Çağırdım Hak bir Muhammed Ya Ali
Balım Sultan Hacı Bektaşı Veli
Mürüvvet erenler günahkâr kulu
Erenler indinde yüzden düşürme
Sayfa 85Kitabı okuyor
Sefil Hasan Balım Sultan sadası
Aşıka verilen aşkın badesi
Hünkar Hacı Bektaş Veli dedesi
Ehl - i Beyt'i sevenlere yar geldi
Sayfa 86Kitabı okuyor
Hacı Bektaş-ı Veli buradaki ikameti esnasında Seyyid
Mahmud-ı Hayrani, Ahi Evran vb. büyük Rum evliyasıyla
yakınlık kurar. Çevredeki gayri müslimlerle yakın ilişkiler
içine girer. Moğol otoriteleriyle tanışır. Onlardan bir kısmını
Müslüman eder. Bu arada birçok da halife yetiştirir. Sonunda
ölümünden az evvel onların her birine halifelik
Eşiğinden Balım Sultan kapısı
Cümle mücrimlere ihsan kapısı
Dediler bu kapı Lokman kapısı
Derdime bir çare, dermana geldim
Osmanlı ile Safevîler arasında seyreden mücadelede, Osmanlılar tarafından araçsallaştırılan Bektaşîliğin Babagan kolunun, Safevîler tarafından "hedef haline" getirildiğini de göstermekteydi. Buna göre, Balım Sultan'a istinaden Bektaşîliğin Babagan Kolu, Hacı Bektaş Veli soyundan gelme mecburiyeti aramama (yol evladlığı) ve "mücerret-bekâr kalma" konulu inançlarından ötürü, bizzat Safevîler tarafından Anadolu'ya propaganda amaçlı gönderilen Buyruk kitaplarında üstü kapalı bir şekilde hedef alındı. Aynı durum Bektaşîlik içerisinde Çelebiler (bel evladları) ve Babagan (yol evladı) olmak üzere, birbirine rakip iki kolun oluştuğu bir ikiye ayrılmaya da tanıklık etmekteydi.
Sayfa 87Kitabı okudu
Biz urum abdallarıyız
Maksudumuz yardır bizim
Geçtik ziynet kabasından
Gencinemiz erdir bizim
Daim kılarız biz varı
Harc-eyleriz elde varı
Dost yoluna verdik seri
Münkirimiz hordur bizim
Aşk bülbülüyüz öteriz
Rah-Hakk'a yüz tutarız
Ma'na gevherin satarız
Müşterimiz vardır bizim
Haber aldık Muhammed'den
Geçmeyiz zat u sıfattan
Balım nihan söyler zattan
İrşadımız sırdır bizim
Balım Sultan
Becerikli, iş bilir ve kıvrak zekâlı olmakla birlikte, bu meziyetlerini kendi menfaatleri doğrultusunda kullanan, bu arada ufak tefek kaçamaklarla kendisine çıkar sağlayan kişilerden bahsederken kullandığımız bir deyimimiz vardır: Eski kulağı kesiklerden.
Bu deyimin dilimizdeki varlığı ta 16. asır başlarına, Hacı Bektaşî Veli zamanına
... 1501'de Hacı Bektaş Dergâhı'na Postnişin olarak atanan Balım Sultan'ın bir Osmanlı memuru olduğunu yazmadan dönem anlaşılamazdı.
Sayfa 22Kitabı okudu
Balım Sultan
1516'ya kadar dergâhın başında kalan Balım Sultan, Hacıbektaş Dergâhı'nın kurumlaşmasını sağlayan en önemli isimlerden biridir. On İki İmam anlayışı onunla "öğretiye" girer. On İki İmam törenleri, on iki çerağ, on iki post, evlenmemiş (mücerret) Babalık kuralı, şerbet yerine dolu (şarap), Hurufilik etkisi ... Balım Sultanʼla dergâha girer. Bu nedenle birçok çevrede Balım Sultan dergâhın "İkinci Piri" (Pir-i Sani) hatta "asıl kurucusu" olarak da nitelendirirler. Alevi öğretisinin "yeniden kurumlaşmasında" ve bugün bile yaşayan Aleviliğin kullandığı birçok "kalıp" Balım Sultan döneminden gelmektedir. Bu nedenle Balım Sultan, Alevi-Bektaşi süreğinde çok önemli bir şahsiyettir.
Sayfa 53Kitabı okudu
"Mücerret" ne anlama gelir?
Hacı Bektaş Veli ve Balım Sultan'ın "mücerret" olduğu iddia edilir. Mücerret, tek başına yaşayan, evlenmemiş, bekâr anlamına gelir. "Mücerret" olduktan sonra cinsel ilişki yasaktır. Mücerret, İslamda yoktur ve yasak olan ruhani bir sıfattır. Budizm'de mücerretlik olduğu gibi, Hıristiyanlıkta da vardır...
Sayfa 57Kitabı okudu
Balım Sultan'ın II. Beyazıt tarafından dergâha atandığı ve Bektaşilikteki "bazı aşırılıkları ve İslama uymayan bidatları te-
mizlemek için görevlendirildiği" kesindir.
Sayfa 61Kitabı okudu
Balım Sultan da dahil olmak üzere, Hacı Bektaş Dergâhı'nın Osmanlı dönemi boyunca fiili olarak "devşirmeler" tarafından
yönetildiği görülmektedir. "Soy"dan gelenler ile "yol"dan gelenler arasında Osmanlı iktidarı tercihini hep "yol" dan gelenlerden,
yani Dedebabalardan, "Babagan Kolu"ndan yana kullanmıştır. Bu nedenle soydan gelen Çelebiler, dergâhta hiçbir zaman belirleyici olamamışlardır...
Sayfa 101Kitabı okudu
Pir Balım Sultan'a benzersin turnam
Yusuf-u Kenan'a benzersin turnam
Erdal Erzincan