Büyük Ortadoğu Projesi

Ortadağu'yla ilgili konularla ilgilenmek isteyenler için ideal bir başlangıç kitabı denilebilir. Olaylara yaklaşım tarzları güzel tespitlere müsait.

Çok güzel bir araştırma eseri. Mahir Kaynak ve Emin Gürses pek çok olaya farklı açılardan bakarak ve bunu yalın bir dille anlatarak insanları bilgilendiriyor. Özellikle BOP'un sebepleri, Irak'taki Şii-Sünni çatışması, İspanya'daki terör eylemleri, ABD-Rusya-Avrupa Birliği arasındaki rekabet ve politik uyuşmazlıklar,Irak savaşı ve sonrasında yaşananlar, Kafkasya'daki sıkıntılar gibi pek çok konuda kendilerine ait oldukça mantıklı görüşleri bizlerle paylaşıyorlar. Ufuk açan ve mutlaka okunması gereken kitaplardan.

Yıl 1983 Ankara Mahir Kaynak bey ile tanıştırıldım. Hayatımın dönüm noktası oldu. Uzun uzun sohbet ettik. Ben fazla konuşmadım. 1970 lerdeki sol darbeyi nasıl önlediğini anlattı. Teşkilata nasıl başladığını. Toroslar dan gelen gençlerin vatan sevdalısı olduğunu. Evet Allah rahmet eylesin mekanı cennet olsun. Ondan çok şey öğrendim.

Bu kitap, 2004 ve 2005 yıllarında hem tek hem de beraber Mahir Kaynak ve Emin Gürses'le yapılan röportajlardan oluşuyor. Kitabın ismi olan Büyük Ortadoğu Projesi ile ilgili dün, bugün ve yarına dönük soru ve cevaplar içeriyor.

BOP (Büyük Ortadoğu Projesi)'un ABD eksenli bir proje ve eğer başarılı olunmazsa, diğer güçlerin yani Rusya, Çin, AB (Avrupa Birliği)'nin bu boşluğu doldurup, gelecek açısından ABD için ekonomik, siyasi bir güç kaybına neden olacağını anlatılıyor. O yüzden de ABD bu geniş pazarı ne olursa olsun kaybetmemek için önceden buraya girip, herkesi kendi istediği şekilde yönlendirip, bu bölgeden çıkmak istemiyor. Yani rantın kapısının anahtarının kendi elinde olmasını istiyor.

'Demokrasi' kavramıyla ilgili verilen örnekler gerçekten oldukça dikkat çekici ve etkili: "...çok sayıda ekonomik güç olduğu için, bunların arasındaki rekabet, siyasi partileri doğurur. (s.16)" Ama Ortadoğu tabir edilen veya biraz daha genişcesi olan Genişletilmiş Büyük Ortadoğu demek ise burada farklı. Burada bulunan devletlerin çoğu Batı'nın anladığı şekilde bir demokrasiyle zaten yönetilmiyor ve o şekilde bir geçmişlerinin de olmadığı anlatılır. Hatta 16.sayfada yer alan "Suudi Arabistan'da herkes Oxford'dan mezun olsa da yine de demokrasi olmaz." sözü her şeyi açıklamıyor mu?

ABD, BOP'u dünyaya demokrasinin gelişmesi için 'köhne yapıların' değişmesi gerekir cümlesiyle sunar ama
gerçeği yansıtmadığı kısa süre içinde anlaşılır. Ayrıca bu demokrasi kavramını da 'genel halk, okuyucu, izleyici' kesime süslü cümlelerle pazarlar ki, esas durum olan ekonomik çıkar anlaşılmasın.

ABD, AB ilişkileri, Türkiye AB ilişkileri, AB'li ya da AB'siz Türkiye, Amerikan bakış açısı haricinde Rusya ve Çin'de
kitap içinde ele alınıyor. Buradan din eksenli çatışmalara değiniliyor. Musevilik, Hıristiyanlık, Müslümanlık ve özellikle
Protestanlık ve Yahudiliğin bir bütünlük oluşturup, Katoliklere, Ortodokslara ve Müslümanlara karşı bir cephe alınması anlatılır. Özellikle Yahudilik ve Protestanlık inancındaki para olgusunun ABD'de bunları ortak noktada buluşturduğundan bahsediliyor.

ABD ile Avrupa'nın çıkar çatışması ve ABD'nin bu bölgeyi rahat bırakmaması sonucu AB'nin daha uzun bir süre ikincil bir
durumda kalacağı da ortada.

Ve şunu da buradan öğreniyoruz ki: En büyük istikrar istikrarsız bir bölge demek. Bu sayede 'ben bir şey yapamazsam da diğer
ülkeler de hiçbir şey yapamasın ya da ben burayı istikrarsızlaştırayım ki, Avrupa burada pazar elde edemesin' diyerek de burayı bekleyen diğer güçlere gözdağı verildiğinden de bahsediliyor.

Bir olayın kaynağına inmeden bazı şeylerin hem anlaşılması hem de çözülebilmesi zordur. Sebep sonuç ilişkisi kurulduğunda olay tam olarak anlaşılabilir. Çünkü
ABD işgal planını 'demokrasi' olarak sunduğu için bundan etkilenen binlerce insan bir eylemin içinde kendini bulur.
Onların istedikleriyle ABD'nin istekleri örtüşüyorsa ayrı bir durum, ama örtüşmüyorsa kaos kaosu takip ediyor.

Bu kitap gündemi takip eden, siyasi tarih üzerine okuyan kişilere hitap ediyor. Röportajlardan oluştuğu için konuşma
diliyle yazılmış o yüzden akıcı ve durudur.

Uluslararası ilişkiler alanında stratejik analizlere sahip olan Mahir Kaynak'ın bu eseri Ortadoğu üzerine kurgulanan oyunların ve yeni güç dengelerinin ne gibi bir mücadele sergilediklerini ve Dünya üzerinde meydana gelen olayların nasıl bu proje kapsamında değerlendirildiğini görüyoruz.

amerika ırakı iki nedenden dolayı işgal etti..şii müslümanlığın önünü açmak.. ve olası bir buzul çağı beklentiisi içinde olduklarından böyle bir durumda dünyanın yaşanacak en iyi bölgesi olacaktı..bu yüzden ırak yıkıldı yeniden yapıldı ama yeni ırakla ilgiili basına çok az fotoğraf sızdı..bir yandan beklenen buzul çağı gelmezken istedikleri başarıyıda tam elde edemediler..çünkü peşpeşe ırakın arkasından suriye ve türkiye işgal edilmeliydi..

Kitaba tavsiye üzere başlamıştım. Sonlara doğru İran ve Irak siyasetine ağırlık verilmiş. O yüzden sonları anlayarak okuyamadım ama yine de farkındalık oluşturan bir kitap. Zaten Ortadoğu projesi Türkiye'yi de ilgilendirdiğinden okumakta fayda var.