İtalya Maşrık-ı Azam üzerinden Genç Türkleri kontrol eden Aubrey Herbert gayri resmi olarak bu Komitenin (ittihat ve terakki) başına geçti. Komite, Masonluk, Bektaşilik ve Melamilik gibi tarikatlar vasıtasıyla Makedonya ve Balkanlarda hızla teşkilatlandı. 2. ve 3. Kolordu'nun üst rütbeli muvazzaf subayları başta olmak üzere, Macedonia Risorta locasında tekris edilenlerin sayısı hızla arttı. Öyle ki İtalya Maşrık-ı Azamı, 'Lober et Lux' adında ikinci bir mahfilin açılmasına izin verdi.
Sayfa 166Kitabı okudu
Sabetay Sevi, etrafına hızla birçok mürit topladı. Diğer sahte Mesihlerin aksine, fikirleriyle felsefe alanında mücadele edemeyen Rabanut, Sevi’nin bilgisine ve zekâsına karşı gelemiyorlardı. Sabetay Sevi’nin 1650’lerin başında İslam mutasavvıfı, Niyazi Mısri ile görüştüğü bazı kaynaklar tarafından belirtiliyor. Nitekim 19. yüzyılda Osmanlı siyasal yaşamında önemli roller üstlenen Melamilik Tarikatı, fikirlerini Mısri’ye dayandırmış, üyelerinin pek çoğu Sebataycılardan oluşmuştu. Sabetay Sevi,1663’te Kudüs’e gitti ve buradaki Yahudilerin temsilcisi olarak seçildi. Sabetay Sevi, bu arada Polonya’da kötü şöhretiyle tanınan ve Osmanlı ülkesine kaçan Sara adında bir kadınla da evlendi. Sabetay Sevi, bu hareketini Tanah’taki bir olaya dayandırmıştı.
Melamiyenin üzerinde durduğu ikinci esas nefisle
mücadeledir; onun arzusuna ters şeyler yapmaktır.
Mesela o daima kendisine saygı gösterilmesini, büyük
görülmesini, alkışlanmasını ister. Halbuki bunların
hepsi bir !uzaktır. Insan aksine olabildiğince alçak
gönüllü olmalı, en büyük değil en günahkar bir
kul olduğunu itiraf etmelidir ki
Melamilik
Zira Melâmilik aslında yalnızca bir tasavvuf meşrebi olmanın ötesinde, 16. Yüzyıl Osmanlı siyasal ekonomik ve toplumsal düzenin bir protestosudur.
Bence bu açıdan Osmanlı tarihinde silahlı kıyamlar gerçekleştiren Kızılbaş hareketinden daha önemli bir yere sahiptir. Çünkü Kızılbaş hareketi başlangıçta başka bir devletin güdümünde gelişen bir harekettir. Bu itibarla Melâmiliği münhasıran tasavvufi düşünce tarihinin çerçevesi içine hapsetmenin doğru olduğunu düşünmüyorum. Melâmiliğe esas olarak bir Osmanlı sosyal muhalefet problemi perspektifinden bakmak ve ona göre değerlendirmek gerekir.
Sayfa 155
