitimden geçiriyordu; bir yandan dünyanın ilk metrosu yapılırken öte yanda şehrin içme suyunu da karşılayan Thames Nehri'nde hayvan leşleri ve insan dışkıları yüzüyordu; 2 milyon ton demir üretimiyle dünya üretiminin zirvesine ulaşıp refah dönemine ererken, öte yanda, çocukların neredeyse yarısı 10 yaşını bulmadan çeşitli hastalıklardan hayatını kaybediyordu, 10 yaşına varanlardan fakir aile çocukları ise ağır koşullarda anne ve babalarının yanında fabrikalarda çalışıyorlardı; bir yandan aileyi kutsarken öte yanda işçilerin daracık barakalarda dönemin övündüğü ahlakına aykırı ilişkilerde bulunmasına neden oluyorlardı; bir yandan özgürlüğün mimarı olarak kendilerini konumlandırırken, öte yanda, özgürlük isteyen İrlandalılar bu isteklerinin karşılığını ağır kuraklığın da eklenmesiyle 500 bin ölü ile ödüyordu ve Hindistanlılar ile diğer sömürülen halklar da benzer akıbete uğruyordu.
Kitabı okumak için eğer yüzeysel bir şekilde bakınırsanız bir aşk romanı ile karşılacağınızı düşünebilirsiniz ve tamamen haksız da sayılmazsınız ancak bu romanı salt aşktan ibaret görmek haksızlık olacaktır. Zira, John Fowles, bu romanı ile ülkesinin en parlak döneminin hem resmini tüm canlılığıyla önümüze koyuyor hem de onu olumlu ve olumsuz eleştirileri, günümüzle (1967) kıyaslamalarıyla didik didik ediyor. Bu sırada biz Türk okurların romana ekstra yakınlık duyacağı başta yobazlık temalı manzaralarla karşılaşıyoruz ne yazık ki. Romanın anlatımında herhalde en dikkat çekici nokta, yazarın ara ara ufak spoilerlar vermesi, araya girerek sanki o esnada romanı yazıyormuş gibi sözler söylemesidir. Bu nedenle adeta John Fowles'un masasının hemen ardında onu romanını yazarken izliyor gibiyizdir. Her bölümün başında bulunan epigraflar hem bölümün temalarına dair ipucuları veren bir işaretken hem de dönemi anlamamızı sağlayan kısa ve öz tanıtım yazıları işlevlerini görmektedir. Yazardan yakın zamanda 
Koleksiyoncu yu okumuş ve çok beğenmiştim, ama bu romanı ondan çok daha fazla beğendim. Bunun bir nedeni, 
Orhan Pamuk un 
Veba Geceleri nde düştüğü hataya, John Fowles'un düşmeyerek, tarihi, kurgunun önüne geçirmeden, onun içinde canlı bir öğe olarak dizayn edebilmesidir. Bundan dolayı Sarah'ın toplumdışılığını, Charles'ın giderek bilinçlenmesini ve bunun ruhunda yarattığı sarsıntıları, oluşturulan çevrenin sayesinde çok daha canlı bir şekilde hissedebiliyoruz. Diyalogların önünde, ardında veya aralarında, karakterlerin zihinlerinden geçenlerin ve duygularının güzel, etkileyici imgelemelerle, benzetmelerle anlatılması, o sahneyi gözümüzün önünde canlandırmamıza olanak tanıyarak, diyaloglardan genelde çok sıkılan bir okur olarak, bu romanda diyalogların en sevdiğim kısmı olmasını sağladı, adeta bu durum, hücre zarını aklıma getirdi: bu ara kısımlar zara hareket kabiliyeti sağlayan yağ ve kolesterol hücreleridir ve bunlar sayesinde hücrenin, diyalogların hareketi, canlılığı artırılmıştır. Benzer durum, 
Lev Tolstoy un 
Anna Karenina sında da çok güzel bir şekilde bulunur.
İçeriği hakkında spoiler vermeden çok kısa birkaç noktaya değinerek incelemeyi bitireceğim. Romanı okuyanların ve okuyacakların dikkatini çekecek başlıca husus, kitaba adını veren Sarah'ın dışarıdan çok anlamsız, mantıksız gözüken davranışları olacaktır. Bunun ardında Sarah'ın, kendisinin toplumdışı bir insan olduğunu tüm benliğiyle kabul etmesi, melankolisinden haz alan psikolojisi ama tüm bunlara karşın sevmek ve sevilmek arzusu bulunmaktadır. Ancak bunlarla birlikte, ben Sarah'ın bu davranışlarının, evrimin işleyişindeki "rastlantı"yı da temsil ettiğini düşünüyorum, zira son bölümde yazar da epigrafında, "Evrim sadece, rastlantı (nükleik asit sarmalında doğal radyasyon sonucu meydana gelen rastlantısal değişimler) ve doğa kanununun bir araya gelip yaşama olasılığı daha yüksek türler yaratmasıdır," sözüne yer verir, diğer pek çok bölümün epigrafında evrimle ilgili sözlere yer verdiği gibi. Çünkü Sarah, Victoria İngiltere'sinin ahlakçı ve Püriten yapısına tamamen zıt bir kadın profilidir, ve paleontolojiyle ilgilenen Charles'ın da hemen dikkatini çekmesinin başlıca nedeni, onun bu, döneminin katı toprağında adeta geleceğin kadınını haber veren gelecekten gelmiş bir fosil gibi durmasıdır. Sarah, kadının evriminin geleceğini haber veren kadını simgeler romanda, onu fark eden Charles ise büyüdüğü aristokrat sınıfından ve toplumundan aslında sandığı gibi mutlu olmadığını, onlarda hoşuna gitmeyen ama onların ister istemez benimsediği özellikleri nedeniyle görmezden geldiği olumsuz yönleri fark ederek, farklılaşır, erginleşir. Ve son olarak Charles'ın uşağı Sam ise, "uygar insanın prototipi olan Faust'u" simgeler romanda.
Keyifli okumalar
··
5,5bin görüntüleme
Keyifli olmuş teşekkürler…
Ben okurken çok beğenmiştim, senin incelemeyi okuyunca zihnimde yine o Sarah'ın delişmen halleri canlandı 🤓filmi de varmış belki izlersin, bir de yazarın Thomas Hardy hakkında bilgiler verdiği yerde çooook sevindim ben, çok severek okuduğum bir kitabın içinde çok severek okuduğum başka bir yazarı bulunca çok mutlu oldum 😬 kitapta yok yok, tarih var, toplum bilimi var, insan psikolojisi var, ingiliz aristokrasisi var, kadın var erkek var, aşk var daha ne olsun 💃ağzına sağlık Kaan 🤓🤓🔥
Teşekkür ederim Ayşe, beğenmene sevindim. Dr. Jkyle tespiti hoşuma gitmişti benim de gerçi pek çok nokta hoşuma gitti de. Böyle derinlikli kitapları severiz :)
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.