Şahnâme, sözün eyleme üstün geldiği, ona karşı kazanılan bir zaferdir.
Sayfa 33 - Kabalcı YayıneviKitabı okuyor
Mahmûd mal ve servet elde etmede son derece haris bir adamdı
ve bu özellik onda ruhsal
bir hastalık sınırına yükselmiş, onu etkisi altına almıştı. Nitekim onun Tûslu büyük
şair ve hekîm Firdevsî hakkındaki uygunsuz ve civanmertlikten uzak
davranışı çeşitli meclislerde anlatılmakta, ilim erbâbının ondan nefret etmesine
sebep olmaktaydı.
Üçüncüsü;
Mahmûd kendi dindaşları dışında kalanlara karşı son derece
merhametsiz ve katı
yürekli davranıyordu. Nitekim Hicrî 421-425 yıllarında, Deylemî hânedânının meşhûr melikesi
Seyyide Hatun’un ölümünden sonra Rey ülkesine saldırıp orayı ele
geçirdiğinde, tarihçilerin naklettiğine göre iki yüz kadar darağacı kurdurmuş,
Seyyide Hatun’un sarayındaki âlim, şair ve ediblerden meydana gelen bir grubu
sırf Râfizî ve Karmatî oldukları için idam ettirmiş; bu arada eşine az
rastlanan Rey Kütüphanesi’ni de ateşe vermiştir
Anlatım biçimine içerikten kopuk bir şekilde odaklanmak, aslında anlatılanın önemsiz olduğunu düşünmekten kaynaklanıyor olsa gerek. İranlı Firdevsi, yaklaşık bin yıl önce yazdığı Şehname'nin başlarında, söylenecek bütün sözlerin söylenmiş olduğunu, yeniden söylenmeye değer söz kalmadığını, bu nedenle de bir şey söylemekten çok, güzel söylemenin önemli olduğunu ileri sürüyordu.
Helâlzâde Firdevsi ne güzel söylemiştir: Tane taşıyan karıncayı bile incitme. Çünkü onun da canı var. Tatlı can ise hoştur.
İnsan kara gönüllü, taş yürekli olmalıdır ki, bir karıncanın gönlünün incinmesini istesin.
Âciz kimsenin eline kuvvetli yumruğunla vurma. Olur ki, bir gün onun ayağına karınca gibi düşersin.
Mum pervaneye acımadığı için seyret mecliste nasıl yanmaktadır.
Farzedelim ki, senden daha âciz çok kimse vardır. Lâkin bir başkası da senden kuvvetlidir.
Firdevsi'nin Şehname'sinin destanları bu savaşlara, İran'ın Turan’a saldırısına ilişkindir. Pek tuhaf bir şey ki bu vakadan asırlarlarca sonra Firdevsi'ye Şehname' yi ağzına mücevher doldurarak yazdıran Türk Hanı Gazneli Mahmut'tur. Buna rağmen Şehname İran milli destanı olarak yazılmıştır. Gazne Sultanı Türk'ün zararına olarak, İran'ın Araplar tarafından yok edilmiş olan milli destanlarının, unutulmasını Şehname ile önlemiştir.
Yeryüzünün mezardan başka beşiği yoktur.
Firdevsî
Sayfa 99 - KudemâKitabı okudu
Firdevsi'nin ünlü bir sözü vardır."Yeryüzündeki bütün ıztıraplar aza kanaat etmemekten doğar,"der.
Remzi KitabeviKitabı okudu
Kehf Sûresi 107,108. Âyetler
107. İman edip dünya ve âhiret için yararlı işler yapanlara gelince, onlar için de konak olarak firdevs cennetleri vardır.
108. Orada ebedî kalacaklardır. Oradan hiç ayrılmak istemezler. ["Bahçelerin en iyisi, ortası, en güzel yeri, üzüm bağı, ağaçları sık ve çeşitli olan veya etrafı çevrili olan bahçe" anlamına gelen firdevs ile ilgili olarak Resûlullah bir hadisinde şöyle buyurur: "Cennette yüz derece vardır. Her derece arası, gökle yer arası kadar geniştir. Allah onları kendi uğrunda cihad edenler için hazırlamıştır. Allah'tan istediğiniz zaman ondan firdevsi isteyiniz. O, cennetin ortası ve en yüksek yeridir. Cennetin nehirleri oradan fışkırır. Üstünde de yüce rahmânın arşı vardır (Beyhaki, Sünen, IX, 159).]
Sayfa 303Kitabı okudu
Örneğin Firdevsi Şahname’sinde, Mezdek’in “ailenin dağıtılması” önerisini, “kadınlarda ortak hakka sahip olunması” biçiminde aktarır.
