Victor Hugo, cezayı verip insanı yok etmenin yerine, suçluları iyileştirmeyi öğütlemektedir. Yok etme gücünün Tanrı’ya özgü olduğunu vurgulamaktadır; çünkü bu yok etme eyleminde bulunan insanoğlu, bunu yaparken içindeki nefret dolu duygularını boşaltmakta ve yabanıl bir tören için ortam yaratmakta ve onu süslemektedir. Hugo, insanoğlunun yarattığı bu vahşet sahnesini yıkmak istemektedir, çünkü uygar dünyada bu sahnenin yeri yoktur. Bu incelemeye yakışacak bir söz biliyorum aslında. Tolstoy’un: “ Acı duyabiliyorsan canlısın, başkalarının acısını duyabiliyorsan insansın.” Bir insanı yargılarken tek bir sebebe değil, tüm yaşantısını incelemek gerekir ki bu durumda yargılarsak bencillik etmiş oluruz. Bu kitabı okuyanlara insanlığın farklı bir bakış açısı kazanacağına inanıyorum.
