Balzac’ın kendi hayatından çokça izler taşıyan ve bu nedenle yazarın hayatını bilince okuru daha çok etkileyen Vadideki Zambak, genel olarak baş karakteri bir delikanlı ile evli bir kadın arasındaki duygusal ilişkiyi anlatıyor. Ama ruhsal ve duygusal analizler, betimlemeler çok güçlü ve temelde ebeveynleriyle sağlıklı bir duygusal ilişki kuramamanın, sevgi ihtiyacını karşılayamamanın insanların hayatlarında nasıl belirleyici olduğunu okuyoruz. “Geçip de unutulmayan hüzünler, gözlemler, umutsuzluklar, acılar, ruhu sırdaş ruha bağlayan birer bağdan başka bir şey değildir.” alıntısı bence kitabın özü. Arka planda, Fransız Devrimi sonrası toplumun ve soyluların durumuna, toplumsal değer ve ahlak yargılarına ve toplumun kadına bakışına tanık oluyoruz. Toplumsal kurallara uyulmalı mıdır, uyulmazsa ne olur, bu kurallara uyularak yaşanılan her ilişki masum mudur gerçekten, bunları sorguluyoruz. Biraz sabır isteyen ama çok severek okuduğum bir klasik oldu kitap. Klasik sevenlere mutlaka tavsiye ederim.
