Hücresindeki çengine uzandı, sazı tımbırdatmaya başladı. Arapların kanun denen çalgısına, Rumların lyrasına, Frenklerin zitherine benzeyen çok telli bir sazdı bu; o dönemin Türk ellerinde ve genellikle doğu ülkelerinde çok yaygındı. Kanunun tersine, yatık tutularak, diz üstüne konularak değil, lyra yahut arp gibi dik tutularak çalınırdı.
Yüzyıllar sonra, tarihçi Neşri, onu bu çengi ile anacaktı:
Ve de Hû Kemal derlerdi, bir Torlak vardı; kendi kafadarı birkaç yüz Torlak ve gençler ile yanında çengler, çeganeler ile illerde gezerek, türlü türlü fesad ederlerdi.
Torlak Hû Kemal, Manisa kalesi, MevlevihaneKitabı okudu
Selçuk Aydemir'in senaristliğini ve yönetmenliğini pek severim. Kardeş Payı, İşler güçler, Çalgı Çengi gibi yapımlarını severek izlemiştim. Kütüphanede bu kitap elime geçince açıp bi hızlıca göz gezdirdim. Önsözünde çocukken Ferhan Şensoy'un kitapları ile tanışıp, bir iki gecede külliyatın büyük bölümünü okuyarak hayran kalıp, büyüyünce ben bundan olucam sözlerini okuyunca kitabı okumaya karar verdim.
Okuyunca da gördüm ki pek akıcı bir dille pek tatlı bir hikaye anlatıyor Selçuk. Yaptığı mizah Ferhan Usta kadar güldürmese de ona yakınsıyor. Zaten kendi de böyle söylüyor, beğenmezseniz beni Ferhan Abi'yi okuyun, neyi becerememişim görün diyor. Hoş Ferhan Şensoy ayrı bir çıta. Onu yakalamak kime nasip olabilir ki?
Ferhan Şensoy'dan ziyade bir Umut Sarıkaya havası yakaladım kitapta. Özellikle Selçuk'un ailesi ile olan diyalogları sürükledi beni o tarafa. Kitaptan alıntılar yapmadım ama keşke o çok güldüğüm yerleri alıntılasaymışım diyorum şimdi. Neyse, şu alıntı özelliğini daha efektif kullanırsam iyi olacak, vesselam.
Kime yaklaşsak üstümüze akrep atıyor
Her haçın zinciri kanlı bir kırbaç
Nerede barış havarileri, insan hakları türkücüleri
Boynunu kim kırdı beyaz barış güvercininin
Hep böyle kıvıracak mı çengi Gali,
Hep boş sözlerle oyalıyacaklar mı bizi?
Silahsızız, gönlümüz boş, karnımız aç
Cahide Sonku ismi, Selim İleri’nin “Mel’un – Bir Us Yarılması” adlı eserinde çok geçince sanatçının hayatını öğrenmek istedim. Bir döneme damga vuran Cahide Sonku, tiyatro oyuncusu ve Türkiye’nin ilk kadın sinema yönetmenidir. Sonku; döneminde, yeteneği, zekası ve güzelliğiyle birçok kişiyi etkiler: Talat Artemel, Marcel, İhsan Doruk, Cahit Irgat bunlardan birkaçıdır. Belladonna(güzel avrat otu) etkisi yaşar etrafındaki erkekler. Bir tiyatro oyununda Hamlet olup Ophelia’sına(Cahide Sonku) sarılan Muhsin Ertuğrul da onun çekim alanına girenlerdendir. Cahide Sonku; küçük yaşta kendisini, annesini ve kardeşini terk eden babasından adeta intikam almak istercesine yaklaşır erkeklere. Fakat çok sevdiği adamlardan bilerek uzak durur. Onları kendi girdabında döndürmek, onlara zarar istemez. Ona hayranlık besleyen anlatıcı Cevdet Merter ve hocası Muhsin Ertuğrul bunlardandır. Doludizgin yaşamınında Shakespeare’den Çehov’a birçok sanatçının oyununu oynamış olan bu yalnız kadının en iyi büründüğü rol bana göre güçlü kadın rolüdür.
Kitapta Atıf Yılmaz, Nazım Hikmet, Yaşar Kemal, Haldun Dormen, Cahit Irgat, Yılmaz Güney gibi birçok ünlü isimle karşılaşırız.
Dönemin sanat anlayışı ve özellikle tiyatronun siyasi yaşamın içindeki yerinden de sıkça bahsedilir eserde. Araştırmacı yazar Osman Balcıgil, hemen her dönem özellikle milliyetçi- muhafazakâr kesimin sanatın, medeniyetin ve tiyatronun önünü kesmeye çalıştıklarından da dem vurur.
Kızıl ÇengiOsman Balcıgil · Destek Yayınları · 2023546 okunma
ve söz biter, dil yorulur,
sözcükler yetmez olur
ve susulur ve geçilir
sözün de, sükütun da
menzil menzil ötesine.
...
döner çengi, döner gece;
durur, durmak ister Kader;
ve duramaz, dalgalanır,
dalgalanır;
sonra çözülür ve düşer
Sayfa 104 - Timaş Yay. 1. Baskı, Şubat 2010Kitabı okuyor
Tüm yokluğa rağmen Muhsin hoca perdeleri kapatmamakta ısrar ediyordu.Hoca savaşlara karşı sadece askerle değil sanatla da direnilmesi gerektiğini öğretmişti hepimize.
Yanakları saçları gözleri yanmış
Zehirli gaz bombaları
Yılan gibi sokmuş yalamış gövdelerini
Ağızları, küçücük dilleri yanmış
Bütün Beyrut sapsarı kalmış
Sanki ağlamak imkansız
Başları
Paletlerle ezilmiş babaları