16. Yüzyıl İspanya'sında, tahmini 1554 yılında yazılan bahse konu anonim eser "pikaresk" türün öncülü kabul edilir; türün ismi serseri, dilenci anlamına gelen "pícaro"dan gelmektedir. Çocuk yaşta babasını kaybeden yetim Lázaro'nun geçimini sağlamak amacıyla münferit efendilerin yanında çalışması kitabın konusunu oluşturur. Gerek kör bir dilencinin, gerek bir papazın veya asilzadenin, gerek ise para karşılığı endüljans (günahların affedildiğine ve cennetten toprak verileceğine dair belge) satan bir düzenbazın yardımcılığını yapan Lázaro; hayata ve insanlara dair pek çok deneyim kazanır.
Kişilerin nasıl göründüğünün insanı yanıltabileceği; örneğin asilzadenin fakirlikten yemek bulamamasına rağmen kibrinden dolayı bunu kabul etmeyerek asillere yaraşacağını uygun bulduğu avareliğe devam etmesi veya açgözlü papazın bencilce davranmasına rağmen insanlara aza kanaati tavsiye buyurması gibi olaylarla anlatılmıştır.
Söz konusu novellanın yayımlanmasının ardından kilise tarafından önce yasaklanması, çok sonra ise büyük ölçüde sansürlenerek yayımlanması eserin neden anonim basıldığını göstermektedir. Yazar ismini yazmayarak büyük cezalardan kurtulmuştur.