(Kadın yok) şark milletleri kadınlarının günü miting konuşması ;
Şarklılardan olan bu şehirde, hiç olmazsa mitinge karışacak birkaç tanecik yerli kadın aranıyordu. O anda bir kenardan feraceli, yaşmaklı birkaç kadın görünse, herkesin birden yüzü gülecekti. Yollar açılacak, gelenlerin ayakları altına halılar serilecekti. Hepsi de başköşeye geçirileceklerdi. Filmleri alınacak, resimleri çekilecekti. Her şey
“Şark milletleri! Şimdiye kadar hükümetleriniz kaç defa sizi mukaddes harbe, cihada çağırdı, Peygamberin yeşil sancağı altında yürüdünüz; fakat bütün bu cihatlar yalandı ve hükümetlerinizden başka kimsenin menfaatine hizmet etmiyordu. Esaretten ve sefaletten kurtulamıyordunuz. Başkaları için ölüyor ve hiçbir şey kazanmıyordunuz.”
Şark için "ölümün sırrına sahiptir" derler. Fakat şark milletleri içinde dahi ona bizim kadar hususi bir çehre veren, her türlü laubalilikten sakınmakla beraber, onu ehlileştiren, başka millet yoktur.
Bakü Şark Milletleri Kurultayında Türkiyeli Koministlerin Enver Paşayı Protesto Etmesi ve Sovyetlerin Enver Paşayı Yıpratmak İstemesi
Bu arada Bolşevikler Bakü'de "Şark Milletleri Kurultayı" toplama hazırlıklarına girerler. Enver Paşa bu toplantıya Fas, Tunus, Cezayir ve Trablus temsilcisi olarak katılmaya karar verir. 1 Eylül 1920'de Kurultay açılır; dünyanın birçok yerinden, bubarada Türkiye'den de delegeler gelmişlerdir. Kurultay'da Enver Paşa'nın nutkunu bir Türk delege okur. Türkiyeli koministler bağırıp çağırarak nutku protesto ederler. Türkistan'dan gelenler ayakta alkışlarlar.
Sonraki gelişmeler de göstermiştir ki, bu Kurultay, Şark milletlerini özellikle Müslümanları oyalamak, işbirliğine yatkınlaştırmak için, onlara ümitler vermek üzere düzenlenmiş bir toplantı idi.
Ş. S. Aydemir, Rusların, Enver Paşa'nın karizmasını yıkmak için onu Bakü kongresine davet etmiş olabileceklerini yazar. Türkiyeli koministlerin patırtısını da, kurulan düzenib bir parçası olduğunu yazar.
"Zamanın izi hafızadır ve hafıza olmayınca günahlar da unutulur. Unutulan her günah yeniden harekete geçmek için fırsat bekleyen bir mikroptur. Şark milletleri zamanı tanımaz, bu yüzden de hafızasızdır. Ve unutmak kötülüktür."