Divanu Lugati't-Türk
Kaşgârlı Mahmud'un eseri Divânu Lügati't-Türk ise 466/1074'te tamamlanmış, 470/1077'de bu sırada Selçukluların korumasında bulunan Bağdat'ta Abbasi Halifesi Muktedi-Billah (1075-1094)'a takdim edilmiştir. Abbasi halifesine sunulmuş olmakla birlikte Doğu Karahanlı kültür dairesine ait bir eserdir.
Divânu Lügati 't-Türk, isminden de anlaşılacağı üzere, Türk lügatlerinin bir nevi Divânı olup, Türk şive ve ağız malzemesini içine alacak bir sözlük olarak düşünülmüştür. Fakat sonuçta eser, Türk dili ve kültürü için tam manasıyla bir hazine hüviyetini kazanmıştır.
Divânu Lugati't-Türk, Türk milletinin yüceliğini anlatmak, Türk dilinin Arapça'dan geri kalmadığını göstermek ve Araplara Türkçe'yi öğretmek için kaleme alındığından Türkçe'den Arapça'ya bir sözlük şeklinde tertip edilmiştir. Eserin yalnızca madde başları Türkçe, açıklamaları ihtiva eden kısımlar ise Arapça'dır. Madde başı olarak alınan kelime sayısı 8.000 civarındadır.
Karahanlılar dönemi söz konusu edildiğinde, hatırlamamız gereken en önemli iki eser ise Kutadgu Bilig ve Divânu Lügati't-Türk'tür.
Zarif Türk
Herkese Merhaba
Bugün sizlere 
HM Alper Duran kaleminden 
Zarif Türk kitabının yorumu ile geldim
𓃢Bu kitap büyük atamız Oğuz Han'dan günümüze kadar Türklüğün ne olduğunu, Türk'ün İslâmsız, İslâm'ın da Türksüz olmayacağını tarihi gerçeklikler doğrultusunda kaleme alınmış bir kitaptır. Son bir asırdır birtakım çevrelerinin etkisiyle bu
Divanü Lügati't-Türk'te kayıtlı en eski atasözlerinden biridir: "Ağılda oglak togsa arıkta otu öner" denilmiştir. Allah'ın Rezzak isminin teslimi adına elbette ağılda oğlak doğsa ırmakta otu biter. Ancak suyun bir rızık olduğunu, herkes için bu rızkın lüzumunu anlatabilmek için bu sözden daha veciz bir ifade bulunamazdı herhalde.
Sayfa 121Kitabı okudu
Kaşgarlı Mahmud'un Divânu Lugâti't Türk'ünde ise aynen şöyle yazar: "börk = Kavuk, başlık. Acemsiz Türk, başsız börk olmaz." Ayrıca Türklerde sarık sarma adeti de vardı. Sarık, Kaşgarlı Mahmud'un Divânu Lugâti't Türk'ünde, "er suwluk urundı" diye geçer. Manası; "adam sarık sarındı" demektir.
FRITZ HOMMEL VE ARAŞTIRMALARI
Sümerceyi Altay dilleriyle birlikte inceleyen bu araştır. malar, umumiyetle Sümerceye mahsus göze çarpacak bir karakter sağlamaktan uzak kalmışlardır. Nitekim, 1915 yılında Hommel, iki yüz kadar Sümerce ve Türkçe kelime arasında yaptığı bir karşılaştırmayla, bu dili Türkçe olarak kabul et mek gibi bir iddiada bulunmuştur. 1926 yılındaysa aynı bil. gin, bu davanın doğruluğuna o kadar inanmıştır ki, yukarıda anlattığımız karşılaştırmasını, daha sağlam bir esasa dayatmak için Kaşgarlı Mahmud'un Divanü Lugati't-Türk'ünden de kelimeler almaya gayret etmiştir.
Bu karşılaştırmalarında Sümer dili ile Ural-Altay, bilhassa Türk dili arasında lengüistik ve morfolojik bakımdan muayyen [belirli] benzerlikler gören bu bilgin, dikkatini çeken birçok kelime ileri sürmüştür ki, bunların arasında en iyi ve teyit edici misallerse aşağıdaki kelimeler olmuştur.
Sümerce ai = Türkçe ay
Sümerce dağ = Türkçe daş,dağ
Sümerce dingir = Türkçe tengri
Sümerce gus = Türkçe üç
Sümerce ab = Türkçe eb,ev
Sümerce agar = Türkçe ekin
kiçig bulup yagını yirgü emes
edgermedip kodsa anı ilni kunar
"Küçük olsa bile düşmanı hor görmemek gerekir. Ondan çekinmediğinde ve ihmal ettiğinde ülkeni senden çalar.
Sayfa 242Kitabı okudu
külse kişi atma anar örter kül e
bakkıl anar edgülükün agzın küle
"Biri sana gülüyorsa onun yüzüne sıcak kül atmai sen de ona gülümseyerek bak."
Sayfa 241Kitabı okudu
İl kaldı törü kalmas.
"Devlet yıkılsa töre yıkılmaz."
Sayfa 240Kitabı okudu
tikmeginçe önmes, tilemeginçe bulmas.
"Dikmeyince ağaç bitmez, İstenen şey de dilemeyince bulunmaz."
Sayfa 239Kitabı okudu
tılın tügmişni tışın yazmas
"Dille düğümlenen şey dişle çözülmez."
Sayfa 239Kitabı okudu
küç eldin kirse törü tünlükten çıkar.
"Zulüm evin avlusundan girse töre ve insaf bacadan çıkar."
Sayfa 238Kitabı okudu
iwek sinek sütke tüşür
"Aceleci sinek süte düşer ve ölür."
Sayfa 237Kitabı okudu