Sultan Hamid Düşerken
Nahid Sırrı ÖrikNahid Sırrı Örik, Sultan Hamid Düşerken’de, 20. yüzyıl tarihinin en önemli dönüm noktalarından birini hikâye eder: Roman 23 Temmuz 1908’de, Manastır’da patlayan isyan karşısında Sultan II. Abdülhamid’in askıya almış olduğu 1876 Anayasası’nı tekrar yürürlüğe koymasıyla başlar, 1909’da, tahttan indirilmesine neden olan 31 Mart Vakası ile biter. Nahid Sırrı Örik bu sarsıcı dönemi, yılların devlet adamı Mehmet Şahabettin Paşa, iktidar hırsıyla dolu kızı Nimet, onun siyasi beklentilerle evlendiği İttihatçı Binbaşı Şefik Bey ve daha pek çok karakterin amansız mücadeleleri ve çıkar ittifaklarıyla resmeder. Büyük çekişmelerle yeni iktidar odaklarının kurulduğu, rüzgârı kollayan ve ona göre yön belirleyen siyasetçilerin kol gezdiği bir zamandır bu. Olağanüstü bir tarihi atmosferin keskin bir gözlem gücü ve sezgiyle bireylerin duygu ve tavırlarına aktarıldığı Sultan Hamid Düşerken, 20. yüzyıl edebiyatının klasiklerinden biridir.
Kitabın Konusu:
356 sayfa
Yazar Hakkında
Nahid Sırrı ÖrikYazar · 23 kitap
Divan sahibi Oltili Ahmet Nafiz Paşa'nın torunu ve Hukuk Mektebi hocası, rüsûmât müdir-i mütercimi, Şûrâ-yı Devlet Âzâsı, Shakespeare'den iki oyun çevirmiş Gürcü asıllı Hasan Sırrı Bey'in oğlu olan Nahid Sırrı Örik, 22 Mayıs 1895 tarihinde İstanbul'da doğdu. Özel dersler aldıktan sonra Beşiktaş'taki Âfitab-ı Maarif Rüşdiyesi'nde okudu ve mezun oldu. Sırayla bir İngiliz, bir Fransız Mektebine devam etti. Galatasaray Mekteb-i Sultani'sine girdi. Ancak hiçbirini tamamlamadı. Bir müddet Mekteb-i Hukuk'un derslerine katıldı ve burayı da yarım bıraktı (1913).
I. Dünya Savaşı'nın ikinci yılında yurt dışına çıkarak Tiflis, Berlin, Paris, Viyana, Roma ve Kopenhag vd. Batı kentlerinde yaşayan Nahid Sırrı, Cumhuriyet'in ilânını takiben 1928 yılında Türkiye'ye geri döndü. Döndükten hemen sonra Cumhuriyet gazetesinde yazmaya başladı. Ardından Ankara'ya yerleşti ve Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı'nda çevirmen olarak işe girdi. Ankara'da 1933 yılında Yaşar Nabi ile birlikte Varlık Dergisi'ni çıkardı. Aynı yıl babasının vefatının ardından İstanbul'a döndü. Hayatının sonuna kadar çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı yapmayı sürdüren Nahid Sırrı'nın Anadolu gezileri sırasında yazdığı makaleleri de farklı dergi ve gazetelerde yayımlandı.
18 Ocak 1960 tarihinde İstanbul'da öldü.
Tarzı
Nahid Sırrı Örik eserlerinde bazı konulara özel olarak değinmiştir. Bunlardan biri siyasi güçler ve bunları elde etme çalışmaları, hırslardır.
Örik özellikle tarihe çok düşkündür. Tarihi anlatırken yalı, konak betimlemelerini ve kadın karakterini çok başarılı yansıtmıştır. Tarihe bu kadar bağlı kalması ve zaman zaman övercesine betimlemesi, Örik'in Osmanlı geçmişini geride bırakmaya çalışan bir toplum tarafından ve bu toplumun edebiyatçıları tarafından geri plana atılmasına neden olur. Bunda eşcinsel kimliği de etkili olmuştur. Yusuf Ziya Ortaç kendisi hakkında "Kırıtarak gelirken uzaktan Nahid Sırrı / Sanırım pantolonlu ceketli bir kız gelir" diye yazmıştır.
Etkileri
Nahid Sırrı Örik, Selim İleri'yi çok etkilemiştir. Yazar, "Cemil Şevket Bey, Aynalı Dolaba İki El Revolver" romanındaki erkek karakteri Örik'ten esinlenerek yaratmıştı. Bahriye Çeri ise kendisi hakkında "Bir Cihan Kaynanası: Nahid Sırrı Örik" adlı bir kitap yayınlamıştır. "Eve Düşen Yıldırım" adlı eseri Show Tv tarafından diziye uyarlanmıştır.
Kemal Bekir, Örik'in Sultan Hamid Düşerken isimli romanını 1976 yılında Düşüş ismiyle oyunlaştırmıştır. Eser, 2002 yılında Ziya Öztan tarafından Abdülhamit Düşerken adıyla filme çekilmiştir. 2009'da Zeki Demirkubuz tarafından Kıskanmak isimli romanı aynı isimle çekildi. Nergis Öztürk, bu filmdeki Seniha rolüyle 46. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde en iyi kadın oyuncu ödülünü kazandı.
Eserleri
Hikâye Kitapları
Kırmızı ve Siyah (1929)
San'atkârlar (1932)
Eski Resimler (1933)
Eve Düşen Yıldırım (1934)
Romanları
Kıskanmak (1946)
Sultan Hamid Düşerken (1947)
Yıldız Olmak Kolay Mı? (2006)
Tersine Giden Yol
Turnede Bir Artist Öldürüldü
Oyunlar
Sönmeyen Ateş (1933)
Muharrir (1934)
Alınyazısı (1952)
İnceleme
Edebiyat ve Sanat Bahisleri (1932)
Tarihi Çehreler Etrafında (1933)
Roman ve Hikâye Hakkında Bir Kalem Denemesi (1933)
Hayat ile Kitaplar (1956)
Gezi Notları
Anadolu (1939)
Bir Edirne Seyahatnamesi (1941)
Kayseri-Kırşehir-Kastamonu. (1955)
Hatıraları
Eski Zaman Kadınları Arasında (1958)
