Gargantua François Rabelais

"hughette eyüboğlu'nun anılarından:
kurtuluşundan kısa süre sonra sabahattin amcanın ağzından şimdiye kadar işittiğim en sert ve şiddetli cümleyi duydum.
masa başında sert bir sesle bizlere; "beni tutuklatanlardan intikamımı alacağım!" dedi
bu sös üzerine yıldırm çarpmışa dönerek ona ne kastettiğini sordum.
"rabelais'nin gargantua'sını türkçeye çevireceğim" cevabını aldım.
sonra büyük bir coşkuyla bize theleme manastırının kapısının üzerindeki kitabede yazılanları okudu.
bu ne muazzam seviye farkıydı.
bir yanda incir çekirdeğin doldurmayan ithamlarla bir insanın hürriyetini elinden alanlar,
öte yanda elindeki tek silahı, edebi bilgeliği ile karşı koymaya çalışan bir insan!"

ve kitabın başında şöyle bir şiir yazmıştır rebalais:

bu kitabı okuyan okur dostlar
atın içinizden her türlü kuşkuyu
okurken de irkilmeyin sakın
ne kötültük var içinde ne muzurluk
doğrusu güldürmeden başka da
bir hüner bulamayacaksınız pek
başka yola gidemiyor gönlüm
sizleri dertler içinde görürken
gülen kitap yeğdir ağlayan kitaptan
gülmektir çünkü insanı insan eden"

kitap çok iyi diyebilirim. biraz ağır ilerliyor ama kitabın sonunda istediğinizi alacağınızdan kuşkunuz olmasın.
not: ilerleyen günlerde o kitabede yazanı ekleyeceğim çünkü birazcık uzun. :)

işte o kitabe de yazanlar:

Theleme tekkesinin büyük kapısı üstündeki yazıt:

Girmeyin buraya, ikiyüzlüler, yobazlar,
Kartlamış maymunlar, kalleşler, yağ tulumları,
Yampiri çarpık boyunlular, odun kafalılar
Got'lardan, Ostrogot'lardan beter hödükler,
Sahte çilekeşler, takunyalı kara böcekler,
Kürklü dilenciler,safa pezevenkleri,
Kayış suratlı, şiş göbekli fitne tellalları,
Gidin başka yerde satın dolaplarınızı.

İğrenç dolaplarınız
Kötülüklere boğar
Çayır çimenimi
Yalan dolanlarıyla
Türkülerimi bozar
İğrenç dolaplarınız

Girmeyin buraya, doymak bilmez hukukçular, avukatlar,
Katipler, mübaşirleri halk kemiricileri,
Fetvacılar, evrakçılar, yalancı sofular,
Ve siz yargıç eskileri, siz ki tasmaya
Vurursunuz namuslu yurttaşları itler gibi,
Darağacıdır sizin hak ettiğiniz makan,
Gidin anırın orada! Burada işlenmez
Sizin mahkemelerde işlenen haksızlıklar.

Davalar duruşmalar
Bizim burada ne arar
Burada yalnız keyif var
Sizin olsun bolundan
Dolambaçlı karmaşık
Davalar duruşmalar.

Girmeyin buraya,siz ey pinti simsarlar,
Oburlar, sömürgenler, durmadan toplayanlar
Dolandırıcılar, sinekten yağ çıkaranlar,
Kamburu çıkmışlar, yassı burunlar, sizler ki
Tıka basa altın doldurursunuz küplere,
Tıkanır tıkanır, doymak nedir bilmezsiniz,
Sizi gidi pis suratlı namert herifler sizi
Ölümlerin en beteri alsın hepinizi.

İnsanlıksız suratlar
Gitsinler başka yerde
Saç sakal kestirmeye
Buraya yakışmazlar
savulun bu tekkeden
İnsanlıksız suratlar.

Girmeyin buraya, havlayıp duran köpekler,
Sabah akşam asık suratlı, kıskanç moruklar,
Siz de girmeyin hır çıkaran dırdırcılar,
Karısını hapsedip cinlere başvuranlar,
Yunan olsun Latin olsun kurttan beter kişiler,
Ne de siz uyuzlar, frengiden çürümüşler,
Gidin başka yerde dökün kurtlarınızı,
Her yanları kabuk bağlamış yüzü karalar.

Yüz akı, ışık, oyun
Burada onlar var yalnız
Sevinçli türkülerle
Tüm bedenler sağlamdır
Yarar onlara çünkü
Yüz akı, ışık, oyun.

Siz girin buraya, baş üzre yeriniz var,
Buyurun sizler, soylu yiğitler, kahramanlar,
Kazancı, geliri bol yerdir bizim burası,
Gelin, büyük küçük yüzlerce, binlerce gelin,
Konuklanırsınız, ağırlanırsınız burada
Hele sizler, en yakın dostlarım olursunuz,
Siz güler yüzlü, şakacı, şen şakrak insanlar,
Siz bütün sözü sohbeti yerinde olanlar.

Sohbet ehli olanlar
Kötülükten arınmış
Bilge, ince insanlar
İnsanca yaşamanın
yolunu burada bulur
Sohbeti ehli olanlar.

Girin buraya sizler de, ki, kutsal İncil'i
Açık dille sunarsınız, yılmayıp kimseden
Burası bir sığınak, bir kaledir sizlere
Sahte dilleriyle dünyayı zehirlemekten
Bıkmak bilmeyen o şirret sapıklara karşı.
Gelin ki kuralım burada yürekten inancı
Ve gelelim haklarından sözle ve yazıyla
Tanrı sözünün özüne düşman olanların.

Tanrı sözünün özü
Hiç kararmak bilmesin
Bu tertemiz tekkede
Her yüreği kuşatsın
Her ruh içine dolsun
Tanrı sözünün özü.

Girin buraya sizler, üstün soylu bayanlar,
Girina apaçık yürekle, ferah gönüllerle
Siz yüzleri nur saçan güzellik çiçekleri,
Girin baş eğmeden edepli vakarınızla
Şerefli insanların sarayıdır burası,
Özel buyruk verdi sizin ağırlanmanız için
Burasını bizlere cömertçe bağışlayan
Her şey için bol bol altın veren yüce kişi.

Bol bol verilen altın
Hayrına olur yarın
Altın verenin bol bol
Her ölümlü insanın
Olur derdine dermen
Bol bol verilen altın.

Fransız Edebiyatı Orta Çağ eserlerinden biri. Kitabın kahramanı Gargantua yazıda hiç bahsedilmese de kitaptaki bolca resimden anladığımız üzere bir dev. Babası da kral. Kitap Gargantua nun ilginç doğumu (annesinin kulağından doğmuştur ) ile baslayip beslenme alışkanlıkları,giyim kusami ve renkli eğitim hayatıyla devam edip askeri başarısıyla son buluyor. Eğlenceli ve eleştirel üslubuyla okunması gereken kitaplar arasında yer buluyor.

Tat Kaçıran/Spoiler

İnanması güç bir şekilde kulaktan doğan devimiz Gargantua. Doğar doğmaz ilk sözü:"içki,içki,içki." Sürekli yeme duygusu olan,içip içip uyuyan bir dev. Gargantua'nın savaşlarını, diğer ülkelerle etkileşimini anlatan bir eser.

Yazar Orta Çağın içinde bulunulan ortamını,yönetimini komediyi ön planda tutarak anlatmaya çalışmış.

Çevirisinde hiçbir sıkıntı yok, anlatılan olaylar başlıklar altında anlatılmış, içerisindeki resimler olayların anlatımına göre resmedilmiş ve ilgi çekici. Sayfa sonlarında dipçeler çok fazla. Dikkatimi en çok çeken Gargantua Osmanlı ile savaşmak istiyor, yanındakiler onların gücü ile senin gücün arasında dağlar kadar fark var sonraya bırakalım diyorlar oda vazgeçiyor. Kitabı o dönemi destansı komedi şeklinde okumak isterseniz güzel bir eser.

Hatırı sayılır uzunlukta bir önsöz, yazar özgeçmişi ve yazarın önsözü ile başlıyor kitap. Hikaye de 58 bölümden oluşuyor ve kitabın sayfa sayısı çok olmasa da bu kadar çok bölüm olması bence iyi olmuş. Zira bazı kitaplarda bölümlerin uzunluğu, konunun ortasında okumayı bırakmak zorunda kalındığında, akıcılıktan uzaklaşmaya sebep olabiliyor. Ayrıca her bölümün başında, bölüm içerisinde geçecek önemli olayların belirtilmesi, sürpriz kavramını ortadan kaldırsa da fena değildi.
İçerik olarak değinecek olursak, Gargantua, öyle aman aman serüvenlerin, destansı olayların ya da çok derin öğretilerin olduğu bir kitap değil. Yazar, yaşadığı dönemi mizahi bir dille hicvetmiş diyebiliriz. Özellikle kiliseye ve öğretilerine dair taşlamalar göze çarpıyor. Kendisi de zamanında papaz eğitimi alan yazar, tıp eğitimi de almış ve hikayede bazı bölümler, tıbbi bilgisinin örneklerini gösteriyor. Bunun yanında, Gargantua gibi bir devi ve ailesini çok daha vahşi mizaçlı bekliyordum fakat öyle tavırlar sergiliyorlar ki, okuyucuyu şaşırtıyorlar. Ders niteliğinde söylevleri de cabası zaten.
Konunun uzunca bir kısmını oluşturan savaş, öyle saçma bir sebepten ortaya çıkıyor ve öyle bir yere varıyor ki, savaşların nedenlerine dair bir yergi niteliğinde olmuş diye düşünmeden edemedim. Bunun yanında, Gargantua'nın ilk eğitim süreci ve yapılan hatalar, sonrasında hocasının ve eğitim tarzının değiştirilmesi ile elde edilen netice, doğru ve sistemli bir eğitimin koca bir devi bile adam edeceğini gözler önüne sermekteydi. Son bölüm ise sona yakışır bir şekildeydi.

1978 de kaybetigimiz ve tanima sansi bulamadigim abimden bana yadigar 2 kitaptan biri..1974 Armagan yayinevi basımı elimdeki..yeniden basıldığını görmek cok mutlu etti beni..kocabogaz, gargantua, pantagruel ve panurfe'nin hikayesini eminim seveceksiniz..abim ve benım favori kitabımız. .

Biraz Gonçarov'un Oblomov'u, biraz Erasmus'un Devlet'i hatta biraz da Machiavelli'nin Prens'ini tekrar okumuş kadar oldum. Yazıldığı dönem açısından bakıldığında yazarın sansüre uğrayacağını bile bile bu derece açık sözlü olması da ayrıca şaşırtıcı. Dev Gargantua'nın doğduğu andan başlayan eğitim sürecini ve babasının yönetimindeki ülkesini savunuşunu keyifle okudum. Tavsiye ederim. =)