tecrübenin kökeninde insanın varoluş tedirginliği yatar; tedirginlik insanın sarkaç misali ümit ile korku arasındaki salınımı; sâbit ile değişken arasındaki endişesi; eşya önündeki ürpertisi; hayat karşısındaki gerginliği; yoldaki telaşı; anlama ilişkin bunalımı
Sayfa 125Kitabı okudu
Varlık duyuşunun idrâki, sonuçta her bir kişinin, özellikle bilgiyle uğraşan kişilerin yaşaması gereken şahsî bir iç-tecrübe. Tecrübenin kökeninde insanın varoluş tedirginliği yatar; tedirginlik insanın sarkaç misali ümit ile korku arasındaki salınımı; sâbit ile değişken arasındaki endişesi; eşya önündeki ürpertisi; hayat karşısındaki gerginliği; yoldaki telaşı; hatta anlama ilişkin bunalımı... Çünkü varlıkın bir devamı olmak hissi, insana hem güvenlik hem de kaygı verir. Yalnızca insanın mı, Evren'deki kıpırtının, maddedeki hareketin kaynağı bile tedirginliktir. Her şey her şeye karşı tedirgindir. Tedirginlik bizi var-kılar; bütünlükten tekilliğe geçişi mümkün kılar.
Sayfa 125Kitabı okudu
bilinmez bir el..
Sanki bir bilinmez el, bu toplumlardaki bireyleri ekonomik varoluş endişesi içinde yaşatmaktadır..
Modern sözleşme insanlara akla hayale sığmayacak cazip imkanlar sunmakla birlikte, devasa tehlikeler de yaratıyor. Her şeye muktedir olma ihtimalimiz çok yakın, neredeyse parmaklarımızdan ucunda, ancak tam altımızda hiçlikten meydana gelen dipsiz bir uçurum uzanıyor. Anlamdan yoksun bir evrende, güç peşinde, bitmek tükenmek bilmeyen bir koşudur aslında modern yaşam. Modern kültür tarihte görülmediği kadar güçlü ve dur durak bilmeden araştırıyor, üretiyor, keşfediyor ve büyüyor, ama aynı zamanda daha önce hiçbir kültürde görülmediği kadar büyük bir varoluş endişesi ile bir türlü rahata kavuşamıyor.
Sayfa 213Kitabı okudu
Pozitivist genellikle Epikuros'un güvenilmez kestirmesini takip eder ve herkesin bildiği beylik bir tekerlemeyi tekrarlar: "Ben varken ölüm yok, ölüm geldiğinde de ben yok olacağım. Bu yüzden ölümü hiç dert etmiyorum." Şimdi, eğer bizi cenderesi içine çeken maddi ölüm korkusu olmuş olsaydı, ölümümü bilfiil tecrübe edemeyeceğim yeteri kadar doğru ve pozitivistlerin sunduğu teselli de bir o kadar gerçek olurdu. Fakat Jaspers'in gayet haklı olarak üzerinde durduğu gibi, ölümle ilgili korktuğumuz şey en başta daha öte bir varlık umudunun olmaması, yokluğa, hiçliğe, karanlığa gömülme olasılığıdır. Bu tablo karşısında düşünen kişiyi yakalayıp kavrayan korku bir "varoluş endişesi"dir ve bu duygunun biyolojik bir anlamı yoktur. Bu korkuya, varolmama karşısındaki bu derin ürpertiye pozitivistin ne söyleyecek sözü ne önerecek çaresi vardır. O sadece "çaresiz umutsuzluğu" bilir.
Sayfa 21 - Say Yayınları - Çeviren: Ahmet Aydoğan - I. Baskı: 2012 •Yakın Dönem Batı Felsefesinde Ölüm Fikri - J. Glenn GrayKitabı okudu
Fakat Jaspers'in gayet haklı olarak üzerinde durduğu gibi, ölümle ilgili korktuğumuz şey en başta daha öte bir varlık umudunun olmaması, yokluğa, hiçliğe, karanlığa gömülme olasılığıdır. Bu tablo karşısında düşünen kişiyi yakalayıp kavrayan korku bir "varoluş endişesi"dir ve bu duygunun biyolojik bir anlamı yoktur.
Sayfa 21 - J. Glenn GrayKitabı okudu