Fransız fizikçi Pier Curie şöyle diyordu:
Kral Şarlman İspanya'yı Müslümanlardan aldığında, Gırnata Sarayı'nın meydanında, bir milyon el yazması eseri şenlikler yaparak yaktırdı. Bunlardan bize sadece 30 eser intikal etti. Biz bu 30 eserle atomu parçaladık ve Ay'a çıktık. Eğer o yakılan kitapların yarısı kalsaydı, bugün galaksiler arasında seyahat eder olacaktık.
Son olarak, genelde unutulan bir şeyi hatırlamak gerekir: Yeniden can
lanma yüzyılı olan XV. yüzyıl da ortaçağa aittir. Ortaçağın Amerika'nın
keşfinden çok önce, örneğin matbaanın icadıyla veya daha da önce bittiği
kararlaştırılabilir ve XV. yüzyıl ile -bazı ülkelerde söz konusu olduğu üze-
re- Giotto, Petrarca ve Boccaccio'nun XIV. yüzyılı bile Rönesans'a atfedi
lebilir (zaten son zamanlarda tarihyazımı Rönesans'ın Rafael'in ölümüy
le, yani 1520 yılında bittiğini varsayar). Ancak bu durumda 1000 yılından
sonra bir canlanma söz konusu olduğuna göre ortaçağın Şarlman'la bit
mesi gerektiğine de karar verilebilir; yeter ki isimler konusunda fikir bir
liği olsun. Eğer ortaçağ, Skolastik sınıflandırmalar yoluyla kararlaştırılan
bir dönemse Nicolaus Cusanus, Marsilius Ficinus ve Pico della Mirandola
gibi filozoflar ortaçağa aittir ve çok titiz olmak gerekirse Ariosto, Rotter-
damlı Erasmus, Leonardo, Rafael ve Luther de ortaçağda doğmuştur.
Şarlman'ın reformlarıyla beraber hem manastırlar hem de büyük feo
dal mülkler yeni tarım faaliyetlerini teşvik etmiş ve X. yüzyıl "fasulye dolu
yüzyıl" olarak tanımlanmıştır. Bu ifade harfiyen anlaşılmamalıdır, çün
kü günümüzde fasulye olarak bilmen ürün sadece Amerika'nın keşfiyle
Avrupa'ya gelmiştir ve antikçağda sadece börülce adı verilen fasulyeler
bilinmektedir. Buradaki fasulye terimi baklagil anlamına geliyorsa ifade
doğrudur, çünkü X. yüzyılda tarımda meydana gelen büyük değişiklik
ler sonucunda çok yoğun şekilde bakla, nohut, bezelye ve mercimek, yani
bitkisel protein açısından zengin baklagil tarımı yapılmıştı. Ortaçağda
yoksullar, tavuk yetiştirmedikleri veya kaçak olarak avlanmadıkları süre
ce (çünkü ormandaki av hayvanları derebeylerine aitti) et yiyemezdi. Kötü
beslenmeleri ise tarlaların bakımsızlıktan harap olmasına neden olurdu.
Oysa X. yüzyılda baklagiller yoğun olarak yetiştirilmeye ve çalışan insan
ların enerji ihtiyacım karşılamaya başlar: Protein katkısı artınca insanlar
güçlenir, erken yaşta ölümler azalır, daha çok çocuk doğar ve Avrupa'nın
nüfusu yeniden artar.
undefined
Başkalarının topraklarını zorla işgal eden komutanlardan, neden bu denli büyük bir saygıyla söz edildiğini hâlâ anlayamıyorum. Büyük İskender, Anibal, Sezar, Şarlman, Napoleon ve daha bunlar gibi binlerce komutan, başkalarının topraklarını yağma etmekten başka ne yapmıştır ki?
Sayfa 83 - Anonim YayıncılıkKitabı okudu
28 Ocak
Daha henüz matbaa yokken, imparator Şarlman, Aachen şehrinde Avrupa’nın en iyi kütüphanesini yaratan çok sayıda metin kopyalayıcı ekipler oluşturdu.
Okumaya bu kadar katkı sağlayan Şarlman, okumayı bilmiyordu.
Ve 814 yılının başlarında bir okuma yazma bilmez olarak öldü.
Sayfa 38Kitabı okudu
Şarlman iyi bir eğitim almamış olmasına rağmen eğitimi teşvik etti, okumuş adamların hamisi oldu ve onlara eski el yazmalarını bulup kopyalamalarını emretti. Yok olmamış olan neredeyse bütün Latince eserler Şarlman'ın devrinde kopyalandı O olmasa klasik miras çok zayıf kalabilirdi.
Sayfa 133 - SayKitabı okudu
