Öncelikle yüzyıllardır süregelen modernleşme/Batılılaşma hikayemizin en güçlü damarlarından biri olan toplumsal değişimin dini hayat veçhesi, uzunca bir süre görmezden gelinse de Şerif Mardin'in bu işe -Cemil Meriç'in tavsiyesi üzerine- el atması ve bir sosyolog nazarıyla konuyu incelemesi çok kıymetli.
Peki bu çalışma bize ne söylüyor? Bunu özetlemek güç. Mardin, birtakım kavramsallaştırmalar yaparak konuyu izah etmeye çalışıyor ancak bir çok noktada kendisinin de anlamadığı hususlar olduğunu itiraf ediyor. Ayrıca yaklaşık 400 sayfalık bir çalışma olmasına rağmen meseleye yalnızca girizgah yapıldığı düşüncesini uyandırıyor. Konuyu ele aldığı çerçevenin sınırlılıklarına dikkat ederek ihmal ettiği hususların ise aslında çok kilit konular olduğunu görebiliyoruz ki bunu kitabın sonunda Mardin de söylüyor.
İçerik üzerine bir değerlendirme yazmak buraya çok uygun düşmez o yüzden genel birkaç şey söylenebilir. Mardin'in Türkçe'yi kullanımı çok sıkıntılı. Metin ayrıca da sosyolojik terminolojiyi kullandığından yer yer iyice anlaşılmaz bir hal alıyor. O yüzden okuması "keyifli" bir kitap değildi.
İyi bir araştırmacı, sosyolog olmakla bilinen Mardin'in yer yer ezber cümlelere kaçtığına da şahit oluyoruz. Hakim olmadığı konularda çok fazla yorum yapmıyor zaten. Ancak bu boşluğu kapatmak için bölümlerin sonuna adeta bağlamından koparılmış sosyolojik literatürü yığıyor. O yüzden bulgular ve analiz tam anlamıyla bütünleşmiyor.
Yine de, günümüzde de oldukça etkin olmasına rağmen, Nurculuk üzerine sosyolojik bir okuma yapmak için başvurulacak daha iyi bir kaynak görünmüyor.
