Çapraz okuma yapılmalı. Bu nasıl bir şey? Yani çok çeşitli kitaplar, farklı bilgiler okunmalı. Bir ansiklopedi yetmeyecek ikincisine bakılacak. Tek yönlü tarih okuyuculuğu olmaz. Çapraz okuma yapmadan sağlıklı tarih bilgisi edinmek mümkün değildir. Bilhassa sosyal bilimler ve tarih için bu böyledir.
Büyük bir memlekette, kalabalık nüfuslu bir ülkede yıkılma diye bir şey değil, ancak kültürel bir yıkım ve yozlaşma söz konusu olabilir. Bu olunca da o toplumda hayatın tadı kaçar. Bugün Türkiye'de olan da budur.
Tabii dünya Amerikanlaşıyor derken, o kültürün köküne inmiyoruz; Shakespeare ne diyor, James Joyce ne yazmış diye bakmıyoruz. Dünya blucin giyiyor, Coca Cola içiyor. Adana babıyla viski içmeye kalkıyor. Ve daha garibi dünya, Dallas dizisindeki gibi yaşamaya çalışıyor. İşte bu tip bir yaşama biçimi insanlık değerlerini tahrip ediyor. Tek tipleşme çıkıyor ortaya. Şayet esmer derileri, çekim gözleri olmasa Filipin sokaklarında olduğumuzu anlamak güçleşiyor meselâ.
Tarihin Işığında, İlber Ortaylı’nın çeşitli dergi ve gazetelerindeki bazı makalelerinden ve ¼’i kadar röportajlarından oluşuyor. Tarihte olaylara objektif bakabilmek; çaprazlama okuyarak, tek bir kaynaktan beslenmeyip, birden fazla kaynağa bakmakla doğruya ulaşabileceğimiz tavsiyesini alıyoruz İlber Ortaylı’dan. Körü körüne bir insanı