Şu zînetli masnuatın cemali, hüsn-ü san'at ve zîneti izhar eder. San'at ve suretin güzelliği, Sâni'de güzelleştirmek ve zînetlendirmek isteği mevcud olduğuna delalet eder. Güzelleştirmek ve zînetlendirmek sıfatları, Sâni'in san'atına olan muhabbetine delalet eder. Bu muhabbet ise, masnuatın en ekmeli insan olduğuna delildir. Çünki o muhabbetin mazhar ve medarı insandır. İnsan dahi masnuatın en câmi' ve en garibi olduğundan şecere-i hilkate bir semere-i şuuriyedir. İnsan bir semere gibi olduğu cihetle kâinatın eczası arasında en câmi' ve baîd bir cüz'dür. İnsan zîşuur ve câmi' olduğu cihetle, nazarı âmm, şuuru küllî olur. Nazarı âmm olduğundan şecere-i hilkati tamamıyla görür; şuuru da küllî olduğundan Sâni'in makasıdını bilir. Öyle ise, insan Sâni'in muhatab-ı hâssıdır.
Sayfa 32
Cüneyd-i Bağdâdî'nin Hikâyesi (atılan iftira"dır")
Şeyh Cüneyd-i Bağdadi [kuddise sırruhů), sefer dönemlerinde dünyayı gezerken bir gün yolu kâfir mezarlığına düştü. O gece orada kaldı. Na- maz için abdest aldı. Mezarlıkta bulunan bir kâfir çocuğu, onun namaz kıldığını gördü.
Şeyhin yanına geldi.
- Ey şeyh, sen kimsin? Dinin nasıl bir dindir? Bana öğret. Senin yaptığın işler hoşuma gitti. İçime
Sayfa 54 - Semerkand yayınlarıKitabı okuyor
İbni Arabi'nin kabrinin keşfi ile ilgili o meşhur menkıbe :
1516 yazında Mercidabık savaşında Memlükleri mağlup ederek Biladüşşam bölgesindeki Osmanlı fütuhatını başlatan Yavuz Sultan Selim Mısır'a doğru yoluna devam ederken Şama uğramış. Muhittin İbni arabi'ye Nispet edilen bir kitapta gördüğü " Sin şina girince mim ortaya çıkar " ibaresini şeyhin mezarının bulunacağına işaret sayan Yavuz bölgedeki kabristiyanları ziyaret etmeye başlamış. Derken bir gece rüyasında İbni Arabiyi görmüş. Şeyh Muhyiddin ona "Ya Selim! senin gelmeni bekliyordum, nihayet geldin Mısır'ın fethini sana müjdeliyorum. Sabahleyin siyah bir ata bin o at seni bana getirecek. Kabrini bulduğunda üzerime bir camiyi ve İmaret inşa ettir."demiş. Yavuz sabah olur olmaz siyah bir ata binmiş. Kasyunun eteklerine doğru yürüyen at, Salihiyeye gelince ısrarla bir çöplüğü eşelemeye başlamış. Sultan'ın emriyle çöplük kazılınca "bu Muhyiddin'in kabiridir" yazılı bir taş bulunmuş. Etraf temizlenmiş mezar ortaya çıkarılmış. Kabrin üzerine bir cami ve İmaret yapılmasını emreden Yavuz Mısır seferinden dönüşte 1518'in şubatında kılınan Cuma namazıyla caminin açılışını bizzat gerçekleştirmiş.
Ey iyi namlı kimse, malı sevme!
Onun sevgisi insanı kötü namlı yapar.
Sakın ha, mal için ihtiraslı olma!
Çünkü senin elinden varisler alacak.
Onu toplamak senin için zahmetli bir yüktür;
Onu terk etmek ise senin için hasret ateşidir.
Allah'ın huzuruna geleceğin gün,
Elin hazineden ve maldan boş olacak.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Malî mehebîn tu ey nikûnam
Hubba wî diket mirovî bednam
Zinhar mebe li malê haris
Lewra ku dibin ji dest te waris
Cem'ê wî ji bo te barê zehmet
Terka wî ji bo te narê hesret
Roja biçî pêşedestê Barî
Destê te ji genc û malî 'arî
kerbên min ên hezar salan
li ser zimanê min zîl da ne
zimanê min dara tû yê
bi serê zimanê xwe
tû dikim rûyê zexeliyên bêxîret
şaxên zimanên min birrîn
hezar şax aj dan
li vî welatî
kerbên min ên hezar salan
li ser zimanê min zîl da ne
zimanê min dara tû yê
bi serê zimanê xwe
tû dikim rûyê zexeliyên bêxîret
şaxên zimanên min birrîn
hezar şax aj dan
li vî welatî
porê min poçaxa şêrê nêr
ku tu caran nehatiye şehkirin
gemarî
lê car caran bi bayê bezê hatiye firkandin
serê xwe deyne ser axîna dilê min
li binê asîmanê şîn barana ku wê rojê
bi ser me de bariyabû
bifikire ku çawan bûbû peroşên evînê
û di nava valahiya wextê de mîna xelekên li ser rûyê avê
wenda bûbûn di nava xwîna me ya bizotkî de
êdî ji serî heta binî
em bûbûn evîn
gava ku em dimeşiyan li ser piyan, enîskên me
bi devê laşê bayê hevdu maçî dikirin
bi serê sermest
ji min bawer bike
sond dixwim bi serê stêrkên wê bihara ku,
bi bêhna sincan û bi bêhna pûngê xemilandî
ez ê bi şêrê evînê re şer nekim êdî.
Ez mame di hikmeta Xwidê da
Kirmanc di dewleta dinê da
Aya bi çi wechî mane mehrûm
Bi l-cumle ji bo çi bûne mehkûm
Îsmê Te Ye • Melayê Cizîrî
Ismê te ye mektûb-i di dîwanê qidem da
Herfek qelemê `ilim bi teqwîmî reqem da
Eşkal û xetên da`ireya nuqteyê `ilm in
Ev neqş û misalên di xiyalatê `edem da
Mîm metle`ê şemsa ehed ayîne sifet kir
Lami` ji `ereb berqê li fexxarê `ecem da
Bi Narê Firqetê Sohtim • Melayê Cizîrî
Bi narê firqetê sohtim
Ji ferqê ser heta pê da
Xedenga xefletê nuhtim
Ji berqa lami`a tê da
Xedenga firqetê re`d e
Dilê ew xefletê lê dit
Dibêjim wer cebel bit ew