Çağlayanlar

İncelememe bu kısma yer vermeden başlamak istemedim. BU KISMI ÖZELLİKLE OKUYUN ŞİDDETLE TAVSİYE EDİYORUM!
~~~
"Türkeli Zeybeklerine
Bu kitabı düşünerek, sizin için yazdım. Belâ gecelerinde,yaşım sızarak, yüreğim sızlayarak yazdım.
Ey Türk! Bu satırlarda mâzînin destanlarını, hâlinin hicran-
larını söylemek ve inlemek istedim. Bir keman gibi...
Bu kemanı ana vatanın sînesinden yonttum. Tellerini kalbi-nin damarlarından çıkardım. İstedim ki bu sazın âhengini yalnız sen duyasın. Bu acıklı iniltiler yalnız sana dokunsun.
Cihânın târihi, vatanı uğrunda senin kadar uğraşan, kanını döken bir millet daha gösteremez. Senin kadar kimse kendi
vatanına sâhip olmağa hak kazanmamıştır. Bu vatan ya senin-
d okir, ya kimsenin!...
Dünyânın her tarafındaki taşsız mezarların, azametinin mâ-likâneleridir.
Göğsünde tutuşan gönül, gönül değil, cebhâne oldu. Bu uğurda parçalandıkça kînin ve feyzin çoğaldı.
Ey Zeybek! Bu kitabın yapraklarını hançerinle yırt! Ve han-çeri onun kalbinin üzerinde bırak! Bundan sonra silâhının siperi bir kitap olsun..."
~~~

Türkeli Zeybeklerine” başlığıyla yazdığı sunuşta belirttiği gibi, “Bu vatan ya senindir, ya kimsenin!” diyerek okura seslenen, onu vatana, örf, adet ve dinine sahip çıkmaya çağıran 16 hikayeden oluşuyor.

Biraz Dede Korkut hikayelerini anımsatan hikayeleri var ve bazılarında 1920'li dönemleri anlattığı görülüyor.

Milli Edebiyat ruhuyla kaleme alınmış olup , Serveti Fünun dönemi dili de yer yer kullanılmıştır. Dilde sadeleşme dönemi eserlerinden olduğu bellidir.

16 hikayeden en çok beğendiğim "Bayram" oldu. Gerçekten iç çektiğim bir bölümdü. Aşırı duygulandım... Hasret kaldığımız o bayramları anlattığı için sanırım.

Tarih severlere kesinlikle tavsiye edebileceğim harika bir kitap!
(O girişi okuduysanız beni anlayabilirsiniz.)

Umarım güzel bir inceleme sunabilmişimdir. Keyifli okumalar dilerim.

Servet-i Fünun yazarlarından olan Ahmet Hikmet Müftüoğlu'nun sadeleştirilmiş,içinde 16 adet hikaye bulunan kitabıdır.Kitabın ismi Çağlayanlar olunca kendi çevremden bişiler bulurum sandım,yanıldım :) iş ve arkadaş çevremi anlatacak hali yok Kurtuluş dönemi yazarının tamam ama bu ne propagandadır be kardeşim.Tamam Vatanseveriz,safkan Türk olmasak bile ''Ne mutlu Türk'üm diyene'' sözünü benimsemişiz eyvallah ama bu ne faşizmdir be abicim.Her hikasinde ağır ve bazen saçma övgülerle vurguladığı Türklük,bi zamandan sonra bunalttı.Saf bir Yunanın eline ver bu kitabı,okusun,babasını keser ben Türk'üm diye.Övünmenin de bir şirazesi olur.Abartılı ve sıkıcı.Kötü seçimlerimden dolayı şuan kendimi çok pis yargılıyorum.Türk töresi kurşuna dizilmemi emreder!

Servet-i Fünûn döneminin kurucularından olan A. Hikmet Müftüoğlu, Meşrutiyet'ten sonra asıl kimliğini Türkçülük ülküsünü benimseyerek kazanmıştır. 1908'den sonra sosyal konulara yönelen ve toplumsal faydayı esas alan A. H. Müftüoğlu, milli edebiyatın oluşmasında önemli bir görev üstlenmiştir. Eserlerindeki amacı:

"Batı medeniyetini içerisinde yaşayarak tanıyan ve medeniyetler arasındaki pek çok farklı gözlemleyen Ahmet Hikmet, Batı medeniyetine ait olma arzusu ile yapılmış olan her türlü taklit ve kültürel yozlaşmaya karşı çıkarak kaleme almış olduğu eserlerinde Garp - Şark medeniyetleri arasında kalan bireylerin kimlik sorunlarını, kültürel buhranlarını eleştirel bir tavırla okuyucuya göstermek ister. *Eserlerin asıl amacı milli değerlerinden habersiz şekilde başka bir medeniyete ait olma sevdasında olan kişilerin bilinçsizliklerini göstererek topluma örnek olmadır. "
( Meral Erez, Ahmet Hikmet Müftüoğlu'nun Eserlerinde Batı, syf. 3)

A. Hikmet Müftüoğlu, Çağlayanlar'da 1911 ve 1922 tarihleri arasında kaleme almış olduğu (Yakarış ve Altın Ordu hikayelerinin tarihi verilmemiş) 18 hikayede; vatan - millet sevgisi, yozlaşan değerlerimiz, kültürel - milli değerlere sahip çıkma, dil - din sevgisi, savaş atmosferi gibi konuları ele alarak Türkçülük anlayışıyla döneminin ruhunu; kâh insanlığa isyan ederek, kâh öfkelenerek bazen de Tanrı'ya yakararak coşkulu ve anlaşılır bir dil ile hitabet sanatından da faydalanarak yansıtmış.

Kitabın son kısmında yer alan ' Yakarış' başlık yazısı ise Ahmet Hikmet Müftüoğlu'nun kaleme almış olduğu ' mensur şiir' örneğidir.

" Orta Asya kaynaklarından beslenerek kaleme alır. Eserde, Türk milletine yardım etmesi için Tanrı’ya yalvarışta bulunulur. Eserin isminin 'yakarış' olması da bu yardım isteme ve yalvarışın bir göstergesidir." (Meral Erez, Ahmet Hikmet Müftüoğlu'nun Eserlerinde Batı syf. 78)

" Kendisine asıl edebî şöhreti kazandıran eseri ise kuşkusuz Çağlayanlar'dır. Çağlayan'daki hikayelerin bir kısmı içeriğini Türk destanlarından, Trablursgarb, Balkan Savaşları, I. Dünya Harbi gibi Türk toplumunun şanlı kahramanlık tecrübelerinden alır." ( Haristan, Kurgan Edebiyat, syf. 15 )

( Kısacası bazı arkadaşların incelemesi (!) nde yer alan söylemlerdeki gibi bir Türklük propagandası, abartılı ve sıkıcı değildir. Döneminde yaşanan savaşın ağır ve karamsar ruh hali, yaygın olan 'Turancılık' görüşünün doğal getirisi olarak milli duygular ile kaleme alınmış okunmaya ve okutulmaya değer bir eserdir 'Çağlayanlar'.)

Öğretmen olsam bütün öğrencilerime okuturdum bu kitabı hatta imkanım olsa hepsine hediye ederdim. İçinde öykülerde hem özeleştiriler hem de övgüler var, tarih sevenler için çok faydalı bilgilerde var. Okurken bazen hüzünlendim bazen de gururlandım. Yazarın önsözü bile bir manifesto niteliğinde. Bana kitap soran herkese öneriyorum...

Temel eserler arasında yer alan yazarlarımızın eserlerini okumamizda fayda olacağını düşünüyorum. Bu da o eserlerden biri.

Çağlayanlar bir hikaye kitabı olup, yazılış amacının açıklandığı "Türk İli Zeybeklerine" ile başlayıp Türk'ün Tanri'ya "Yakarış" ı ile son bulan toplamda 20 hikayeden oluşmaktadır. Dede Korkut hikayeleri tarzında yazılan "Alparslan masali", yazarın Avrupa seyahatlarindan elde ettiği izlenimlerini aktardığı "Turhan nasıl çıldırdı", karamsar bir bakış açısıyla sevgiliye bakış açısıni içeren "gözyaşı çeşmesi", "matem kuvveti" ve savaş yıllarında yaşanmış bir "bayram" olmak üzere farklı konuları içeren hikayelerden oluşur. Hikayelerin genel teması Türkçülük ve Osmancılik üzerinedir. Savaş yılları ve vatan sevgisi hikayelere şekil vermiştir.

Dikkatimi çeken iki nokta vardı birincisi yaklaşık olarak 1920 yıllarında işlenmiş konuların günümüzdeki hukumetlerin bunları siyasette kullanmaları ikincisi ise bir asır önce bir bayram günü için yazılan "bayram" hikayesinin yine bir asır sonra bendeniz tarafından bir bayram günü okunması farklı bir duygu oluşturdu.

Akıma kapılıp gitmeyecekseniz okuyun derim

Kitap aslında iki günde bitti ama yarışma kitabı olduğu için bir kez daha okuyup notlar aldım. Kitap kısa kısa öykülerden oluşuyor. Ben Servet-i Fünun edebiyatını kusurlu bir dönem olarak görsem de bu yazar o kadar da anlatıldığı ya da öğretildiği gibi değil biraz daha sade dili diğerlerine göre. Hoşuma gitti. Yarışma kitabı olmasaydı da okunabilecek bir kitapmış.
Keyifli okumalar. ( Bana dua edin de kazanıyım arkadaşlar.) :)))

"Bu kitabı sizi düşünerek,sizin için yazdım.Bela gecelerinde,yaşım sızarak,yüreğim sızlayarak yazdım.Bu satırları yazarken masallarımı süslemedim.Senin ruhun gibi sade olmasını istedim.Ötesinde,berisinde eğer varsa,göreceğin özentiler sana beğendirmek,gururunu okşamak içindir.Gurur!O,her Türk'ün yaratılışındadır.Biz birbirimizi bundan tanırız değil mi?"
Ahmet Hikmet Müftüoğlu
ŞİŞLİ,1922

A.Müftüoğlu Çağlayanlar'ı tamamen milli ve vatani duygularla yazmıştır.Konusu Türk tarihinden,Türk destanlarından ve şahit olduğu savaşlardan olan hikayeler Türk edebiyatındaki yerini almıştır.

Yazar bazı gerçekleri çivi gibi çakıyor insanın yüzüne.Hikayelerini aslında o çağın insanlarına değil de daha sonraki nesillere öğüt mahiyetinde kaleme almış.Günümüzün siyasi yapısını 1920'lerden resmini çekmiş ve kaleme dökmüş.Bunları da anekdotlarıyla bir bir hikayelendirmiştir.

"Bu kitabı, sizi düşünerek, sizin için yazdım. Bela gecelerinde, yaşım sızarak, yüreğim sızlayarak yazdım." diyor Ahmet Hikmet. Bu iki cümlenin üzerine konuşmak ancak lafügüzaf olur. Bu yüzden çok kısa keseceğim. Çağlayanlar'da toplanmış parçalar Türk destanlarından, Türk tarihinden ve Ahmet Hikmet'in bizzat kendisinin de içinde bulunduğu ve şahit olduğu Trablus, Balkan, I. Dünya ve İstiklal savaşlarının acı hatıra ve olaylarından faydalanılarak yazılmış, kısa hikayelerden oluşuyor. Her hikayesinde Vatan, Millet, Turan sevgisini ilmek ilmek yüreğinize işliyor. Mutlaka okuyun.
"Çağlayanlar" o gün çağladığı gibi, bugün de çağlıyor, yarın da çağlayacaktır.

Tâbir etmek biraz güç. Kitabı bir günde bitirebildim, ve biraz evvel onu masanın üstüne bıraktığımda üzerimde kalan his, ne denli muhteşem bir Türkçe kullanılarak neşredilmiş bir eser okuduğum oldu. Klasik Türk şiiri yahut klasik metin okuması yapmamış olanlar dilini anlamayacaklardır ancak dile biraz aşinalık, zira ağır bir dili yok, bu eserden azami istifadeye kifayet ediyor. Çağlayanlar, dönemin Türkçü fikrinin klasik bir tecessümü. İslamlığın Türklüğe mündemiç telakki edildiği ilk dönem Türkçülüğü desek daha doğru olacaktır. Bu hal, fikirlerim ve yaşantım hasebiyle kitabın benim için câzibesini artırıyor. Tema oldukça kuvvetli aslında, fakat dilin fevkalade güzelliği, bana kalırsa temayı bile geride bırakıyor. Çağlayanlar ve Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun kusursuz Türkçesi ile tanışmamız bu kadar geç olduğu için üzülüyorum bile. Onun için bana bu kitabı hediye eden (çünkü muhtemelen bana sürekli okumamı telkin etmekten bıktı, ve nihayet bana kendisi almaya karar verdi) sevgili Fatma’ya da bir kere daha teşekkürlerimi arz ediyorum :)