İngiltere Dışişleri Bakanlığı arşivlerinde 3 Nisan 1919
tarih ve 453 numara ile kayıtlı nasıl bir belge vardır, bilir
misiniz? Özetleyeyim; Sadrazam Damat Ferid Paşa
30 Mart 1919 günü İstanbul’daki İngiliz Yüksek Komiseri
Amiral Caltrophe’a gitmiş, adama bizzat padişah
tarafından hazırlanmış olan gizli bir anlaşma taslağının
Fransızca çevrimini sunmuştur. Adı geçen belge budur
işte, içeriğiyse nedir tahmin edebilir misiniz, hayır mı,
öyleyse sıkı durun; bu belge, yâni sözleşme ile son Osmanlı
Padişahı Mehmet Vahdeddin’in “ yabancılara
karşı bağımsızlığını koruması, iç güvenliğini sağlaması”
için Türkiye’yi on beş yıl süre ile İngiltere’ye sömürge
olarak teklif etmiştir. İngiltere İmparatorlukta uygun
gördüğü her yeri işgal edebilecek, istediği her şeyi yap-
147
tıracak, Vahdeddin’in kafasına göre böylelikle “ ülkenin
bağımsızlığı ve iç güvenliği” korunmuş olacaktır, ne
“dehşetengiz” bir tasarı değil mi?
Sayfa 147Kitabı okudu
Heyet-i temsiliye
Damat Ferid'in istifasıyla, tarihimizde ilk defa, padişah iradesi olmadan, yeniçeri ayaklanması veya Enver paşa türü askeri darbe de olmadan, "milli irade" namına telgraflarla bir hükümet düşürülmüştür! Damat Ferid hükümeti ni düşüren, 38 kişilik Sivas Kongresi'dir, ama bu 38 kişi ve onların seçtiği heyet-ı temsiliye, "milli irade"'nin kendisidir! Bunu anlamadan milli mücadele anlaşılamaz!
Sayfa 102Kitabı okudu
Sivas Kongresi, İttihat ve Terakki
Erzurumdan sonra toplanacağı Amasya Tamimi’nde ilan edilen milli kongre için Eylül ayında Sivas’a geçildi. Ülkenin dört bir yanından delegeler Sivas’a geliyordu. İstanbul hükümeti ise kongrenin basılması ve Mustafa Kemal’in tutuklanması emrini vermişti. Erzurum kongresi kararları aynıyla kabul edildi ve manda ve himaye kati sürekli reddedildi. Paşa, Sivas’ta 108 gün geçirdi.30’u aşan delegenin toplandığı yerin sadece bir meclis değil, bir toplantı mahfeli görüntüsünde olduğunu belirtmek gerekir. Sivas kongresi kararları içindeki en önemli ifade yemin de vardı: Buna göre “Vatanın bu hale gelmesindeki rolleri nedeniyle İttihat ve Terakki ricalini tedib edeceğim. Ben İttihatçılığın ihyasına çalışmayacağıma, İttihatçı yollarla ve siyasetle ilişki kurulmayacağı ve vallahi ve billahi...” İstanbul Hükümeti ve bunun Anadolu Hükümeti’ni maceracı İttihatçılıkla suçlaması reddediliyor ve bu hareketle ilgili olanlar artık Berlin ve Sovyet topraklarında olan veya Azerbaycan’da bulunan İttihatçı liderlerle alakalarını kestiklerini böylece ilan ediyorlardı. Bu esnada İngiliz yanlısı Sadrazam Damat Ferid görevden alındı ve yerine Ali Rıza Paşa geldi. O, doğal olarak milliciydi.
Sayfa 171Kitabı okudu
BİR KÖYLÜ ÇOCUĞU SARAYA DAMAT OLABİLİRDİ
Hükümdar çocukları her zaman memleket menfaati için evlenmiştir. İlk Osmanlı padişahlarının kızları, Anadolu beylerinin oğullarına verilirdi. Karaman, İsfendiyar Akkoyunlu, Timurlu, hatta Memlüklu bey ve şehzadelerinden damatlar vardır. Anadolu birliği temin edilip de beylikler ortadan kalkınca Osmanlı prensesleri, devşirme asıllı devlet adamları ile siyasi evlilikler yapmışlardı. Böylece hem muvaffak devlet ricali taltif edilmiş, hem de bunlar saraya bağlanarak kendi aralarında evlilik yoluyla yakınlıklar/ klikler kurmalarının önüne geçilmek istenmiştir. Bu, Osmanlılarda soya değil, liyakate itibar kaidesinin de işaretidir. Bir Balkan köylüsünün oğlu kabiliyeti sayesinde yükselip sadrazam ve padişah damadı olabilmektedir. Emir Sultan, Karaca Paşa, Zaganos Paşa. Malkoçoğlu Ali Bey, Hersekzade Ahmed Paşa, Ferhad Paşa, Makbul İbrahim Paşa, Rüstem Paşa, Sokullu Mehmed Paşa, Piyale Paşa, Cerrah Mehmed Paşa, Melek Ahmed Paşa, Hezarpare Ahmed Paşa, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Nevşehirli İbrahim Paşa, Koca Ragib Paşa, Fethi Paşa, Ferid Paşa meşhur damatlardandır.
Damatların -birkaç istisna dışında- hepsi saraya sadakatle hizmet etmiş; din, vatan, millet uğruna fedakârâne çalışmıştır. Harp meydanlarında şehit düşerek bu yolda canını veren az değildir. Günümüze ulan hayratları sayesinde çoğunun ismi ölümsüzleşmiştir.
Sayfa 71 - Ekrem Buğra Ekinci MUSTAFA KEMAL SARAYA NEDEN DAMAT OLAMADI?Kitabı okudu
Binbaşı Ferid'in içinde demir bir kapı gürültüyle kapandı. Birden bunların İngilizlerin her buyruğuna başeğeceklerini elle tutulur bir olasılık olarak görmüştü. Mustafa Kemal Paşa'yı geri çağıracaklardı. Sözde imparatorluğu kurtarmak için Enver Paşa nasıl Almanların her dediğine boyun eğmiş, Alman Genelkurmayının tasarılarını gerçekleştireceğim diye o kadar Anadolu çocuğunu cephelerde kırmışsa Damat Ferid Paşa da öyle, İngilizlerin önünde diz çöküyor, onların tasarılarını gerçekleştireceğim diye elinden geleni ardına koymuyordu.
Sayfa 116 - Bilgi YayıneviKitabı okudu
