Ramazan Ayında Osmanlı’da Naif Bir Gelenek: Diş Kirası 😊
Misafir ağırlamanın çeşitli seremonilerinden birisi de, bugün artık unutulmaya yüz tutan bir gelenek olan diş kirasıdır. Osmanlı döneminde; köşk veya konaklarda iftara davet edilen misafirlerin yanı sıra, çat kapı gelen Allah misafiri de geri çevrilmez, içeriye alınır,onlar içinde sofralar hazırlanırdı.
İftarın verildiği köşk veya konak ziyafet evi halini alır, iftar sofralarında tabiri yerindeyse kuş sütü hariç her şey bulunurdu
misafirler ayrılırken onlara küçük kadife keseler içinde hediyeler takdim edilir. Ev sahibi bununla; “Misafirim oldunuz, benim sevap kazanmam için siz eziyet çektiniz, dişlerinizi yordunuz, bu da sizin dişinizin kirası olsun." demek isterdi.
Bizde bu geleneği devam ettirebiliriz Ramazanda evlerimize gelen misafirlere küçük ikramlarda bulunup (kitaplar, çikolatalar vb.) onları mutlu edebiliriz.
Diş kiram olsun LLİKNEROV PAR ( ARAX )
Diş kirası : Her ne kadar Osmanlı da iftarını yapmış olan misafire, “konak sahibinin sevap işlemesine vesile olduğu” için teşekküren verilen bir hediye bilinsede. Selçukluya dayanan bir gelenek. Malum herkes bir işle uğraşır ona sahip olur hayvancılık, çömlek, dokuma, tarım sahip olduğu ne ise olmayana verir kimin elinde ne varsa pay eder . Market yoktu Ey Ademoğlu insanlık vardı bir zamanlar...
Osmanlı'da diş kirası geleneği
Osmanlı Devleti’nde vükelâ ve devlet ricâlinin saray ve konaklarında her akşam iftar yemeği verilmesi yerleşmiş bir gelenekti. Bu iftarlarda misafirlere ve özellikle fakirlere yemekten sonra diş kirası adıyla para ve çeşitli hediyeler dağıtılırdı. Bazı kaynaklarda, Fâtih Sultan Mehmed’in vezîriâzamı Mahmud Paşa’nın tertip ettiği ziyafetlerde pilâv
Unutulan bir Ramazan geleneği: ‘Diş Kirası’...
Osmanlı döneminde iftara çağırılan davetlilere, iftar davetinden ayrılırlarken bir hediye vermek adetti. Bu iftarlarda misafirlere ve özellikle yoksullara yemekten sonra ‘Diş kirası’ adıyla para ve çeşitli hediyeler dağıtılırdı.
Bazı kaynaklarda, Fâtih Sultan Mehmed’in vezîriâzamı Mahmud Paşa’nın tertip ettiği ziyafetlerde, pilâv içine altın paralar koydurduğu ve bu paralara yemek sırasında onları bulanların sahip olduğu da belirtilmektedir.
‘Diş kirası’ kelimesinde de bir incelik var; Ev sahibi bununla; “Misafirim oldunuz, benim sevap kazanmam için siz eziyet çektiniz, dişlerinizi yordunuz, yani biz sizin dişinizi kiraladık, bu da sizin dişinizin kirası olsun." demek isterdi...
(
Böyleydi Osmanlı'nın Ramazanı kitabından)
Hayırlı İftarlar...🤲🏻
İftara gelenlere 'diş kirası' adıyla ihsan verilmek eskiden adetmiş. Sonra ihtiyacı olanlara verilirdi.
(Çok sevdiğim bir adettir. Bknz İskender Pala'nın Ah mine'l Aşk kitabında da şöyle geçer:
Ramazanlarda diş kirası vermek eski zenginlerin fakir fukaraya incitmeden onlara bağışta bulunmalarına; dostlarına da cemileler yapmalarına fırsat verirmiş. Yüksek bir medeniyet nişanı olarak iftar sofralarından sonra dişleri incindi diye onlara kira bedeli vermenin zarafetine, artık rastlayabilen yok.)
Hiçbir millete nasip olmayan pırıl pırıl bir tarihimiz var. Kara lekesi olmayan ama karşımızdaki bütün dünya ve içimizdeki iş birlikçilerince karartmaya uğramış bir geçmişe sahibiz. Hiç kimseye ne borcu ne de dokunmuş kötülüğü olan, ama herkesten bir dolu alacağı ve herkese iyiliği bulunan bir milletiz. Bize kötülüğü dokunanlar dönüp bir de diş kirası istiyorlar, iyilik yaptıklarımız ise onların yanında saf tutuyorlar. Olsun, biz bugünlere onların lütfuyla gelmedik ki bundan sonraki 'hayatta kalma' hesaplarımızda onları nazara alalım. Türk olmak zor iş ama mutlu olmak için yeterli.
Sayfa 304
Ramazan, Ol Mübarek Derviş Zâviyelerinden
Çıkar Gelir mi?
Ramazan; zahitlerin evlerinden, âbidlerin tekkelerinden bize döner, gelir mi? Tefekkür ve ubûdiyet yürekleri coşturur mu? Yapılan hayır-hasenâtla zengin konakları ve fukarâ evleri arasındaki farkı gideren, gariplere diş kirası adı altında para veren, Allah rızası için kaynatılan ve “besmele” ile dağıtılan çorbaların içildiği o muhabbet evleri tekrar inşa edilir mi? Beş-on daireli bir binada kurulamayan irtibâtı koca bir mahallede tesis eden o irâde geri gelir mi? Ramazan bütün güzellikleriyle avdet eder; “Ramazan festivallerine rağmen, “Ben geldim." der mi? Oruç yine sürür, teravih nûr, leyle-i kadir vuslat vesilesi olur mu?
Sayfa 58Kitabı okudu
