Baruch Spinoza (1632-1677)
"Tevrat çalışmasıyla hoşnutsuzluk yaratır olmuştu ve Yahudi olmayan serbest düşünürler felsefe grubuna katıldı. Geliştirdiği düşünceler geleneksel Musevilikten tamamen farklıydı ve Descartes gibi kimi bilimsel düşünürler ve Hristiyan skolastiklerden etkilenmişti. 1656'da, yirmi dört yaşında, Amsterdam sinagogundan resmen afaroz edildi.
...ateist olarak kabul edilmişti ancak, İncil'in Tanrı'sı olmamakla birlikte, bir Tanrı'ya inanmıştı...
... Tanrı varlıgının ontolojik kanıtına döndü. 'Tanrı' düşüncesinin kendisi de Tanrı'nın varlığını onaylamayı içerir çünkü varolmayan kusursuz bir varlık kendi içinde çelişkilidir. Tanrı'nın varlığı zorunluydu çünkü gerçekliğe ilişkin başka sonuçları çıkarmak için gereken kesinlik ve güveni o tek başına sağlıyordu. Dünyayı bilimsel olarak kavrayışımız bize onun değişmez yasalarla yönetildiğini gösterir. Spinoza'ya göre Tanrı yalnızca yasanın ilkesi, varolan tüm sonsuz yasaların toplamıdır."
Sayfa 445 - Pegasus Yayınları 2017Kitabı okudu
Baruch Spinoza* (1632-1677) Mutlak iyi ve mutlak kötü diye bir şey yoktur; sadece bizim için yararlı ya da zararlı şeyler vardır, ahlakın işlevi bizi bu konuda doğru bilgilendirmektir. Yani biz bir şeyi, iyi olduğunu düşündüğümüz için arzu etmeyiz, tersine bir şeyin iyi olduğunu düşünmemizin nedeni onu arzulamamızdır. Ahlaksal, siyasal ve dini değerlerin temelin de arzular vardır. Varlığımızı korumanın güvencesi olan, eylem gücümüzü koruyan ya da artıran şeyi arzu ederiz.
Dolayısıyla erdem güçle, hayatta kalma, kendini ifade etme kapasitesiyle eşanlamlıdır. Kötülük hiçbir zaman mutlak değildir ama bu gücü engeller. Erdemli olmak, insana dışardan baskı kuracak ve muhtemelen güçsüzlüğünü gösterecek aşkın bir değere itaat etmek anlamına gelmez. Erdemli olmak insanın kendi doğasına göre davranması, kendi doğasını olabildiğince yaşamasıdır;
kendini gerçekleştirmek, yani eylemlerinin doğru nedeni olmaktır.
Sayfa 96 - Say Yayınları / Birinci Baskı 2017 - Fransızcadan çeviren: lsmail YerguzKitabı okudu
Baruch Spinoza (1632-1677)
-Bu noktada İslam dinine çok kısa ama çok keskin bir eleştiri getirir ve her türden siyasi sıkıntının önüne geçme amacıyla, düşünceye din adına en çok gem vurulan yerin Türk memleketi olduğunu söyler.
Sayfa 27Kitabı okudu
Spinoza'nın batıl inancı kınaması
"Ama kutsallıktan arındırmayı sonuna vardırmak için, bilgi, batıl inanç ve doğaya dair tastamam bir kurama ihtiyaç vardır; ayrıca hayat yoluna dair genel bir kavrayış. Filozoflar uzun bir deneyimin sonunda şunu öğrendiler: Aklın çalışması, yalnızca insani ufka bağlı tam bir düşünce reformunu doğurabilir. Olgunlukla yeniden düşünülmüş, yeni kavramlara tercüme edilmiş eski sözcükler, şeylerin gidişini değiştirmeye yönelik vurgular bu anlayıştan doğar. Baruch Spinoza'nın (1632-1677) ölümü, Siyaset Incelemesi'ni (1675-1677 arasında kaleme alınmış) bitirmesine engel oldu; yine de gerisinde siyaset felsefesini otladığı bataklıktan (Birinci Bölüm) çıkarmaya aday on bir bölüm bıraktı. Spinoza kendini has anlamıyla siyasal yeni analiz ilkeleri geliştirmeye adadı: güç (potentia), erk/iktidar (potestas), doğal hak, devlet, çokluk, özgürlük (lkinci Bölüm). Üçüncü Bölüm'de siyasal anayasal ilişki olarak yurttaş-devlet ilişkisine dair kafa karışıklıklarını çözümler, ardından şehrin tutarlılığı meselesine özenle eğilir (Dördüncü Bölüm). Bu ilk kısım, çokluğun örgütlenmesi süreçlerine ayrılmış Beşinci Bölüm'le sonlanır. Sonra, siyasal rejimlerin incelenmesine ayrılmış Ikinci Kısım başlar; bu kısmın tamamlanmamış olması, bir anlamda Spinoza'nın demokrasiye eğiliminin tatmin olamadığının kanıtıdır."
İletişim Yayıncılık
AKLA DÖNÜŞ.
Sıradan hayattan, sıradan insandan ve sıradan heveslerden yorulan Spinoza (1632-1677), artık sadece felsefeyle dinlenmek istiyor. Ruhunu ve aklını duyuların, duyguların karmaşasından kurtarıp yepyeni bir düşünme ve yepyeni bir yaşam tarzı hedefliyor. Kendini, kendinin olmayan her şeyden özgürleştirip, bir tek halis iyinin, bir tek halis bilginin peşinden gitmeye adıyor. Zihnine dönüyor, ruhunun derinlerine dalıyor. Çünkü aradığı hakikatin sadece orada olduğunu seziyor. Ama beklenenin tersine, bu keşif yolculuğunda kalabalıkları terk etmiyor, elini eteğini toplumdan çekmiyor, aksine olabildiğince çok insanın olabildiğince kısa sürede kendisi gibi düşünmesini, kendisi gibi anlamasını ve ve kendisinin istediği hedefe ulaşmasını diliyor. Çünkü Spinoza toplumu bilinçlendirmeyi kendisine başlıca görev ediniyor.
Alfa YayınlarıKitabı okudu
Baruch Spinoza (1632 - 1677)
Spinoza için gerçek felsefe, “hakiki iyi”nin keşfedilmesinden başka bir şey değildir. Onun gözünde, insanın mutluluğa erişebilmesi, gerçek nedenlerin bilgisine, neyin gerçekten iyi olduğuna ilişkin bilgiye bağlıdır. Mutluluk bu tür bir bilgi olmadan, imkânsızdır. Bundan dolayı, felsefe, yalnızca entelektüel ya da teorik bir faaliyetten alınan haz olmayıp, pratik bir nitelik arz eden bir ihtiyaç veya zorunluluğun ifadesidir.
Say Yayınları
