Aristoteles’e göre mutluluk bir haz hali değildir. Sadece zevk üzerine kurulan bir mutluluk anlayışının içerisinde olan insanların hayvanlardan aşağı kalır bir yanının olmadıklarını söyler. Aristoteles mutluluğun kazanımının ilk olarak insanın ne yapmak istediği ile ilintili olduğunu söyleyerek, şu soruyu kendimize sormamızı ister: “Nasıl yaşamalıyız?” Bu sorunun cevabı ile yola çıkan insan, ne yapacağını bilen bir insandır. Ve ne yapacağını bilen bir insan da mutlu bir insandır.
Felsefe tarihinde felsefenin kendisiyle her zaman en yakın ve sıkı ilişkiler içinde bulunmuş olduğu temel insani entelektüel etkinlik alanlarından biri bilim ise diğeri hiç şüphesiz din olmuştur. Hatta gerek Doğu İslam, gerekse Batı Hristiyan tüm Ortaçağ felsefesini felsefeyle din arası ilişkiler probleminin bir tarihi olarak okumak veya anlatmak mümkündür. Öte yandan felsefeyle din arasında onların yapılarından ileri gelen bazı çok önemli yakınlıklar, hatta bir amaç birliğinden söz etmemiz de mümkündür. Çünkü felsefe, ünlü bir Amerikalı filozofun söylemiş olduğu gibi bir cephesiyle;
"Normal olarak dinin her zaman pratik ve duygusal olarak yaptığı şeyi, yani insan hayatını insanın içinde bulunduğu evrenle belli ölçüde doyurucu ve anlamlı bir ilişkiye sokma ve insani işlerin yürütülmesinde birazcık bilgelik sağlama çabasını entelektüel planda gerçekleştirme girişimidir.”
Bir filozofu önce kendi hayatında, kendi alanında, kendi ilgi ve kaygılarında ve kendi gerekçelerinde anlamak, onu doğru bir biçimde anlamaya çalışmanın ilk adımını teşkil eder. Haklı olarak işaret edilmiş olduğu üzere anlamak, sevmektir. Anladığımız bir şeyi daha kolayca sevebiliriz. Ancak öte yandan bunun tersi de aynı ölçüde doğru gibi görünmektedir: Bir filozofu doğru olarak anlamak için de onu belli bir ölçüde sevmek gerekir. İşte bu konuda da filozofun hayatı, kişiliği, içinde yaşadığı dünya, ilgileri, kaygıları hakkında sahip olabileceğimiz bilgiler bize yararlı olabilir. Ayrıca bu bilgiler felsefe tarihini soyut ve kuru bir düşünceler tarihi olmaktan kurtarıp ona biraz sıcaklık katabilir ve dinlendirici olabilir. Batı dillerinde tarih sözcüğünün (histoire) iki anlamından birinin, yani "tarih" anlamının, diğeriyle, yani "hikaye" anlamındaki tarihle ilişkisinin ortadan kaldırılması gereken saçma bir karışıklık olduğu düşüncesinde değiliz.
Kendi kişiliğini bulan bireyin, ne isterse yapması hürriyetinin öznel bir ahlaksızlık olarak görünmemesi için sınırlayıcı, engelleyici bir yargıya ihtiyacı vardı. Sartre bu yargıyı şu cümle ile belirtiyor: "Eğer başkasının hürriyetini kendiminkine eşit saymıyorsam hürriyeti kendime amaç alamam!"
okumak, yazmak ve yaşamak üzerine - Schopenhauer
İnsan diğer canlılarda olduğu gibi doğduğunda bir ve bütün, derli toplu haldedir. O bütünlükte bir parçalanma yoktur. Bu bütünlüktür onu o zayıf halinde yaşatan... Zaman gelince o bütünün içinden kendisini çıkarır ve ona "ben" adını koyar. Böylece kendisiyle varlıklar arasındaki ilk yarılma meydana gelir. Bu yarık, "ben" dediği şeyi terbiye ederek o bütünle uyumlu hale getirinceye kadar kapanmaz.
Sayfa 65
Kadim Felsefe-Aldous Huxley
Ancak "ben", "beni" ve "benim" ile meşguliyetimizden kurtulduğumuz zaman, içinde yaşadığımız dünyaya gerçek anlamda sahip olabiliriz.
Sayfa 62
Kişi, her görüp de unuttuğu yüzü, öldürür- aynada bile olsa..
Sayfa 160 - MetisKitabı okuyor
"Yaptığımız her şey bir gün elbette karşımıza çıkacaktır. Doğruysa doğru, yanlışsa yanlış. Ama en nihayetinde en gerçek haliyle karşımıza çıkacaktır."
Farabi insan için şöyle der: “İnsan ilmi aramakla mükelleftir. İlmi bulmak, onu öğrenmek ve onu anlatmak zorundadır.”
İlimsiz bir insanı hayvandan ayıran fazla özelliği de yoktur.
“İnsan nedir?” sorusu felsefenin en çok sorulan ve en çok üzerinde düşünülen sorusudur. Bu sorunun üzerine eğilmeden önce Farabi’nin insanın nasıl olması gerektiğine bakmamız gerekiyor. Farabi insan için şöyle der: “İnsan ilmi aramakla mükelleftir. İlmi bulmak, onu öğrenmek ve onu anlatmak zorundadır.” Bunun üzerinden insanı ele alırsak, insan bilmeye muhtaçtır. Bilmeyen insanın aklı ve ruhu boştur. İlimsiz bir insanı hayvandan ayıran fazla özelliği de yoktur. “İnsan ilme aç olmalı ve kendini ilimle doyurmalıdır.” Thales, “İnsan araştıran bir hayvandır” derken, Sokrates, “İnsan, sorgulayan bir hayvandır” der. Aristo ise “İnsan düşünen bir hayvandır” der. Batılı filozoflar hayvan benzetmesi yaparak hayvan ve insan arasındaki çizginin fiziksel özellikler değil tamamen düşünce yapısı ve kavrayış ile alakalı olduğunu söylerler.
"Enerjimizi felsefî olanı felsefî olmayandan ayırt etmek kadar felsefî olanı sözde-felsefi olandan ayırt etmeye de adamamız gerekir."
Sayfa 47Kitabı okuyor
Bir yandan beyhude düşüncelerin peş peşe sıralanmasından kaçınman, diğer yandansa meraklı ve menfur düşüncelerden uzaklaşman gerekir.
Kamu yararına değilse, hayatının kalan kısmını, başkaları hakkında düşüncelerle yıpratma. Çünkü bir başkasının işlerine, ne düşündüğüne, neyi yapıp ettiğine, neyi ne amaçla söylediğine, neyi aklından geçirdiğine, neyi planladığına ve bunun gibi diğer şeylere kulak asarsan kendine özgü yönetici ilkesiyle ilgilenmekten uzaklaşırsın.
Cins ve ayrımın her biri, türün özünü/zatını ve cevherini bildirmesi hususunda ortaktır. Bununla beraber cins, türün, başkasının da ortak olduğu cevherini veya başkasının paylaşması yönüyle cevherini bildirir.
Sayfa 70 - Litera Yayıncılık, I. Basım, 2018
