Filozof Kral (Ütopik Devlet)
Politika
İnsanın hayatta hiçbir şeyi abartmaması gerektiği düşüncesi, Aristoteles'in toplum görüşünde de dile gelmiştir. İnsanı "politik varlık" olarak nitelendirir Aristoteles. Çevremizi saran toplum olmadan zaten tam anlamıyla insan olamayacağımızı söylemiştir. Bu açıdan, aile ve köy, beslenme, sıcaklık, evlilik ve çocuk büyütme gibi daha düşük yaşamsal ihtiyaçları karşılamaktadır. İnsan topluluğunun en yüksek biçimi ise ancak devlet olabilir.
Böyle olunca, devletin nasıl örgütlenmesi gerektiği sorusu çıkıyor ortaya. (Platon'un felsefe devletini hatırlıyorsun, değil mi?) Aristoteles iyi bulduğu çeşitli devlet biçimlerinden söz etmektedir. Bunlardan biri monarşı, yani bir kişinin en yüksek devlet yöneticisi olmasıdır. Ama bunun iyi bir devlet biçimi olabilmesi için, bir kişinin devleti kendi çıkarına göre yönettiği "tiranlık" halini almaması gerekir. Bir başka iyi devlet biçimi de aristokrasidir. Yönetimin küçük ya da büyükçe bir grubun elinde bulunduğu bir biçimdir aristokrasi. Bu devlet biçimi de, bütün yönetimi sadece birkaç kişinin ele geçirmesinden bugün belki "cunta" diyebileceğimiz durumdan kaçınmalıdır. Üçüncü iyi devlet biçimi, Aristoteles'in politeia dediği demokrasidir. Demokrasi de cahil kitlelerin egemen olduğu bir yönetim biçimine dönüşebilme tehlikesini barındırır. (Bir tiran olan Hitler Almanya'da devletin başına geçemeseydi bile, daha önemsiz pek çok Nazi belki de korkunç bir "kitle yönetimi" kurabilecekti.)
Sayfa 133Kitabı okudu
Aristo Neden 'Politea'yı en iyi yönetim biçimi görmüştü?
Aristoteles aslında en iyi yönetim olarak politeia’yı seçerken, bahsettiği şey, en ideal yönetimin bu olduğu değildir. Ayrıca hocası Platon gibi bir ideal devlet tasarımına girişecektir. Politeia’nın en iyi yönetim oluşu, diğer yönetim biçimlerine göre düşünülmelidir. Şöyle ki gerçek anlamda bir monarşi çok üstün, hatta tanrısal yeteneklere sahip
Devlette özel mülkiyetin olmaması gerektiği fikri, Platon düşüncesinde kimsenin kendiliğinden, doğuştan getirdiği bir hakkının olmamasından kaynaklanır. Herkese devletten, devletin çıkarları ve çoğunluğun iyiliği doğrultusunda ne pay edilmişse, haktır. Vatandaşların kendi malı mülkü varsa, bu onlara devletin tanıdığı bir haktır sadece. Bu anlayış
Sayfa 209Kitabı okuyor
Platon'un insanın mutlu olmasına yönelik ahlak öğretisinin ana hedefi, evrensel değerleri ve bu değerleri açığa çıkaracak davranışları belirlemektir. Bu evrensel arayış, bu öğretinin siyasal bir içerik kazanmasına neden olur. Dolayısıyla Platon'un tüm öğretisi gerek ahlaki gerekse siyasal yanıyla birbirinden ayrılmaz bir bütündür. Çünkü
Sayfa 206Kitabı okuyor
Dördüncü yüzyılda Atina'da Platon'un (MÖ 428-348/7) geliştirdiği soyut "fikir" (idea) kuramının en önemli amacı, genellikle sanıldığı gibi evrenseller sorununa bir çözüm bulabilmekten çok Herakleitos'un ortaya attığı sürekli değişimden kaçabilmekti. Platon'un Devlet (Politeia) ve rasalar (Nomoı) gibi kitaplannda ortaya attığı ütopya insan toplumunun yaşamında değişimi engelleyebilmekten başka bir amaç taşımıyordu.
Sayfa 41 - İTÜ YayıneviKitabı okudu
Orhan Sadettin Kanlıca'da eski bir paşa konağının çocuğu idi. Evinin kapısına "Doktor Orhan Sadettin" yazılı bir levha koymuş. Görenlerin onu hekim sanarak hasta getirdiklerini gülerek anlatırdı. Bize aynı zamanda felsefe tarihi okutuyordu. Dr. Rıza Tevfik'ten sonra kendine "doktor" dedirten ikinci kişi oydu sanırım. Yanılmıyorsam Rıza Tevfik aslında hekim olan doktordu. İkincisi ise Almanya'dan felsefe doktoru. Benim izlenimime göre, öteki hocalara kıyasla en aklı başındaki kişi odur diyebilirdim hiç kuşkusuz. Birkaç yıl sonra Ankara'da bulunduğum zaman onun yakın akrabası olan Dr. Cevdet Nasuhi'den onun delirdiği haberini aldığım zaman çok şaşırmıştım. Açıkça söylenmiyordu; tahminime göre (daha doğrusu Dr. Nasuhi'nin bana verdiği izlenime göre) aile hayatında kimi bozukluklar varmış.
Onun felsefe tarihi derslerinin bana en önemli katkısı Platon'u tanıtması oldu. İlk kez yapıtını okuduğum büyük düşünür (o zaman Eflâtun dediğimiz) Platon oldu. Onun Politeia adlı yapıtının İngilizcesini baştan başa okuduktan başka Türkçeye çevirmeye bile başlamıştım; bitiremedim. O zamandan sonra bana felsefe okumayı isteyen biri ilk önce neyi okumasını sorarsa Platon'la başlamasını söylerdim.
Sayfa 54 - GİRİŞ Gençlik Yılları - Niçin ve Neyi Yazıyorum? 3Kitabı okudu
Platon, Politeia'da(Devlet) "Kişi, görünüşte değil de gerçek bir filozofsa, o kişi tüm bedensel arzulardan geri durur," sözleriyle bir filozof tanımlaması yapmıştır.
Sayfa 44 - İmge kitabevi
Başımızın püsküllü belası Platon ve Kadın sorunsalı
Platon, klasik dönem Atina’sında kadının şeriat düzenlerine benzer olarak şehir devletinde bir vatandaş olarak dahi kabul edilmediği ve baba, koca veya bir erkek akraba üzerinden sosyal hayata karışabildiği bir ortamda, Politeia adlı eserinde kadınların meslek edinebileceğini ve toplumun çeşitli kademelerinde yer alabileceğini belirtmektedir. Zira
Hestia
