Dostluk mevcudiyete bir ayna ve affediş için bir ahit. O yüzden dostluk ahde vefadır, evvelde verilmiş söze vefadır. Dostluk bize sadece kendimizi başkalarının gözünden görme imkânı vermez ve fakat defalarca sınırı aştığımız halde affedildiğimiz için, bizim de affetmemizi gerektiren birisinin varlığını gösterir.
Affediş ve affedilişle ancak, bir dostluk serpilip büyüyebilir. Ancak bir dost; yüreğin med cezirlerinin, ruhun alçalış ve yükselişlerinin, kabz ve bast anlarının tanığıdır. Dost dediğimiz kişi zorluklarımızı, gölgede kalmış yanlarımızı bilir ve zaferlerimizden çok yenilgilerimize yoldaştır. Yere düşerken elimizi tutsun diye bakındığımız insan. O elimizi tutacak olursa, düşmek canımızı daha az acıtacak. Issız bırakıldığımız anlarda omuz başımızda beliren kişidir dost.
Zafer bize tuhaf bir yanılsama verir, etrafımızdaki kalabalık artmaya durduğu için sanki dostlara ihtiyacımız yok zannederiz. Oysa yenilgi dostluğun hakikatini miyara vurur. Herkesin etrafından sıvıştığı o günde, senin arkanda ve yanında kaç kişi kaldı? İşte onlar tabutunu da taşıyacak olan adamlardır.
Kemal Sayar
Yurdunu Arayan Bir Göçebe ya da Kavramını Arayan Bir Coğrafya: Kemal Tahir
Bir toplum veya insan, kendi hayatiyetinin icapları doğrultusunda zaman zaman daralma ve genişleme (kabz ve bast), göçebelik (yersiz yurtsuzlaşma) ve yerleşiklik (yerli yurtlulaşma) eğilimleri içerisine girebilir veya bunu bilinçli bir strateji olarak da uygulayabilir.
84. Hikmet
BAST HALİNDE EDEBE RİÂYET
Arifler bast halinde iken kabz halinden daha ziyade korkuda bu lunurlar. Çünkü onların pek azı bast hali esnasmda edep hudutlarında durabilir.
Doğuşundan Günümüze İslam Felsefesi
Suruş'a göre şeriat, 'bast ve kabz'a maruzdur, bununla şeria tın mutlakve statik olmadığını, bilim, matematik, tıp, felsefe gibi bilgilerden oluşan daha geniş bir çerçeveye tabi olduğunu kaste der. Eğer şeriat çok dar bir çerçeve içinde olmuş olsaydı, doğru anlaşılması ve esnekliği çok ciddi bir şekilde sınırlanmış olacaktı.
Sayfa 130Kitabı okuyor
Hak Teâla seni kabz halinde bırakmamak için bast haline geçirdi, ve bast halinde terk etmemek için yine kabz eyledi. Kendisinden gayrı bir şeye bağlanmaman için de seni kabz ve bast dairesinden ihraç etti.
