Ne mutlu ki yıldızlar o kadar sık patlamazlar, her galakside yüzyılda bir ancak bir patlama olur. Ama şanslıyız ki patlarlar, çünkü patlamasalardı burada olamazdık. Evren hakkında bildiğim en şiirsel gerçeklerden biri, bedenimizdeki her atomun bir zamanlar patlayan bir yıldızın içinde olduğudur. Dahası da var: Sol elinizin atomları başka, sağ elinizin atomları başka bir yıldızdandır. Kelimenin tam anlamıyla yıldızların çocuklarıyız, bedenlerimiz yıldız tozundan.
Bunu nereden biliyoruz? Eh, çizdiğimiz Büyük Patlama tablosunu, evrenin 1 saniye yaşında olduğu, hesaplamalarımıza göre gözlenen bütün maddenin ısısı yaklaşık 10 milyar derece olması gereken yoğun bir plazma içinde sıkışık halde bulunduğu zamana kadar götürebiliyoruz.
Biz buna big bang diyoruz
1. Güçlü nükleer kuvvet
2. Elektromanyetik kuvvet
3. Zayıf nükleer kuvvet
4. Kütle çekim kuvveti
Bütün bu kuvvetler evrenin ilk saniyelerinde birleşik tek kuvvetti. Bu ilk zamanlarda ne protonlar, ne nötronlar ne de pionlar vardı. Kuarklar, karşı kuarklar, gluonlar, elektronlar, foton ve nötrinolardan oluşan karışık bir plazma çorbası gibiydi evren. Evren şekillenirken hem kendileri özgür kaldı hem de özgürlükleri ile evrene şekil verdiler.
Sayfa 152 - DestekKitabı okudu
Tozlu Kuyruğun Peşinde
Kuyrukluyıldızların kuyrukları zaman zaman kuyrukluyıldızın seyahat yönünde akıyormuş gibi betimlenir fakat bu yanıltıcıdır. Kuyrukluyıldızın toz kuyrukları Güneş'ten uzağı işaret ederken plazma kuyrukları Güneş rüzgârıyla taşınır. Yani bazen bir kuyrukluyıldızın oldukça farklı yönleri gösteren iki kuyruğu olabilir.
Sayfa 81 - 6. baskı: Say Yayınları, 2019
Dev top ise şimdiden, bir dakika önceye kıyasla iki katma çıkmış. Şu an kızıl bir tona bürünm üş ve etrafa hiddetle milyon derece sıcaklıkta plazma sarmallan püskürtüyor. Sarmallar uzayda adeta ışık hızında patlamalar yaratıyor. Karşınızdaki manzaranın her yönüyle ürkütücü bir güzelliği var. Aslına bakarsanız, evrende gerçekleşebilecek en şiddetli olaylardan birini görüyorsunuz.
Büyük Patlama -evrenin doğuşu- yaklaşık 13,8 milyar yıl önce meydana geldi. Bu olay, o sıra mevcut olan bütün uzayı madde ve enerjiyle doldurdu. Bu, uzayın ve zamanın başlangıcıydı. İsminin aksine Büyük Patlama aslında bir patlama değildi. Daha ziyade, evrenin doğuşu, uzay ve zamanın günümüze kadar devam eden genişlemesini başlattı. Bu olay sırasında ilk madde parçacıkları yaratıldı. Büyük Patlama'dan sonraki ilk saniye, bütün evren 10 milyar dereceye kadar aşırı miktarda ısınmış bir atomaltı parçacıklar çorbasıydı. O ilk saniyede inanılmaz şeyler oldu:
• Kütleçekimi, elektronükleer kuvvetten ayrıldı ve çok geçmeden elektromanyetik kuvvet de ona katıldı.
• Evren sıcak bir kuark ve gluon (temel parçacıklar) çorbası olmaktan çıktı ve protonlarla nötronlar oluşmaya başladı.
• Bu ilk saniyenin en sonunda, yeni doğmuş evren, döteryum (bir çeşit hidrojen) ve helyum-3 oluşturmaya başlayacak kadar soğumuştu. Yeni doğmuş evrenin boyutu bu noktada en azından doksan kat daha büyümüştü!
Sonraki üç dakika boyunca yavru evren soğumaya ve genişlemeye devam ettikçe ilk elementlerin yaratılışı da devam etti. Evren, sonraki 370.000 yıl boyunca genişlemesini sürdürdü. Fakat evren, hiçbir ışığın parlamasına izin vermeyecek kadar sıcak, karanlık bir yerdi. Burada, sadece yoğun bir plazma, ışığı engelleyen ve dağıtan, saydam olmayan sıcak bir sis bulutu vardı. Evren, özünde sadece bir pustu.
Say Yayınları
Büyük patlama - evrenin doğuşu - yaklaşık 13.8 milyar yıl önce meydana geldi. Bu olay, o sıra mevcut olan bütün uzayı madde ve enerjiyle doldurdu. Bu, uzayın ve zamanın başlangıcıydı. İsminin aksine Büyük Patlama aslında bir patlama değildi. Daha ziyade, evrenin doğuşu, uzay ve zamanın günümüze kadar devam eden genişlemesini başlattı. Bu olay
Say Yayınları