SevdalinkaAyşe Kulin

Kitap , Osmanlı öncesinde dini nedenlerle Haçlı Orduları tarafından , 1992 Savaşı’nda ise Sırplar ve Hırvatlar tarafından , Birinci ve İkinci dünya Savaşları sonrasında da sürekli soykırıma tabi tutulan ama asla yok edilemeyen Boşnak halkının acılarını anlatıyor.
"Büyük Sırbistan" hayalleri kuran Bosnalı Sırp'lar , Sırbistan'dan aldıkları askeri yardımlarla Bosna'da bir Sırp Cumhuriyeti kurduklarını ilan ettiler.
Kendi bölgelerinde bulunan Müslüman Boşnaklardan da bu bölgeyi terk etmelerini istediler. Bunu hızlandırmak içinse sistematik bir soykırıma başvurdular.

Hareket eden her şeyi vurma emri veren bir zihniyet düşünün...
Kadın,erkek,bebek,çocuk,yaşlı ayırmayan bir yöntem düşünün...
Şehre giriş ve çıkışın yapılmadığını,gıdanın bittiğini,elinizdeki ürünlerin tükendiğini...
Temiz su şebekelerinin yok edildiğini , elektriğin olmadığını , yakacak odun ve kömürün bittiğini ...
Bebeğinizin,anne babanızın ya da en yakın dostunuzun gözlerinizin önünde bakımsızlıktan ve açlıktan öldüğünü düşünün...
Bebeğiniz ağladığı için Sırp askerleri tarafından pencereden fırlatılarak atıldığını !!!
BM , yardım gönderiyoruz diye 30 yıl öncesine ait konserveleri ve pirinç paketlerini sizlere yolladığını düşünün...
En acısı da etnik temizliğin bir parçası olan ve sırp askerlerinin kadınlara ve kız çocuklarına tecavüz ettiğine şahit olduğunuzu düşünün.

Bir hafta süren katliam 2. Dünya Savaşı'ından sonra insanlığa yapılan en büyük suç olarak tarihte yerini aldı.

Ratko Mladiç ; ülkemi ve milletimi koruyordum , diyerek çıkarıldığı mahkemede soykırım suçlamalarını reddetti. Ama ele geçirilen günlüğünde ;
''Müslümanları öldürmek sorun değil , 1 günde 50 bin kişiyi de öldürürüz...
Ancak onlar yine doğururlar. Önemli olan onları bu topraklardan tamamen sürmektir.'' yazıyordu.

Kitap başlarda çok sıkıcı ilerliyor.Gereksiz detaylarla da konunun çok fazla uzatılmış olduğunu düşünüyorum.Birçok yerde de oldukça fazla devrik cümle vardı ve bu da okuyucunun okurken sıkılmasına sebep oluyor. Açıkcası kitabın sadeleştirilip tekrar basılması gerektiğini düşünüyorum.
Sevdalinka ' nın , Sırpların Saraybosna’da yaptığı vahşetin ve soykırımın ne boyutta olduğunu anlayabilmek için , 1395 gün kuşatma altında kalan Boşnak halkının acılarını bir nebze de olsa anlayabilmek ve acılarına ortak olabilmek için okunması gereken eserlerden biri olduğunu düşünüyorum.

İnsan onurunun tamamen ortadan kalktığı , vicdanın yok olduğu ve insanlığın kaybolduğu onurlu şehir Bosna ...
Sevdalinka kitabıyla acınızı bir kez daha paylaştım.

Roman kahramanı, Nimeta'nın öyküsünde boşnak olan annemin de öyküsünü okudum. Annemin anlattığı çocukluk döneminin tüm hayal kırıklıkları, sonra gerçekleşen soykırımın ilk adımlarıymış aslında...

İnsan söze nasıl nereden başlayacağını bilemiyor bu romanı okuduktan sonra… Hiç beklemezdim bu kadar etkilenebileceğimi…

Savaşın kahrolası etkilerini yüreğinizde hissedeceğiniz ama aynı zamanda içerisinde annelik, aşk, arkadaşlık, tarih, bir tutam siyaset barındıran, okumaya dahi zorlandığım şiddet bölümlerinde beni benden alan enfes bir roman.

Genel manada Yugoslavya’nın dağılma süreci ile Sırplar ve Hırvatların soykırımları (onların tabiriyle temizlik), buna bağlı olarak Boşnakların çektiği çileler acılar olarak özetleyebilirim kitabı. Ayşe Kulin bu kitabı yazarken okurlarının ruhlarına edeceği eziyeti mutlaka göz ardı etmiş olmalı ki kitap insana bazı şeyleri gerçekten yaşatıyor. Biz okurken bu kadar etkileniyorsak, Boşnaklar bu olanları bizzat yaşarken neler hissetmiş olmalılar… Şu an bunları yazarken bile düşünmekten kaçıyor, kitabı bir an önce hafızamdan silmek istiyorum. Yalnız asla kitap kötü olduğu için değil, ruhumda açtığı yaralar için… Kitaplığımda çocukların ulaşamayacağı yerlerde saklayacağım ancak benim için değerli bir kitap olarak kalacak.

Sevdalinka sevda şarkıları manasına geliyor ve benim kitap üzerine bu incelemeyi yazarken belki de bahsetmem gereken bir aşk öyküsü de mevcut ancak ben yaşanılmışlıklardan öylesine etkilendim ki şu an romantizm konusuna bağlayamıyorum cümlelerimi. Özetle aynı kadına aşık farklı ırklardan iki adam… Kadın bunlardan biriyle evli, diğerine ise delicesine aşık… Okumanızı şiddetle tavsiye ederim. Hem yakın tarihimizi öğrenmek için hem de Ayşe Kulin’in bu güzel eserini iliklerinize kadar hissetmeniz için…

Küçücük bir eleştiri hakkım var ise eğer affınıza sığınarak belirtmek istiyorum ki kitabın başlarında fazlasıyla verilmiş olan siyasi isimlerden oldukça sıkıldım. Kitapla bağlantım koptu hatta bazı yerlerde kim kimdi Sırp mıydı komutan mıydı neydi ayırt edemediğim halde okumaya devam ettim. İyi ki de öyle yapmışım.
Sonuç; mutlaka OKUMALISINIZ !

Hayatımda okuduğum ve resmen beni kamyon çarpmışa döndüren, beni en çok etkileyen kitaptır. Boşnak topraklarının kanlı öyküsü gazeteci Nimeta'nın öyküsüyle iç içe bir şekilde verilir. Tito'nun ölmesi ve Yugoslavya'nın dağılması sonrasında siyaset sahnesinde yerini alan liderler sıkı bir siyasi mücadeleye girerler ve Sırplar, Hırvatlar, Boşnaklar ayrı ayrı olarak bağımsızlıklarını ilan ederler. Ancak Sırp topraklarında kalan Boşnaklar vardır ve anlamsız, ırkçı nefret hızla tırmanmaktadır.

Bu arada Nimeta, bir Sırp olan Stefan'a aşık olan evli bir kadındır. Aşkı ve evliliği arasında kalıp sonunda ailesini seçmiştir. Boşnaklar için günler gittikçe kötüye giderken kocası ve büyük oğlu direnişe katılırlar. Kitabın bir bölümünde Stefan'ın aile köklerine uzanılıp ailesinde doğan erkeklere neden hep Stefan adının verildiği ve Boşnak topraklarının 800 yıldır kan içinde ağladığı anlatılır.

Ayşe Kulin'in muhteşem anlatımıyla savaşın çoğu zaman olduğu gibi burada da anlamsızlığına, vahşiliğine ve saçmalığına dair çok çarpıcı detaylar sunuluyor. Ben okuduklarımdan kolay kolay etkilenen bir insan değilim ama bu kitabı okuduktan sonra savaşa bakış açım değişmişti. Keyifli okumalar...

Sevdalinka; umutsuz aşkın sevda türküleri... Kalbinin kime atacağını hiç bilemezsin ki... Hayat bu..Bosna'da yüzyıllardır devam eden bir gelenek...Stefan...Babadan oğula geçen bir isim değil sadece, sevda türküleri.....Nimeta ve Stefan,Bosna' da tamda savaşın ortasında yasak aşkın en güzel kahramanları...

Beklediğimden iyiydi, hatta çok çok iyiydi. Elimden bırakamadığım zamanlar oldu. Okurken içimin yandığı zamanlar oldu.

İki tane hikaye, bolca tarihi bilgi, dolu dizgin aşk ve salya sümük gözyaşı dolu bu kitap o kadar sürükleyici ki, okuduğum en hızlı kitap ünvanına sahip oldu.

Kitabın adı sevda şarkıları anlamına gelmektedir. Yazarımız Bosna gerçeğini anlatmaktadır. Gazeteci Nimeta, yasak aşkı, ailesi ve ofis arkadaşları çevresinde gelişen olaylari anlatmaktadır. Yugoslavya "nın dağılma sürecini, Sırplar ve Hirvatlarin yaptığı soykırımı ve Bosnaklarin çekmiş olduğu acıları okuyoruz. Okurken bol bol duygulaniyor insan ve şunu soruyor kendine, bir insan başka bir insana nasıl bunu yapar, Nasıl bu kadar acımasız olur? Yazar öyle bir yazmış ki, olayları bütün gerçekliği ile anlatmış fakat birseyi dusunmemis; okuyucu kitabı okurken, duygusal anlamda mahvedecigini.Yazarimizin emeğine sağlık

Sırpların I. Kosova Savaşı mağlubiyetiyle Sırp Kralı Lazar' ın Osmanlı hakimiyetini kabul etmesi ve yıllık vergiye bağlanmasının intikamı yıllar içinde kin ve nefrete dönüşerek büyümesi nihayetinde, 1 Mart 1992 tarihinden 14 Aralık 1995 tarihine kadar süren insanlık dışı soykırıma dönüşmesinin hikayesi... Bir gazeteci gözüyle farklı bir bakış acısından çok güzel dile getirilmiş. 15000 insanın Avrupa' nın gözlerinin önünde tepkisizce seyrettiği ve müdahale etmediği acıların dile gelişi... Bir daha yaşanmaması ve son kez ders çıkartılması için okunası bir roman...

1992-1996 yılları arasında Bosna-Hersek'in başkenti Saraybosna'da yaşanan savaşın, iç yüzünü anlatıyor kitap bize. Sırpların boşnaklara yaptığı soykırımı. 4yaşındaki çocuktan yaşlısına kadar yapılan tecavüzler, işkenceler gözler önüne serilmiş okurken kanım dondu resmen bu kadarıda insanlık dışı dedim fakat bu olaylar yaşanmış malesef. Gazeteci Nimeta'nın yasak aşkı Stefan ve eşi Burhan arasındaki gel gitleri ve savaş sırasındaki yaşadıklarıda anlatılıyor. İlk başlarda fazla siyasi tarih anlatılması biraz sıkıcılık oluşturdu ama bunun dışında okunması gereken bir kitap olduğunu düşünüyorum ve herkese tavsiye ediyorum.

Tito'nun ölümünün ardından Yugoslavya'nın parçalanması ile başlayan iç savaşla, roman kahramanı olan gazeteci Nimeta'nın hikayesi. Boşnak, Hırvat ve Sırplar arasında yakın geçmişte yaşanan iç savaşta yaşananlar çarpıcı bir biçimde kaleme alınmış.

"Sevdalinka" aslında benim uzun zamandır okumayı istediğim fakat ertelediğim bir romandı. Bu kitapla beraber Ayşe Kulin'in kalemiyle de tanışmış oldum.
'Sevdalinka' sevda şarkıları demek. Bu nedenle bir aşk romanı okumayı bekliyordum. Fakat bu roman, Osmanlı öncesinde dini nedenlerle Haçlı orduları tarafından, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sonrasında ve 1992 Savaş'ında ise Sırplar ve Hırvatlar tarafından sürekli soykırıma tabi tutulan ama asla yok edilemeyen Boşnak halkının acılarını ve kitabın başkahramanı olan Nimeta'nın hikayesini konu almış.
Kitabı okurken sık sık duraksadım. Ve hatta ağlamaktan okuyamadığım sayfalar oldu diyebilirim. Sırp militanları tarafından acımasızca katledilen Boşnak halkının acılarını, tecavüze uğrayan küçük yaştaki kız çocuklarının çaresizliğini, ekmek kuyruğunda bekleyen halkın acımasızca bombalanarak katledilmesini ve bu acılar yaşanırken Batı dünyasının umursamazlığını... Bütün bunların hepsini ve daha fazlasını okurken bir insan bir insana bunu nasıl yapabilir diye çok defa düşündüm. Aklım, vicdanım kabullenemedi bunca yapılan zulmü. Bu ne büyük bir acı... Bu ne büyük bir yıkım... Bu nasıl bir melanet...

Ayşe Kulin boşnak halkının acılarını en derin şekilde kaleme almış. Fakat kitabın kurgusal olarak kaleme alındığı, yani boşnak bir müslüman olan Nimeta'nın eşini aldatmasını ve bu ihanetin masumane, olağan bir yasak aşk olarak lanse edilmesini doğru bulmadım. Bunun dışında "Sevdalinka" zihnimde ve kalbimde yer edinebilecek bir kitap. Çünkü 'Bosna' benim gönlümde sızı, kalbimde hüzün, gözümde yaş.