Platon û Arîstoteles hunerê wek olandayîna rastî û a xwzêye pênase kirin. Hûner û hemû beşê wê jî gelemperî derdorê vê bîrdoziyê teşe girt . Kîjan wênesaz kulilkê,herî xweşîk û tinguz saz bike. Wênesazê herî baş ew e. Her wuha helbestvan, çîrokbêj,stranbêj...
Li ser himê bîrdoziya olandayînê wergerê jî ciyê xwe girt. Îro hemî dinya dike kû
Berhem, bi slav dayineke Mele Mehmudê Bazidî, Hacî Qadirê Koyî û Occo Mahabad îcazetê werdigire û dest bi vegotinê dike .Ziman xweş û resene yekî zêdetir devok heye ev yek jî buye sedama devokek xweser. Ji xwe niviskarî jî heremeke têra xwe xweser e. Niviskar ji Miksê ye. Çawa ku tê zanîn Miks wekî erdingarî di navbera Serhed, Botan û Behdinan de
Pirtûkekê bifikirin ji aliyê teknîkên romanê ve yek ji wan berhemên herî serkeftî ye belam hîç nirxandinek an jî gotarek bi dilê wê nehatiye nivîsandin, layiqê pesindayînê nehatiye dîtin, li hemberî populeriya wan berhemên çîzovîzo têk çûye. Bimre bêdewletî!
Di edebiyata kurdî de kêm berhem hene da zora meriv bibin û mêjiyê merî error bide. Ev
Xwezî min ev kîteb
Ne bistanda ne jî bixwend
Ji ber ku ev dile min
Pir xemgîn û bi qehr kir
Ew ne çîroka Evdo
Ew çîroka bêxwedî bûno
*. *. *. *. *. *.
Ev kîteb e ku tê de xizanî (feqîrî) , neçarî û bêxwedanî bi awayekî çîrokî tê hildan. Malbateke karkerên pembo di kone de dijî, jiyana wan dijwar e û di ser de jî axayekî zordar heye. Nivîskar Firat Cewerî vê mijar zimanekî gelekî pîrupak û bi devekî çîrokî nivîsandîye. Di dema xwendina pirtûkê de hûn ne tenê feqîrîyê rexne dikin, hûn dixwazin feqîrîyê bikujin.
. ŞAGIRTÊN CIVAKÊ XWENDEYÊN JIYANÊ NE
Daxwaza we ya fêrbûna ji jiyanê û ji yên din nayê wateya têkbirina kesayetiya we. Erê, pir girîng e ku hûn fêm bikin ku her têkilî, kes an agahdariya ku di vê hebûnê de digihîje we, rêyek e ku hûn xwe perwerde bikin, paqij bikin û xwe perwerde bikin da ku bibin dadperwer, ew guhertina saxlem û
Fiqurtî girtîyi her tiştê min. êşek ku disekinîni mejî. û dişemitîni tevgerê min. Jixweberîyek ku bê xweyî. serdema helwestên pirole. yan jî bêhelwestî. ku îhtîmala jîndarîyê dikole.
na wî, rexne nakim. Bi rastî, dikibim jî
qala rewşa xwe dikim.
Fiqurtî girtîyi her tiştê min. Fiqurtîyek ku
min nagihîni tu derê
....
Acizî û diltengîyek bi
Çîroka Şêx bi dildarî û hestiyarî destpêdike , heya dawiyê jî wisa didome. Çawa ku di navê berhemê de jî diyar e. Ev berhem çîroka Şêx Seîd a şeva dawî, bi sê gava ber bi sêdarê ye.
Berhem gava yekem de bi bende ke Melayê Cizîrî destpêke. Û destê xwîner digire dibe dema feqetiya Şêx. Feqe,dema feqeyiyê de rewşa Kurdan a bindestiyê halî
" Mişk û Mirov", romaneke John Steinbeck e ku di sala 1937an da hatîye weşandin. Ev pirtûk yek ji girîngtirîn berhemên wêjeya Amerîkayê tê hesibandin û nivîskarê wê Xelata Nobela Wêjeyê wergirtiye.
Roman di dema Qeyrana Mezin da li Amerîkayê hatiye danîn. Çîrok, rêwîtî û serpêhatîyên du karkerên rêwîtîyê, George Milton û Lennie Smallê vedibêje. George mirovekî jîr û pratîk e, Lennie mirovekî bihêz e lê ji aliyê derûnî ve astengdar e. Her du dema ku hewl didin di qadên cuda de kar bibînin rastî gelek zehmetiyan tên.
Pirtûk bi kûrahî dikeve nav têkilîyên mirovan û mijarên tenêtîyê. Hevaltîyeka taybet e ku George û Lennie derfetê dide xwendevanî ku pêwendîyeke rastîn çêkin û empatî bikin. Di heman demê de di pirtûkê de neheqiyên civakî û zehmetiyên ku karkeran jiyane rexne dike.
Zimanê Steînbeck ê herikbar û hêzdar, romanê bêtir îfade dike. Tevliheviya hestyarî ya karekteran û hûrguliyên cîhana wan a hundirîn xwendevan ber bi ramanek kûr ve dibe. Herweha, bala nivîskar li ser hûrgilîyên hawirdorê û şiroveyên xwezayî, atmosfera romanê dewlemendtir dike.
"Mişk û Mirov " xebateke xurt e ku tevlihevî, bêhêvîtî û hêviyên xwezaya mirov tîne ziman. Pirtûk, di cîhaneke zalim a ku mirov lê dijîn de nirxên dilsozî, dostanî û mirovahiyê destnîşan dike, peyameke kûr dide xwendevan. Roman, bi çîroka xwe ya balkêş û bi wateyên xwe yên kûr ji bo evîndarên wêjeyê şahesereke divê bê xwendin e.
Mişk û MirovJohn Steinbeck · Lis Yayınları · 2010171,2bin okunma
Ez çawa me ?
Dil şikestî wekî şûşa lampê li erdê keve bibe wekî axê ….
Dikim û nakim naçe ji ber çavê min ew deng naçe ji ber guhê min her dengek zingînîyê têne ji guhê min her zingînî dilê min bi hezarcara dişkîne û belav dike ….
Dîya min çawa wisa li min kir gelo ?
Min rojekê dilê wê neşikandibû min dixwest dilê wê tim û tim xweş bikim min digot dîya min taamek ji xwe nekirîye , wê çi kir ?
Min kir pênç qirûşê xerabe û avêt , îro kurê wê çêbû pişta wê çêbû , ma ez çi me , ez kî me ?
Kevnik pîrek …
Mêr baş be ne baş be divê jin bi xulam be , bi cêrî be …
Divê şaşîyên wê jî tunebin , ji xeta wan derkeve berîya mêran dîya wan wan rexne dikin jin ê derdora wan wan rexne dikin ango mêjîyên wan jîna bûye wek mêjîyên mêra wisa hatîye wê wisa biçe guherîn zaf zor e û guherîna ku ez dibêm qet pêk nayê min ev baş fêm kirîye
Got û dagirî ….
Pir tişt hene li bin vê nivîsê binivîsim lê hewce nake ji ber ku çi fêdê nake ango gotina min ser nagre de bi xatirê we