Osmanlı'nın çöküşünü dair:
Osmanlı toplumsal-ekonomik formasyonunun, kapitalist dünya ekonomisinin periferisinde yer alan, bağımlı bir varlığa dönüşüm süreci, görünüşe göre şu evrelerden geçerek gerçekleşmiştir: Ticari güzergahların değiştirilmesi (örneğin ipek yolu) ve bunun doğal sonucu olarak İmparatorluğun transit gelirlerinin azalması; Osmanlı ülkelerinde arkaik yerel imalah zarara uğratacak şekilde Avrupa ticaretinin yükselişi; Yeni Dünya'dan gelen değerli madenlerin enflasyonu gitgide arttırması ve Osmanlı hammaddelerinin fiyatlarındaki düşüş; Avrupa orduları karşısında teknik açıdan geri kalma ve kapıkulu askerleriyle sipahilerin yoldan çıkması, sonuç olarak da Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesinin durması; tımarın ortadan kalkması ve onun yerine iltizamın gelişi, başlıca kazanç kaynaklarının mültezimlerin ellerinde toplanması, miri toprak düzeninin zararına çiftliklerin ve malikanelerin gelişmesi; tüccar sınıfından (Avrupalılar ve daha sonraları imparatorluktaki azınlıklar) ve çiftlik sahiplerinden kapitalist dünya ekonomisine uzanan bir zincir aracılığıyla tarımın ticarileşmesi; devlet aygıtının şiddet araçları üzerindeki tekelinin zayıflaması, periferide merkezi yönetimin sorgulanır hale gelmesi ve ayan sınıfının siyasal ve ekonomik açıdan güçlenmesi.
Batılı insan, insanı doğanın karşısına koyan ayıncı bilgiyi kullandı ve bu noktadan bakarak doğal dünyanın kendinden bağımsız bir yorumunu yapmaya kalkıştı. Çünkü kendini, insan zekâsının öznellikten kurtulabileceğine ve doğayı nesnel olarak anlayabileceğine ikna etmişti.
Doğa kendine yeterlidir. Onun sonsuz değişim döngüsünde en ufak bir ziyan ya da israf yoktur. Doğanın bağrından uzakta yolunu kaybetmiş insan zihninin tüm ürün leri ve insanın tüm çabası nafile olmaya mahkûmdur.
İnsanoğlu doğal sınırlarına çekilecek, başka yolu yok.
Bir kilo çelik elde etmek için üç yüz bin ton su sarfediliyor. Yani suyu sanıldığı gibi tarım tüketmiyor, belki ondan fazla sanayide kullanılıyor. Üstelik bu sanayi zehirlediği suyu nehirlere, denizlere, toprağa boşaltarak onları bir daha kullanılmaz hâle getiriyor.
Ülkemizde dahi tarımın can damarları olan Gediz, Sakarya, Meriç Ergene vb. gibi büyük ırmaklar simsiyah akıyor. Yapılan tahliller bu suların tarımda bile kullanılmasının tehlikeli olduğunu gösteriyor.
Dünya nüfusunun büyük bir kısmı "temiz su" bulamıyor. Bu sebeple mesela Afrika'da saat başı su kadar çocuk susuzluktan veya kirli sudan ölüyor.
Türkiye de 2025 yılına doğru susuzluk çekmeye başlayacak. HES'leri yaparken bütün bunları dikkate almak lazım. Yer altı suları da giderek azalmaktadır.
Allah göstermesin bir yıl yağmur ve kar az yağarsa, ortada ne enerji kalır ne sanayi. Ondan geçtim insanlar (dünya ölçeğinde) su bulunan bölgelere doğru büyük bir göç başlatırlar.
Felaketin bu boyutlara ulaşmaması için ilerlemenin, kalkınmanın, sanayinin, büyümenin yeniden gözden geçirilmesi, "tüketim ekonomisi" zincirinin kırılması şarttır.
İnsanoğlu doğal sınırlarına çekilecek, başka yolu yok.
Sayfa 232Kitabı okudu
Ötekilerin Felsefe Tarihi: Eskil Çin Düşüncesi Üstüne
Eskil Çin felsefesi, Çin’in 21. yüzyıldaki yükselişine dek, felsefe tarihinde eskil Yunan merkezli felsefe tarihyazımlarına bir ek gibi görülüyordu ve sık sık bu felsefenin ‘Batı’nınki gibi çağdaş, ileri, gelişkin vb. olmadığı satıraralarından sezdiriliyordu. Her tür resmi tarihyazımının marazlarından felsefe tarihyazımı bile muaf değil. Batı,
