Halk Okulu: Kışla
Daha İsveç egemenliği dönemindeyken Finler’in kendi anayasa kurumları vardı.
Bu yasa gereğince Finler’in Seym denilen bir parlamentoları vardı.
Kendilerine mahsus posta pulu ve para birimleri vardı.
Az sayıda da orduya sahiplerdi.
Finler, Rus egemenliğine geçtikten sonra da bu kurum ve haklarını
korudular. Ancak
Yolculuk
I
O zamanlar gökyüzü biçilmiş buğday kokardı
Çiğnenmiş üzüm, mısır püskülü, bostan yaprağı
Toprak kokardı insan emeğiyle yoğrulmuş.
Rüzgâr serin sesli konuğuydu evlerin
Bulutlardan ağaçlardan saçlardan süzülen
Bir dirim duygusuyla doldururdu odaları
Yağmur ikinci adıydı akşamların
Günün yorgunluğu üzerine dökülen
Bir düş inceliğinde
Sayfa 115 - 1985/86Kitabı okudu
Biz ve Onlar
Hükûmetinizi dînî kanunlaınıza saygı esâsı üzerine kurunuz. Devlet olarak varlığınızın temeli, Pâdişahla Müslüman teb’a arasındaki en kuvvetli bağ, dindir. Zamâna uyun, çağın ihtiyaçlarını dikkate alın. İdârenizi düzene sokun, ıslah edin. Ama yerine size hiç uymayacak olan müesseseleri koymak için eskilerini yıkmayın. Avrupa medeniyetinden sizin kanun ve nizamlarınıza uymayan kanunları almayın. Batı kanunlarının temeli Hrıstiyanlıktır. Türk kalınız. Tatbîk edemiyeceğiniz kanunu çıkarmayın. Hak bellediğiniz yolda ilerleyin. Batı’nın sözlerine kulak asmayın. Siz ilerlemeye bakın. Adâlet ve bilgiyi elden bırakmayın. Avrupa efkâr-ı umûmiyesinin(kamuoyunun) az çok değeri olan kısmını yanınızda bulacaksınız… Kısaca, biz Bâb-ı Âlî’i kendi idâre tarzının tanzim ve ıslâhı için giriştiği teşebbüslerden vaz geçirmek istemiyoruz. Ama, Avrupa’yı örnek olarak almamalıdır kendine. Avrupa’nın şartları başkadır, Türkiye’nin başka. Avrupa’nın temel kanunları, Doğu’nun örf ve âdetlerine taban tabana zıddır. İthal malı ıslahattan kaçının. Bu gibi ıslahat, Müslüman memleketlerini ancak felâkete sürükler. Onlardan hayır gelmez sizlere.)
—Metternich—
XIII ve XIV. yüzyıllarda yazılan,
Risaletü'l-İslam ve Bahrü'l-fevaid gibi eserlerde, gaza ve gazilik için şeriatın öngördüğü şartlar şöyle sıralanmaktadır:
1. Ana ve ata razı olmalı
2. Üzerindeki "emanetleri" yerine getirmiş olmalı (mesela Allah'a karşı ibadet borçlarını ve kullara ait maddi borçlarını ödemiş olmalı)
3. Ailesinin geçimi için nafaka bırakmış olmalı
4. Gaza sürecinde gerekli geçimini sağlamış olmalı (yolda eşkıyalığa sapabilir korkusuyla)
5. İslam hükümdarı gaza için emir vermiş, yani savaşın İslam topluluğunun hayrına bir hareket olduğunu halife onaylamış olmalı
6. Yoldaşına yardımcı olmalı, başka bir deyimle dayanışma, birlik sağlanmalı
7. Yolda kimseyi incitmemeli (askerin geçtiği güzergahta müslüman halka ait malların yağmalanması her dönemde idarecilerin baş ağrısı olmuştur; bunu önlemek için idam cezası bile uygulanırdı).
8. Düşmanla çarpışma halinde kaçmamalı, sonuna kadar dayanmalı (İslam bu yolda ölene şehadet, sağ kalana gazilik mertebesi vaat eder)
9. Ganimet malına ihanet etmemeli (İslam kurallarına göre ganimet malının bölüştürülmesindeçok dikkatli davranılması önemlidir).
1O. Gazinin "niyeti" samimi olmalı, İslam dini ve müslüman halk için savaştığını unutmamalı, gazada "tamah ve riya" olmamalı, yani hareketlerinde dini hayır düşüncesinden uzaklaşmamalı, gazaya sırf ganimet için gitmemelidir.
Ayrıca kafirler haraç vermeye razı olurlarsa, onların kanları ve malı haram
olur. Bu durumda bir müslüman onlardan birini öldürürse, Allah'ın emri gereği onu öldüren de öldürülür; malını çalarsa çalan müslümanın eli kesilir
Pax Hethitica Dönemi
Hatti ile Mısır arasındaki statüko, II. Ramses ile yasal varis III. Murşili/Urhi Teşup'la uzun çatışmalardan sonra tahta çıkan III. Hattuşili(MÖ 1265-1240) arasında imzalanan bir bariş antlaşmasıyla resmen teyit edilir. İki kralı bu ihtilafı diplomatik yoldan çözmeye iten nedenler arasında her iki krallığın da başka düşmanların(Mısır için
XVII. yy. sonlarında eğitim aracı olarak, çıraklığın yerini okullar almaya başladı.Bu da, çocuğun yetişkinlerle birlikte olmasını ve yaşamı dolaysız yoldan ve onlarla kurduğu ilişki sırasında öğrenmesini engelledi.
Öğrenme sürecinin uzamasına ve onda yaratılan çekingenlik duy
gularına karşın çocuk, yetişkinlerden tümüyle ayrı tutuldu ve bir tür karantinayla toplumdan uzaklaştırıldıktan sonra dünyaya salıverildi. Bu karantina da okul oldu. Okulların ortaya çıkmasıyla birlikte çocukların dört duvar arasına kapatıldıkları (deliler, yoksullar, fahişeler gibi) bir süreç başladı ve günümüze dek ulaştı; biz buna eğitim diyoruz! Philippe Aries
Neden ?
Bu ilk sömürgecilik döneminde, Batılılar, yalnız Amerika ve Asya'nın zenginliklerini. altın ve gümüşünü yağma etmek, inka
ve Aztek gibi uygarlıkları yok etmekle kalmamışlor. 900 bin
Afrikalı köleyi X\!1. Yüzyılda Amerika'ya- götürmüşlerdir.
William Du Bois'ya göre, Amerika'ya yollanan her köleye
karşılık, beş köle ya Afrika'da öldürülmüş. ya da yolda ölmüştür.
Sonraki yüzyıllarda daha da hızlanan bu köle ticareti,
Afrika'yı 60 milyon insandan yoksun bırakmıştır.
Bu talan karşısında fetihçi Osmanlı'nın ganimet ve haracı,
çok masum, ve ufak ölçüde kalmaktadır. Bu büyük dış talan
sonucudur ki, Batı Avrupa tüccarlannın elinde önemli
servetler birikmiştir. Dış talan. doğrudan doğruya bu işi
yapan az sayıda kişi elinde toplandığından, XVI. Yüzyıl Avrupası
çok büyük servetlerin temerküzüne tanık olmuştur*.Türkiye tüccar ve tefecisinin elinde, bu ölçüde büyük bir
sermaye birikimi her halde mümkün değildi.
işte tüccar elinde çığ gibi büyüyen bu ticari sermaye,
Batı'da kapitalizmin zaferini sağlayan belirleyici unsur
olmuştur. XVI ve XVII. yüzyılların bu ticari genişlemesi, eski üretim biçiminin çöküşünde ve kapitalist üretimin
doğuşunda başrolü oynamıştır. Sanayi sermayesi, daha
sonra birinci plana çıkmış. başlangıçta sanayi ticarete bağımlı
iken, ticaret sanayiye bağımlı hale gelmiştir. Bu ticari
genişlemeyi mümkün kılan, coğrafi keşifler ve keşifleri
Izleyen olaganüstü dış talandır....
Sayfa 50Kitabı okudu
